MV parody: Từ 'vũ trụ giải trí' đình đám đến sự thoái trào đầy tiếc nuối

Trong đời sống văn hóa giải trí toàn cầu, parody (tác phẩm phóng tác mang tính hài hước, trào phúng) vốn không phải là khái niệm xa lạ. Thể loại này có thể lấy cảm hứng từ âm nhạc, điện ảnh, show truyền hình, thậm chí cả chính trị để biến tấu thành những sản phẩm châm biếm, gây cười. Tại Việt Nam, parody từng tạo nên một “lãnh địa” riêng trong làng giải trí, đặc biệt với những MV phóng tác từ các ca khúc Vpop đình đám.

Đỉnh cao của parody chính là sự kết hợp giữa yếu tố quen thuộc và sự sáng tạo bất ngờ. Khi một bản hit được biến tấu thành phiên bản gây cười, khán giả vừa có cảm giác thân thuộc, vừa được thưởng thức một góc nhìn mới mẻ. Và trong suốt một thời gian dài, MV parody từng trở thành món ăn giải trí không thể thiếu của cộng đồng mạng Việt.

Huỳnh Lập là một trong những diễn viên tiên phong cho trào lưu làm MV Parody tại Việt Nam.

Khi parody mở đường cho một “lãnh địa” mới

Trước khi thị trường giải trí số bùng nổ, parody đã được xem như “đặc sản” của nhiều nhóm hài trẻ. BB Trần cùng nhóm BB&BG, hay DAMtv, từng là những cái tên tiên phong đưa parody đến gần khán giả Việt. Họ biến YouTube thành một sân chơi sáng tạo, nơi bất kỳ ai cũng có thể thử sức với điện ảnh hoặc hài kịch bằng phong cách phóng tác.

Bước ngoặt lớn xuất hiện giai đoạn 2017–2018, khi parody chính thức bùng nổ và định hình “vũ trụ” riêng trong showbiz Việt. Huỳnh Lập với “Em gái mưa” và “Duyên mình lỡ” đã gây sốt mạng xã hội, còn BB Trần tung loạt parody từ “Em muốn anh đưa em về” cho đến “Như lời đồn”. Mỗi tác phẩm đều thu hút hàng triệu lượt xem, nhiều khi vượt cả MV gốc của ca sĩ ít tên tuổi.

Có thể nói, năm 2018 đánh dấu thời kỳ hoàng kim của parody. Không chỉ BB Trần hay Huỳnh Lập, mà nhiều gương mặt như Quang Trung, Nguyễn Anh Tú, Ghiền Mì Gõ cũng tham gia cuộc chơi, tạo thành một “vũ trụ parody” quen thuộc. Chỉ cần nhắc đến một cái tên, khán giả lập tức nhớ đến ít nhất một parody để đời.

Mối quan hệ “cộng sinh” giữa MV gốc và MV parody

Điều khiến parody đặc biệt nằm ở chỗ: dù chỉ là sản phẩm phái sinh, nhưng nó không hề đối nghịch với MV gốc. Trái lại, parody nhiều lần trở thành “đòn bẩy” để ca khúc lan tỏa rộng rãi hơn. Mỗi lượt xem parody cũng đồng nghĩa với một lần người nghe tiếp xúc lại với giai điệu quen thuộc, góp phần kéo dài “tuổi thọ” của ca khúc.

Thành công của Huỳnh Lập trong “Duyên mình lỡ” là minh chứng điển hình. MV không chỉ đạt hơn hàng chục triệu lượt xem, mà còn để lại những câu thoại trở thành trào lưu trong giới trẻ, như “Tiền cano của em ba trăm”. Sự lan tỏa này gián tiếp giúp ca khúc gốc giữ nhiệt lâu hơn trên thị trường.

Ngược lại, nhiều khi parody còn “giải cứu” ca khúc gốc khỏi những tranh cãi. “Như lời đồn” của Bảo Anh từng bị khán giả phản ứng vì tiêu đề nhạy cảm, nhưng phiên bản parody của BB Trần lại được yêu thích nhờ sự lầy lội, khiến công chúng tạm quên những lùm xùm xung quanh bản chính.

Nếu MV ca sĩ thường tập trung vào âm nhạc, thì điểm cốt lõi của parody lại nằm ở kịch bản gây cười. Làm một MV hài hước không dễ, bởi ekip phải vừa bám sát mạch truyện gốc, vừa khéo léo cài cắm yếu tố châm biếm. Thêm vào đó, họ phải đầu tư mạnh cho bối cảnh, phục trang, ánh sáng để tái hiện chính xác bản gốc, rồi mới thêm thắt các chi tiết hài hước.

Ranh giới giữa “hài duyên dáng” và “hài lố lăng” vô cùng mong manh. Một parody thành công sẽ khiến khán giả bật cười sảng khoái mà vẫn giữ được sự tinh tế. Ngược lại, nếu lạm dụng yếu tố gây sốc hay nhại quá đà, sản phẩm có thể phản tác dụng, thậm chí ảnh hưởng đến hình ảnh của ca khúc gốc.

Song, chính vì khó mà parody càng có giá trị. Nó không chỉ đòi hỏi óc sáng tạo mà còn cần sự nhạy cảm trong việc nắm bắt thị hiếu. Mỗi sản phẩm parody được đầu tư bài bản đều có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, trở thành hiện tượng mạng xã hội.

Sự thoái trào đầy tiếc nuối

Tuy nhiên, từ sau giai đoạn bùng nổ, parody dần vắng bóng trên thị trường Việt. Những gương mặt từng gắn liền với thể loại này như BB Trần, Huỳnh Lập hay Quang Trung hầu như không còn ra mắt sản phẩm parody mới.

Nguyên nhân đến từ nhiều phía. Trước hết, parody vốn chỉ là “bàn đạp” để nghệ sĩ trẻ tạo dựng tên tuổi. Khi đã khẳng định vị trí, họ thường ưu tiên những dự án nghệ thuật có chiều sâu hơn thay vì tiếp tục gắn bó với parody, một thể loại bị xem là “giải trí ngắn hạn”.

Bên cạnh đó, chính Vpop cũng đã thay đổi. Các MV hiện nay ngày càng ít cốt truyện, thay vào đó chú trọng vào hình ảnh nghệ thuật và âm nhạc số. Khi nguồn “chất liệu gốc” không còn dồi dào, parody cũng mất đi đất sáng tạo. Thị trường giải trí lại chứng kiến sự lên ngôi của vlog, podcast, video reaction, những hình thức mới mẻ, nhanh gọn hơn.

Ở góc nhìn khác, sự thoái trào của parody cũng là điều tất yếu trong quy luật phát triển của thị trường. Bất kỳ xu hướng nào cũng có vòng đời: khởi phát, bùng nổ, thăng hoa rồi thoái trào. Parody từng giữ vai trò quan trọng trong giai đoạn YouTube trở thành nền tảng giải trí chính, nhưng khi khán giả thay đổi nhu cầu, nó buộc phải nhường chỗ cho những hình thức khác.

Dẫu đã thoái trào, không thể phủ nhận rằng parody từng là một hiện tượng đáng nhớ của làng giải trí Việt. Nó mở ra cánh cửa sáng tạo cho hàng loạt nghệ sĩ trẻ, tạo nền tảng để họ tiến xa hơn trong sự nghiệp. Đồng thời, parody cũng góp phần định hình văn hóa tiêu dùng giải trí trực tuyến tại Việt Nam, khuyến khích khán giả tìm đến YouTube như một “rạp phim thu nhỏ” miễn phí.

Hơn hết, parody cho thấy sức mạnh của tiếng cười. Trong bối cảnh nhiều MV chính thống đi theo công thức ngôn tình dễ đoán, parody chính là sự phá cách, làm mới trải nghiệm thưởng thức âm nhạc. Những câu thoại viral, những tạo hình “lầy lội” từng khiến khán giả bàn tán suốt thời gian dài, đó là minh chứng cho sức sống mạnh mẽ của thể loại này.

Có thể, parody khó trở lại thành trào lưu như trước. Nhưng trong ký ức khán giả, “Em gái mưa” phiên bản Huỳnh Lập hay “Bùa yêu” phiên bản Quang Trung vẫn mãi là những sản phẩm tiêu biểu, nhắc nhớ một giai đoạn vàng son của YouTube Việt.

Tạm kết

Parody từng là hiện tượng định hình xu hướng giải trí trực tuyến, góp phần làm thay đổi diện mạo Vpop trong một giai đoạn. Dù hiện tại đã thoái trào, thể loại này vẫn để lại một “di sản” đặc biệt: mở đường cho sáng tạo, tạo bệ phóng cho nghệ sĩ, đồng thời chứng minh rằng hài hước cũng có thể trở thành một ngôn ngữ nghệ thuật.

Trong dòng chảy liên tục đổi thay của thị trường, parody đã hoàn thành sứ mệnh của mình. Và biết đâu, một ngày nào đó, khi khán giả lại cần tiếng cười từ sự phóng tác thông minh, parody sẽ tìm được cách trở lại dưới một hình thức mới, phù hợp hơn với nhịp sống hiện đại.

Thanh Phúc