Mùa thu đã về

Tôi từng viết câu thơ hoài niệm những ngày sống giữa khu vườn mùa thu ngày nào: “Ngồi lại trong vườn thấy cây cối tin nhau/Cứ thế mùa này nhường cho mùa khác…”. Chỉ cần ngồi dưới vòm cây, lắng nghe tiếng gió thổi, nhìn từng chiếc lá bất chợt rơi xuống gốc đã đủ cảm nhận được ý tứ của thiên nhiên. Thực ra, mỗi mùa lại có muôn vàn dấu hiệu để nhận biết, nhưng rõ nét nhất phải đến từ cây lá và mưa, nắng. Hôm qua, nắng còn gay gắt. Vậy mà qua mấy hôm bận rộn, giờ đây dưới vòm xanh của cây, dưới mái nhà vươn ra đã có một chút dịu dàng tựa như sự thừa nhận của thời gian: Sớm hay muộn thì mùa thu cũng trở về!

Mùa thu khiến người ta không thể vô tâm được mãi. Nhịp sống của con người bị hãm chậm lại không còn quay cuồng, gấp gáp như ngày hè. Sáng ra, khi vừa thức dậy, một sự dịu mát níu kéo con người vào lại giấc ngủ. Phải xoa mặt mấy lần, tôi mới thức tỉnh để bước ra sân. Dưới bóng cây, ánh mặt trời hắt qua những thùy lá chứ không đổ tràn xuống sân như mùa hạ. Chẳng có gì phải vội vã, những tiếng chim cứ ngân nga, lảnh lót như nhắn gửi. Chẳng ai có thể hiểu hoa lá, thấu tỏ cỏ cây hơn chúng. Nghe trong tiếng chim thấy cả quy luật của cuộc đời mà chỉ những sinh linh bé nhỏ ấy có thể nắm giữ.

Minh họa: Huyền Trang

Mùa này, xuống đồng bằng thì lúa mùa đang xanh, lên núi thì rừng tự bớt đi sự rườm rà của tán cây, lá cành bắt đầu trở nên thanh thoát. Mùa thu tự giản đơn, tự trống vắng trong lòng mà vẽ nên bức chân dung tự họa chứ đâu cần nhờ nắng ấm lên như xuân, cần gió lạnh về như mùa đông. Khi lá đã thưa, chiều đã xế, vầng trăng hiện ra từ trời xanh và sáng dần khi bóng tối lan khắp mặt đất. Tôi chợt nghĩ, dường như những truyền thuyết, cổ tích đều ra đời vào mùa thu. Trời trong, đất vắng, gió mát, trăng thanh, lòng người đầy ắp những sự hình dung, tưởng tượng. Mùa thu như một người mẹ. Sau sự ồn ã, nóng nảy của mùa hạ như một người cha, người mẹ sẽ từ ngoài đồng về ân cần, nhỏ nhẹ dạy những đứa con biết lo, biết nghĩ.

Tôi thích đi đến những mảnh đất xa xôi mỗi độ thu về. Mỗi nơi, người ta đón mùa thu theo một cách khác nhau. Biết bao chiếc đèn Trung thu đa dạng ở thành Tuyên như nhắc người ta nhớ về một thời thành quách với đèn lồng thắp sáng đêm rằm. Toan tính, tham vọng của con người chẳng bao giờ vượt ra được sự giản đơn mà diệu vợi của thiên nhiên khi một chiếc lá vàng tươi rớt xuống mặt thành. Cuộc đời có sinh, có diệt, làm sao để không ân hận một kiếp xuân xanh mới là điều đáng nói.

Đến mùa thu này, tính ra tôi đã sống ở Phố núi gần 20 năm, tâm đã tĩnh trong sự chật hẹp, mắt đã quen với những giới hạn. Trời thu xanh thẳm không đường viền giờ chỉ còn là khoảng xanh ngoài ô cửa như một bức tranh của thiên tạo. Tuy nhiên, phố vẫn giữ được nét hoang sơ của mùa thu khi ta có thể phóng mắt nhìn những dãy núi phía xa. Kiến trúc đô thị đã tràn tới, hòa vào thiên nhiên không thể tách bạch. Mùa thu về ngay giữa phố như tiếng chim lạ lọt vào ô cửa sổ vừa ngỡ ngàng vừa háo hức. Rừng núi trong phố hay phố trong rừng, ta lạc vào mùa thu hay thu đã tìm thấy ta…

Nhìn quán cà phê được bài trí dân dã, tôi lại nhớ đến những căn nhà đơn sơ ngày xưa. Mùa thu gió ra vào lồng lộng. Nhớ ngày nào mẹ tôi đi làm về thường ngồi đó, mặc cho gió thổi khô những giọt mồ hôi trên áo. Chỉ mùa thu mới làm dịu mát được những lo âu của mẹ, mùa được mong đợi nhất trong năm giúp trấn an lòng người trước khi bước vào mùa khô cằn lạnh giá.

Nhưng, hình như khi thiên nhiên từ tốn, khi sông chảy chậm lại, gió thổi nhẹ đi thì người ta lại nhận ra bóng chiều đã chênh chếch, tuổi tác đâu còn hun hút như nẻo đường phía xa. Phải thật khẩn trương để sống, để nghĩ, để vượt qua chính mình của ngày hôm nay.

BÙI VIỆT PHƯƠNG