Mỹ bắn hạ máy bay Iran giữa lúc Tehran đề xuất giảm thang căng thẳng

Tên lửa RIM-7P phóng từ hệ thống tên lửa Sea Sparrow từ tàu tấn công lưỡng cư USS Boxer trong cuộc tập trận bắn đạn thật ngày 29/1/2019 (Ảnh: Newsweek)

Tổng thống Trump cho hay, tàu tấn công lưỡng cư lớp Wasp USS Boxer của Mỹ "đã đưa ra hành động phòng vệ đối với một máy bay không người lái của Iran, do máy bay này ở khoảng cách quá gần, khoảng 900 m, phớt lờ nhiều lời cảnh báo và đe dọa tới sự an toàn của con tàu, thủy thủ đoàn".

Ông Trump nói rằng "chiếc máy bay không người lái đã lập tức bị tiêu diệt". Động thái này một lần nữa làm dấy lên tình trạng căng thẳng trong khu vực, không khác gì vụ việc Iran bắn hạ máy bay không người lái của Mỹ cách đây đúng 1 tháng.

"Đây là một trong số các hành động thù địch và khiêu khích mới nhất của Iran nhằm vào các tàu đang hoạt động trên vùng biển quốc tế mà Mỹ có quyền bảo vệ nhân sự, các cơ sở và lợi ích của mình. Chúng tôi kêu gọi tất cả các nước lên án âm mưu chống lại sự tự do hàng hải và thương mại toàn cầu của Iran" - ông Trump nói - "Tôi cũng kêu gọi tất cả các nước bảo vệ tàu của họ khi chúng đi qua eo biển (Hormuz) và hợp tác với chúng tôi trong tương lai".

Thông tin về máy bay Iran bị bắn hạ xuất hiện cùng ngày mà Ngoại trưởng Iran Mohammed Javad Zarif dường như đưa ra một đề xuất giảm thang căng thẳng trong cuộc khủng hoảng với Mỹ, sau khi Washington rút khỏi thỏa thuận hạt nhân hồi năm ngoái và áp lệnh trừng phạt với Tehran. Dù Tehran vẫn khước từ đàm phán với Mỹ cho đến khi các lệnh trừng phạt nhằm vào họ được gỡ bỏ, nhưng ông Zarif cho rằng đất nước ông sẵn sàng phê chuẩn Nghị định thư bổ sung của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) trước hạn, tiếp tục cho phép thanh sát chương trình hạt nhân của họ.

"Nếu ông Trump muốn thêm nữa, chúng tôi có thể phê chuẩn Nghị định thư bổ sung và ông ta có thể gỡ bỏ các lệnh trừng phạt mà ông ấy áp đặt" - ông Zarif nói - "Ông ấy từng nói sẽ trình mọi biện pháp lên Quốc hội - vậy thì tốt thôi. Gỡ bỏ lệnh trừng phạt và các bạn sẽ có Nghị định thư bổ sung trước năm 2023".

Nhà ngoại giao hàng đầu Iran nói rằng đây sẽ là "một bước đi đáng kể" và cho rằng "sẽ còn thêm những bước đi đáng kể khác". Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng Iran không hứng thú với kiểu làm việc "tượng trưng" hay "một văn bản 2 trang cùng một chữ ký lớn trên đó".

Ông Zarif - người hiện đang có chuyến công du tới New York - nói trước báo giới rằng ông "không có thông tin về việc một máy bay không người lái bị hạ". Tuy nhiên, sau đó ông đăng tải một bức ảnh lên Twitter chỉ ra đường biên giới của nước Mỹ cùng Iran, như lời nhắc nhở rằng Mỹ đang hoạt động ở vị trí rất xa lãnh thổ của họ, trong khi rất gần với Iran.

Mỹ hiện vẫn chưa đáp lại đề xuất mới nhất của Ngoại trưởng Zarif, nhưng trước đây họ từng yêu cầu Iran đưa ra nhiều nhượng bộ đáng kể, như chấm dứt sự hỗ trợ các nhóm vũ trang và ngừng chương trình tên lửa đạn đạo. Trong khi đó, căng thẳng ở Vùng Vịnh tiếp tục gia tăng, khi Mỹ liên tiếp cáo buộc Iran đứng đằng sau các vụ tấn công tàu thương mại di chuyển qua Vịnh Oman, và vụ bắn hạ một máy bay không người lái của Mỹ.

Mỹ cũng đang điều tra các báo cáo cho rằng Iran đứng đằng sau vụ mất tích của một tàu cỡ nhỏ của UAE, mang cờ Panama mà sau đó lực lượng vệ binh cách mạng Iran (IRGC) thông báo là đã bị họ bắt giữu do nghi ngờ vận chuyển dầu lậu.

Theo Newsweek

Huyền Chi