Mỹ áp thuế gỗ và đồ nội thất tác động thế nào đến Việt Nam?

Nhà cung ứng gỗ và sản phẩm gỗ lớn nhất cho Mỹ

Hôm 29/9, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố chi tiết mức thuế quan đối với các sản phẩm gỗ và đồ nội thất nhập khẩu. Lần đầu ông Trump đề cập đến thuế quan mới vào tuần trước.

Theo đó, Mỹ sẽ áp thuế quan 10% đối với gỗ tròn và gỗ xẻ nhập khẩu. Đồng thời, các sản phẩm tủ bếp, tủ phòng tắm và đồ nội thất bọc đệm sẽ chịu mức thuế 25%.

Các mức thuế mới sẽ có hiệu lực từ 0h01 ngày 14/10 (tức khoảng 11h01 cùng ngày theo giờ Việt Nam), chậm hơn hai tuần so với thông báo ban đầu của chủ nhân Nhà Trắng.

Riêng những quốc gia không đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ, thuế quan đối với các sản phẩm gỗ bọc đệm sẽ tăng lên 30%, tủ bếp và tủ phòng tắm lên 50% từ ngày 1/1/2026.

Trong tuyên bố của tổng thống nhằm công bố thuế quan, ông Trump nhấn mạnh gỗ nhập khẩu đang làm suy yếu nền kinh tế Mỹ, khiến các nhà máy chế biến gỗ đối mặt nguy cơ đóng cửa và chuỗi cung ứng sản phẩm gỗ bị gián đoạn.

“Do tình trạng của ngành công nghiệp gỗ nội địa, có khả năng chúng ta không thể đáp ứng nhu cầu các sản phẩm gỗ thiết yếu đối với lĩnh vực quốc phòng và cơ sở hạ tầng quan trọng”, tuyên bố có đoạn.

Ngoài ra, Mỹ đã đưa ra mức thuế suất đặc biệt cho một số đối tác. Thuế quan đối với các sản phẩm gỗ từ Anh sẽ giới hạn ở mức 10%, trong khi thuế quan đối với các sản phẩm gỗ từ Liên minh châu Âu và Nhật Bản sẽ không vượt quá 15%.

Ngành gỗ Việt Nam được đánh giá là chịu ảnh hưởng lớn từ lệnh thuế này của ông Trump. Theo số liệu Hải quan Việt Nam, trong 8 tháng đầu năm nay, các doanh nghiệp thu về hơn 6,2 tỷ USD từ hoạt động xuất khẩu gỗ, sản phẩm gỗ sang thị trường Mỹ, chiếm hơn một nửa tổng kim ngạch xuất khẩu sản phẩm này sang tất cả thị trường.

Nguồn: Hải quan Việt Nam (H.Mĩ tổng hợp)

Tại thị trường Mỹ, thị phần của Việt Nam cũng đang đứng đầu và bỏ xa các đối thủ khác. Theo số liệu của Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC), thị phần của Việt Nam trong 7 tháng đầu năm nay lên tới 46% bỏ xa nước đứng thứ hai là Trung Quốc (12%).

Nguồn: ITC (H.Mĩ tổng hợp)

Tuy nhiên, chính vì chiếm thị phần lớn và mức độ phụ vào Mỹ cao nên tác động từ các chính sách thuế quan đối với ngành gỗ Việt trở nên nặng nề hơn.

Đánh giá về tác động của lệnh thuế mới này, trao đổi với chúng tôi ông Ngô Sỹ Hoài, Phó chủ tịch, kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, đánh giá mức thuế này gây ra thiệt hại vô cùng lớn đối với ngành gỗ vì các doanh nghiệp xuất khẩu phần lớn sang thị trường.

Không chỉ vậy, phía doanh nghiệp nhập khẩu từ phía Mỹ có thể sẽ phải chịu áp lực lớn hơn so với Việt Nam bởi các đơn hàng chủ được giao FOB (Free On Board người bán chịu trách nhiệm đưa hàng lên tàu, sau đó rủi ro và các chi phí khác bao gồm cả thuế nhập khẩu sẽ chuyển giao cho người mua tại thời điểm này).

“Các doanh nghiệp Việt Nam có thể chứng kiến đơn hàng giảm giảm sút vì giá bán tại Mỹ sẽ bị đẩy lên cao, làm suy yếu nhu cầu. Còn phía Mỹ, trước mắt các nhà nhập khẩu, phân phối chắc chắn phải chịu lỗ nếu họ muốn tiếp tục kinh doanh hoặc họ sẽ phải chuyển chi phí tăng lên vào giá bán cho người tiêu dùng. Nhưng cuối cùng thì người tiêu dùng Mỹ phải chịu”

Ông cho biết mức thuế mới sẽ tác động nhiều nhất đến nhu cầu thay thế đồ nội thất. Theo đó, người Mỹ rất thích thay thế đồ nội thất sau một thời gian sử dụng tuy nhiên với giá cao thế này họ buộc phải tiết kiệm, không thay thế nhiều. Còn với nhu cầu mua sắm cho căn hộ mới có thể chưa ảnh hưởng nhiều.

Đơn hàng đến nhỏ giọt

Việc xoay chuyển sang các thị trường khác được đánh giá sẽ khó khăn và mất thời gian. Bên cạnh đó, triển vọng từ nay đến cuối năm và năm sau cũng đầy thách thức khi đơn hàng nhỏ giọt.

Ông Hoài cho biết việc ứng phó với lệnh thuế lần này của Mỹ rất khó khăn bởi tỷ trọng xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ sang thị trường này quá lớn, trên 50%.

“Các biện pháp ứng phó từng được thảo luận trước đây mới chỉ dừng lại ở “lời nói” chứ không thực tế. Những biện pháp thuế quan vừa qua của Mỹ là một đòn đánh rất mạnh bởi thị trường này chiếm tỷ trọng tới 56%. Tại Mỹ, thị phần hàng gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam chiếm tới trên 40%. Các nước khác chiếm tỷ trọng ít hơn nên họ dễ dàng xoay trở được còn Việt Nam tỷ trọng và thị phần quá lớn nên việc xoay xở khó khăn", ông Hoài cho biết.

Theo ông, bản thân các doanh nghiệp cũng muốn đa dạng hóa thị trường và không ai muốn rủi ro bỏ trứng vào một giỏ. Tuy nhiên, việc này rất khó và mất thời gian, nếu chuyển được thì họ cũng đã chuyển từ lâu. Thời gian qua, các doanh nghiệp đã cố gắng tìm kiếm các thị trường ngách nhưng cũng khó vì các thị trường này nhỏ và đã có nhà cung ứng khác.

“Triển vọng những tháng cuối năm với năm tới sẽ rất khó khăn. Lượng đơn hàng cuối năm của các doanh nghiệp giảm đi rất nhiều. Phía Mỹ và các nhà nhập khẩu không dám xuống tay ký các đơn hàng lớn mà chỉ mua nhỏ giọt để thăm giò phản ứng từ người tiêu dùng. Điều này gây ra rất nhiều khó khăn cho doanh nghiệp khi không thể chủ động, không có đơn hàng quy mô lớn mà chỉ làm nhỏ giọt”, ông Hoài nói.