Mừng thọ - nét đẹp ngày xuân

Mỹ tục…

Chẳng biết phong tục mừng thọ có từ bao giờ và đâu là nơi đầu tiên thực hành, chỉ biết rằng, từ rất lâu, nó đã trở thành nét đẹp văn hóa ứng xử của người Việt. Người xưa quan niệm, tuổi thọ là điều quý giá nhất của đời người, những người sống thọ là những người có phúc lớn. Vì vậy, vào những năm chẵn tuổi của ông bà, con cháu sẽ tổ chức lễ mừng thọ.

Theo tục lệ xưa của người Việt, trong lễ mừng thọ, ông bà sẽ mặc trang phục trang trọng, màu đỏ hoặc màu vàng tùy tuổi thọ, thường là khăn đóng áo dài, chân đi hài. Các cụ cao niên ngồi nơi trang trọng nhất trong nhà. Con, cháu luôn dành cho bố mẹ, ông bà những lời chúc tốt đẹp, thể hiện niềm tôn kính, hiếu thảo trước công lao sinh thành và dưỡng dục, chăm lo và dạy bảo theo suốt cuộc đời. Con cháu cầu chúc bố mẹ, ông bà sống lâu, sống khỏe để làm chỗ dựa cho con cháu, gia đình. Những lời này có lúc được thêu trên bức trướng, bức tranh hay những vần thơ giàu ý nghĩa. Với các cụ già, những buổi sum vầy khi con cháu đông đủ, hòa thuận, hiếu thảo như vậy là món quà quý giá nhất đối với những người cao tuổi.

Tặng quà cho người cao tuổi trong lễ mừng thọ là thể hiện lòng hiếu thảo của con cháu đối với người thân

“Ngày xưa 50 tuổi gọi là nhập thọ, tuổi đó cũng gọi cụ rồi, cho nên gọi bằng cụ là sự tôn trọng đối với người đã lớn tuổi mặc dù ở tuổi đó ngày xưa họ còn làm việc. Về sau thấy rằng tuổi đó trẻ quá nên sửa thành 60 tuổi mới nhập thọ. Và người ta cho rằng “Nhân sinh thất thập cổ lai hy” (người thọ 70 xưa nay hiếm), nhưng bây giờ thì không hiếm nữa, 70 tuổi vẫn còn trẻ lắm, 80 tuổi, 90 tuổi nhiều người vẫn còn khỏe, vẫn còn làm việc, còn cống hiến trí tuệ cho đất nước” - Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Khắc Thuần, nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa chia sẻ.

…đang được gìn giữ

Hiện nay, nước ta có gần 17 triệu người cao tuổi (NCT), chiếm gần 17% dân số cả nước, trong đó có 2.612.260 người hơn 80 tuổi. Trong bối cảnh dân số nước ta đang già hóa nhanh, tỷ lệ NCT sẽ còn tiếp tục tăng nhanh về số lượng và tỷ trọng. Theo Ủy ban Quốc gia về NCT Việt Nam, đến năm 2030, tỷ lệ dân số trên 60 tuổi sẽ tăng lên 20% và đến năm 2050 là trên 30%. Tỷ lệ NCT trên 80 cũng sẽ tăng và đến năm 2050 chiếm trên 6% dân số. Mặc dù tuổi thọ bình quân của Việt Nam những năm gần đây tăng lên nhưng số năm trung bình sống khỏe mạnh hiện nay chỉ đạt 64 tuổi. Thực tế nêu trên đặt ra yêu cầu, trách nhiệm ngày càng cao đối với hệ thống chính trị và toàn xã hội trong công tác chăm sóc NCT.

Bình Phước hiện có 71.297 NCT, trong đó có 67.732 NCT đang sinh hoạt hội, hội viên dưới 60 tuổi là 2.291 người, hội viên từ 60 tuổi trở lên là 65.441 hội viên, chiếm gần 92% NCT vào hội. Phần đông hội viên NCT còn sức khỏe, vẫn tiếp tục nêu gương sáng trong lao động, sản xuất, phát triển kinh tế, làm gương cho con cháu về tinh thần vượt khó vươn lên, làm chủ cuộc sống và gia đình.

Người cao tuổi xã Long Hưng, huyện Phú Riềng được tổ chức lễ mừng thọ tập thể

Ông Nguyễn Công Sởi, Chủ tịch Hội NCT tỉnh cho biết, công tác chăm sóc NCT cả về đời sống vật chất và tinh thần luôn được tỉnh cũng như các địa phương quan tâm. Đặc biệt, hoạt động chúc thọ - mừng thọ NCT được duy trì trong nhiều năm qua và luôn bảo đảm tiêu chí: “Vui tươi, lành mạnh, tiết kiệm và mang đậm giá trị văn hóa truyền thống”. Hầu hết các địa phương tổ chức mừng thọ, chúc thọ tập trung vào Ngày quốc tế NCT 1-10 và dịp tết Nguyên đán các ngày mồng 4, 5, 6 tết đầu xuân mới, khi con cháu sum họp đón tết cổ truyền của dân tộc. Tại các buổi mừng thọ, chúc thọ có sự tham dự của cấp ủy đảng, chính quyền, các đoàn thể địa phương, con cháu người được chúc thọ và đông đảo người dân, có nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, tạo khí thế tươi vui, góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần cho NCT.

Theo thống kê, năm 2024, toàn tỉnh Bình Phước có 8.765 NCT được chúc thọ, mừng thọ với kinh phí 3,6 tỷ đồng, theo đó có 430 NCT tròn 90 tuổi được Chủ tịch UBND tỉnh chúc thọ, 48 NCT tròn 100 tuổi được Chủ tịch nước chúc thọ. Lãnh đạo tỉnh và các ngành, các cấp trực tiếp đến thăm, tặng quà của Chủ tịch nước cho nhiều NCT trên địa bàn. Bên cạnh tuyên truyền, vận động NCT thực hiện tốt việc văn minh trong chúc thọ, mừng thọ, nhiều địa phương tổ chức cho gia đình có người chúc thọ, mừng thọ ký cam kết thực hiện nếp sống văn minh, tiết kiệm.

Mừng thọ đầu xuân cùng với nhiều hoạt động chăm lo cho NCT thể hiện nét đẹp trong đời sống văn hóa tinh thần; sự tri ân, kính trọng của xã hội với NCT; lòng hiếu thảo của con cháu với ông, bà, cha mẹ. Truyền thống tốt đẹp đó đã và đang nhân lên những giá trị tinh thần quý báu, mang ý nghĩa thiết thực và tính nhân văn sâu sắc nhằm phát huy vai trò “cây cao bóng cả” của NCT trong gia đình và xã hội hiện nay. Qua đó, góp phần giáo dục cho thế hệ trẻ truyền thống “kính già, trọng lão”, “uống nước nhớ nguồn”… của dân tộc Việt Nam.

Hiền Lương