'Mưa sẽ rửa trôi máu', Yemen như vùng đất ma sau 4 năm nội chiến

Trời bắt đầu mưa và sấm sét đùng đoàng như xé toạc bầu trời, chàng thanh niên Yemen cô độc rảo bước trên đường, ngang qua đống đổ nát của trại giam Dhamar ở phía bắc Yemen do phiến quân Houthi kiểm soát, nơi mới bị liên quân Saudi không kích.

Đó là Mustafa al-Adel. Mặc dù anh trai Ahmed của anh, một người bảo vệ, đã chết tại chính nơi này do cuộc không kích dữ dội mới đây, Mustafa vẫn được thuê để trông chừng các tàn tích. Ban đêm Mustafa ngủ trong tòa nhà ít hư hại nhất. Anh không quan tâm đến mưa vì nước mưa đã rửa trôi máu của những nạn nhân, anh nói.

"Bạn có thể thấy tấm chăn màu xanh của Ahmed ở đây", chàng trai 22 tuổi vừa nói vừa nhồm nhoàm nhai lá khát, một chất kích thích giống ma túy, vừa chỉ tay vào tầng 2 của tòa nhà bảo vệ khu phố. "Nơi đây từng có 200 người ở nhưng bây giờ chỉ toàn là ma".

Bốn năm nội chiến đã làm thay đổi hoàn toàn cuộc đời những người dân Yemen. Cuộc không kích nhà tù Dhamar hôm 1/9 là cuộc tấn công gây thiệt hại nặng nề nhất từ đầu năm đến nay, được thực hiện bởi liên minh do Saudi Arabia dẫn đầu gồm 20 quốc gia. Liên minh chiến đấu chống lại phiến quân Houthi và khôi phục quyền hành của vị tổng thống đã bị lực lượng này lật đổ, ông Abd Rabbu Mansour Hadi.

Các nhân chứng cho hay 7 cuộc tấn công đã tàn phá Dhamar, khiến ít nhất 100 người chết. Phải mất 5 ngày để gỡ các thi thể bị sắt thép từ các bức tường sụp đổ xiên qua. Đó cũng là một cuộc tấn công nhắm vào chính họ: khoảng một nửa số tù nhân trong nhà tù là lính của ông Hadi và một nửa là dân thường bị Houthi bắt giữ. Người chết được xếp gần lối vào nhà tù để các gia đình đến nhận dạng. Một số nạn nhân chỉ còn bộ phận duy nhất là tay.

Liên minh Saudi phủ nhận việc tấn công nhà tù Dhamar. Họ nói rằng đã tấn công địa điểm quân sự được Houthi sử dụng để bảo trì máy bay không người lái và tên lửa. Trong 4 năm qua, dịch tả, nạn đói và các cuộc không kích đã tàn phá cuộc sống của người dân Yemen. Năm 2018, Liên Hợp Quốc cảnh báo cuộc khủng hoảng Yemen có thể đẩy người dân vào một trong những nạn đói kinh hoàng nhất lịch sử loài người.

Các cuộc tấn công như ở Dhamar đặt miền bắc Yemen vào tình trạng báo động. Trong đó, tỉnh Saada gần biên giới với Saudi Arabia, trung tâm của phiến quân Houthi là mục tiêu chủ chốt. Gần như mọi con đường ở đây đều bị bỏ hoang.

"Cái chết có thể đến từ trên cao bất cứ lúc nào" là cảm nhận của người dân nơi đây. Bữa trưa với thịt gà, cơm và mật ong ngọt ngào có thể kèm theo tiếng rít của tên lửa sắp làm rung chuyển và phá hủy một địa điểm gần đó. Nhưng người dân đã quá quen nên gần như không mấy quan tâm.

Người Yemen biết rõ những quả bom rơi trên đầu họ đến từ đâu. Từ thông tin kỹ thuật và số sê-ri của các bộ phận tên lửa sau vụ tấn công có thể dễ dàng truy tìm ra các nhà sản xuất vũ khí phương Tây.

80% dân số, khoảng 24 triệu người Yemen, đang phụ thuộc vào viện trợ để duy trì sự sống. Một nửa trong số họ phải đối mặt với nạn đói. Liên Hợp Quốc ước tính đến cuối năm nay, tổng số người chết vì nội chiến và dịch bệnh sẽ lên tới 230.000 người, tương đương 0,8% dân số của đất nước.

Hà Lan
Ảnh: Guardian