Mục tiêu cuối cùng là sự thụ hưởng của người dân

Ngày 25/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035 và Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035.

Tham gia phát biểu tại tổ, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, văn hóa, y tế và giáo dục là những trụ cột rất quan trọng. Đây không chỉ là mục tiêu, mà còn là động lực phát triển.

Tất cả chương trình đều liên quan nguồn nhân lực mà nguồn nhân lực là một trong ba trọng tâm đột phá. Phải có nguồn nhân lực tốt, không chỉ khỏe mạnh, mà còn có bản lĩnh, tư duy, kiến thức, trí thức…

Ngoài hai chương trình mục tiêu quốc gia về y tế và giáo dục, lĩnh vực văn hóa cũng đang chuẩn bị và nếu thuận lợi, ngay cuối tuần này, Bộ Chính trị sẽ họp để ban hành nghị quyết về chấn hưng và phát triển văn hóa.

Tổng Bí thư cho biết, những chương trình này rất quan trọng để chuẩn bị 20 năm nữa giao phó cho thế hệ sau nhiệm vụ trọng đại: Tiếp tục bảo vệ và xây dựng đất nước. Đó vừa là động lực, vừa là mục tiêu của cuộc sống con người, phải khỏe, có tri thức, văn hóa. Đây là những lĩnh vực rất cốt lõi, rất quan trọng của xã hội và mục tiêu của Đảng.

"Đảng không có mục tiêu gì khác ngoài đời sống của nhân dân. Dù mục tiêu là tăng trưởng hay ổn định, cuối cùng người dân phải được thụ hưởng kết quả", Tổng Bí thư nói.

Hơn nữa, hai chương trình này có tên "mục tiêu quốc gia" nên đích hướng đến không phải của riêng ngành y tế hay giáo dục, mà phải thoát ra khuôn khổ của từng lĩnh vực và toàn xã hội phải vào cuộc.

Về tổng thể, Tổng Bí thư đề nghị cần rà soát, thống nhất các chương trình để tránh trùng lặp, quá nhiều mục tiêu quốc gia khiến nguồn lực phân tán. Đồng thời, phân định rõ ranh giới để triển khai thuận lợi, rõ người chủ trì, rõ mục tiêu, không để xảy ra tình trạng chương trình nào cũng rất hoành tráng, nhưng kết quả cuối cùng vẫn chỉ là mục tiêu chung chung.

Đi vào từng vấn đề cụ thể, về y tế, Tổng Bí thư cho rằng, chương trình này cần xác định được đến năm 2030 và 2035, ngành y tế, công tác khám chữa bệnh, nâng cao sức khỏe nhân dân phải đạt yêu cầu gì.

Những việc thuộc trách nhiệm bình thường của ngành y tế không thể đưa hết vào mục tiêu quốc gia. Chương trình mục tiêu quốc gia phải vượt lên, tập trung vấn đề cấp bách và mang tính quốc gia.

Cho rằng mục tiêu trọng tâm phải là chăm sóc sức khỏe ban đầu, Tổng Bí thư nhấn mạnh phòng bệnh phải được đưa lên ưu tiên, thay vì tập trung nhiều vào khám bệnh, chữa trị, cấp cứu tức là "chữa cháy". Từ đó, trong từng lĩnh vực, cần xác định rõ 5 năm nữa phải chấm dứt triệt để những bệnh gì?

"Đơn cử nhiều nước đã xóa những bệnh truyền nhiễm như bệnh lao từ lâu. Chúng ta vẫn còn thì phải xác định xóa bằng được bằng cách tập trung vào phòng bệnh, tiêm phòng, vaccine…", Tổng Bí thư Tô Lâm nói.

Còn những bệnh không lây nhiễm, rất nhiều nguyên nhân xuất phát từ môi trường, không khí, nước uống, vệ sinh an toàn thực phẩm. Nếu để môi trường như vậy, nước không vệ sinh, ăn uống không đảm bảo, có xây bao nhiêu bệnh viện cũng không đủ, đào tạo bao nhiêu bác sĩ cũng không giải quyết được. Đây mới là căn nguyên, là điều chương trình mục tiêu quốc gia phải hướng tới.

Về vấn đề giáo dục, liên quan cơ sở hạ tầng, Tổng Bí thư Tô Lâm nói, xây dựng trường ở các xã biên giới phải đúng chuẩn Bộ Giáo dục và Đào tạo, có điều kiện dạy tiếng Anh, tin học, có đủ hạng mục cần thiết, kể cả dạy bơi cho trẻ miền núi để đề phòng trong bối cảnh ngập lụt.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang quyết tâm xây 100 trường biên giới, phấn đấu đến năm học 2026 - 2027 đưa học sinh vào học, sau đó, tiếp tục mở rộng kiên cố trường học vào sâu trong vùng khó khăn không chỉ ở biên giới.

Song song đó, Tổng Bí thư lưu ý cũng cần quan tâm, có chính sách hỗ trợ đời sống, nơi ở cho giáo viên vùng sâu, vùng xa, khó khăn bởi thực tế nhiều cô giáo dành cả thời thanh xuân gieo chữ ở vùng cao, đến 30 tuổi mới giật mình vì chưa lập gia đình do thiếu môi trường sinh hoạt.

Về nguồn lực giáo viên, Tổng Bí thư cho rằng, thực tế đang đòi hỏi đổi mới mạnh mẽ hơn về chất lượng nhân lực.

Ông đặt vấn đề, nếu xác định tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai, hiện có bao nhiêu giáo viên đáp ứng được? Không chỉ học tiếng Anh, mà còn phải học Toán, Văn, Sử bằng tiếng Anh. Đội ngũ giáo viên dạy những môn học khác bằng tiếng Anh hiện rất hiếm, trong khi học sinh thi quốc tế đều bằng tiếng Anh. Thầy không đủ năng lực, sao có thể đào tạo thế hệ cạnh tranh toàn cầu?

Theo Tổng Bí thư, các chương trình mục tiêu quốc gia không chỉ tập trung nhiều vào cơ sở vật chất, mà phải đồng bộ bởi thiếu nhân lực thì khó phát triển.

Thiên Tuấn