Muối rẻ, đất bỏ hoang, diêm dân không mặn mà!

Những cánh đồng muối bỏ hoang, cỏ mọc um tùm

Xã Thạch Bàn (huyện Thạch Hà), nay là Đỉnh Bàn (TP Hà Tĩnh) một thời được biết đến là vựa sản xuất muối của cả tỉnh. Cách đây hơn 10 năm, địa phương này có đến 80% người dân xem việc sản xuất muối là nghề thu nhập chính.

Tuy nhiên đến nay nghề này đã mai một, người dân đã không còn mặn mà gì với nghề sản xuất muối. Cánh đồng muối rộng gần 77 ha giờ cỏ mọc um tùm.Hầu hết hệ thống cơ sở hạ tầng từ lâu đã không còn ai đầu tư nâng cấp sửa chữa, hư hỏng xuống cấp. Sân phơi, hệ thống ô nại, chạt, lộc bị đổ vỡ ngổn ngang. Nhìn cánh đồng muối bị bỏ hoang, lãng phí khiến nhiều người dân xã Đỉnh Bàn không khỏi tiếc nuối.

Bà Trần Thị Tân, thôn Tân Phong, xã Đỉnh Bàn chia sẻ: "Trước đây ở thôn tôi ai cũng làm muối, nhà nào cũng có kho cất trữ muối để bán quanh năm. Nghề muối ở thời điểm đó thu nhập khá, nuôi sống cả gia đình và con cái ăn học. Bây giờ họ bỏ hết, đưa nhau đi làm thuê, nhìn đất bỏ hoang tiếc lắm."

Bể chứa nước bị hư hỏng nằm ngổn ngang

Trên cánh đồng muối ở xã Đỉnh Bàn giờ đây chỉ thấp thoáng gần 20 người làm, chủ yếu chỉ là những người già. Gia đình ông Trần Văn Phượng (thôn Tân Phong) là một trong số ít hộ diêm dân còn bám trụ trên 1 sào đất làm muối.

Ông Phượng cho biết: "Sở dĩ còn bám trụ vào đồng muối vì đây là nghề cha ông truyền lại, bản thân cũng không còn lựa chọn nào khác khi sức khỏe và tuổi tác không còn phù hợp cho việc đi làm ăn xa. Làm muối vất vả trong khi tiền công lao động lại quá thấp. Nếu đủ thời gian nắng nóng trong một ngày thì 2 lao động mới có thể làm được 1,5 tạ muối, được giá cũng chỉ thu về gần 300 ngàn đồng."

Tại xã Đỉnh Bàn, diêm dân làm muối chỉ còn một ít số hộ.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Trường Sơn, Phó Chủ tịch UBND xã Đỉnh Bàn cho hay: Thực trạng cánh đồng muối bỏ hoang suốt nhiều năm là điều rất đáng tiếc. Chính quyền địa phương đã tìm các giải pháp, nhất là tìm các đối tác để bao tiêu sản phẩm muối cho bà con nhưng chưa có kết quả. Chúng tôi sẽ tiếp liên hệ với các doanh nghiệp thu mua muối nhằm ổn định việc bao tiêu, đồng thời tuyên truyền, động viên để bà con diêm dân từng bước khôi phục lại nghề muối. Chính quyền cũng đang triển khai thủ tục để cấp quyền sử dụng đất muối lâu dài đối với những hộ làm muối liên tục trong vòng 3 năm trở lên."

Tình trạng này cũng đang xảy ra tại xã Hộ Độ (TP Hà Tĩnh), với gần 100 ha đất muối bỏ hoang suốt nhiều năm qua. Giá muối thấp, sản phẩm khó tiêu thụ, đó là những nguyên nhân trực tiếp dẫn tới người dân không còn mặn mà với nghề. Đã từ lâu, đất muối ở Hộ Độ không còn được đầu tư sản xuất. Các ô nại, chạt lọc xuống cấp hư hỏng, sân phơi phủ kín cỏ dại. Nhiều tuyến kênh dẫn nước trở thành điểm tập kết rác, gây ô nhiễm môi trường. Biết để hoang đất là điều không mong muốn, thế nhưng diêm dân đã không có những sự lựa chọn khả dĩ hơn.

Lãnh đạo xã Hộ Độ ra đồng muối động viên bà con diêm dân sản xuất.

Ông Lê Sơn, thôn Yên Thọ chia sẻ: "Nhìn đất muối bỏ hoang xót xa lắm, nhưng muối làm ra giá rẻ quá. Chúng tôi mong Nhà nước có cách gì để giúp người dân bình ổn giá muối, để cho bà con diêm dân quay lại với nghề truyền thống."

Ông Trương Bá Khanh – Chủ tịch UBND xã Hộ Độ cho biết: "Đất muối bỏ hoang là điều mà chính quyền địa phương rất trăn trở. Tuy nhiên, để xử lý được tình trạng này là rất khó khăn, khi giá muối thấp, người dân bỏ công sức rất vất vả mà thu nhập không ăn thua. Chính quyền địa phương đã chuyển đổi 33 ha đất muối sang nuôi trồng thủy sản, số còn lại đang động viên, hỗ trợ bà con để nâng sản lượng muối. Điều quan trọng nhất là phải tìm được đầu ra ổn định mới có thể khôi phục lại nghề muối."

Không chỉ xã Đỉnh Bàn hay xã Hộ Độ mà thực trạng nghề muối mai một đang xảy ra trên tất cả các địa phương có đất làm muối trong tỉnh. Theo thống kê, toàn tỉnh có khoảng 384 ha đất làm muối tại TX Kỳ Anh, Cẩm Xuyên, TP Hà Tĩnh, huyện Thạch Hà, tuy nhiên hiện chỉ duy trì sản xuất khoảng gần 40 ha.

Hàng chục ha đất muối ở xã Kỳ Hà, thị xã Kỳ Anh bị bỏ hoang

Ông Nguyễn Văn Thành, Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Phát triển nông thôn và Quản lý chất lượng (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh) cho biết: Đơn vị sẽ tiếp tục rà soát diện tích đất, quy hoạch các đồng muối, hệ thống kho chứa, những vùng đất năng suất, chất lượng để bảo vệ và ưu tiên cho việc sản xuất muối.

Đồng thời xây dựng đề án chuyển đổi những đồng muối không có hiệu quả và khả năng cạnh tranh thấp sang phát triển ngành nghề khác có hiệu quả kinh tế cao hơn. Đẩy mạnh công tác khuyến diêm, chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật, cung cấp thông tin và tập huấn nâng cao trình độ cho diêm dân."

Vũ Bằng