Mỹ bất ngờ không kích Syria

Rạng sáng 26-2 (giờ địa phương), Mỹ đã tiến hành một cuộc tấn công nhằm vào một số khu vực ở miền Đông Syria trên khu vực biên giới với Iraq. Đây là hành động nhằm trả đũa các cuộc tấn công bằng tên lửa gần đây nhằm vào các mục tiêu của Mỹ ở Iraq và cũng là hành động can dự quân sự của Mỹ ở nước ngoài đầu tiên dưới thời Tổng thống Joe Biden.

Khói dày bốc lên sau cuộc không kích của liên quân do Mỹ dẫn đầu ở Kobani, Syria hồi tháng 10-2014. Ảnh: AP

Trả đũa Iran sau loạt vụ tấn công ở Iraq

Truyền hình nhà nước Syria dẫn nguồn phóng viên tại Deir al-Zor đưa tin rạng sáng 26-2, Mỹ đã tiến hành một cuộc tấn công nhằm vào một số khu vực ở miền Đông Syria giáp biên giới với Iraq.

Cùng ngày, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ John Kirby đã xác nhận rằng quân đội đã tiến hành không kích nhằm vào các cơ sở mà Lầu Năm Góc cho là do Iran hậu thuẫn ở Đông Syria. Các cuộc không kích đã phá hủy nhiều cơ sở tại trạm kiểm soát biên giới được nhóm tay súng do Iran hậu thuẫn sử dụng, bao gồm 2 nhóm Kata’ib Hezbollah và Kata’ib Sayyid al-Shuhada. Phát biểu với báo giới ngay sau vụ tấn công, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cho biết, cuộc tấn công đã nhắm trúng mục tiêu: “Chúng tôi tin tưởng đã nhằm trúng mục tiêu mà chúng tôi tính toán. Chúng tôi khẳng định các mục tiêu này đã được phiến quân hồi giáo dòng Shiite sử dụng để thực hiện các vụ tấn công”.

Tuyên bố của Lầu Năm Góc nêu rõ: “Theo lệnh của Tổng thống Joe Biden, quân đội Mỹ đã tiến hành không kích... nhằm đáp trả các vụ tấn công gần đây chống lại quân nhân Mỹ và liên quân tại Iraq, cũng như các mối đe dọa nhằm vào các lực lượng này”. Tuyên bố cũng cho biết các vụ không kích trên đã “phá hủy nhiều cơ sở ở một chốt kiểm soát biên giới do các nhóm được Iran hậu thuẫn sử dụng”. Bộ Quốc phòng Mỹ gọi cuộc không kích trên là “sự đáp trả quân sự tương xứng”, được tiến hành sau khi đã tham vấn các đối tác trong liên minh, nhằm phá hủy khả năng tiến hành các cuộc tấn công trong tương lai của nhóm dân quân.

Ông John Kirby không cho biết về con số thương vong trong cuộc không kích trên, tuy nhiên Tổ chức Giám sát nhân quyền Syria (SOHR) cho hay có ít nhất 17 tay súng thuộc lực lượng do Iran hậu thuẫn đã thiệt mạng trong các cuộc không kích của Mỹ. Trả lời phỏng vấn AFP, đề cập đến lực lượng do Iran hậu thuẫn, người đứng đầu SOHR Rami Abdel Rahman cho hay: “Các cuộc không kích đã phá hủy ba xe tải chở đạn... có nhiều thương vong”. Dấu hiệu sơ bộ cho thấy ít nhất 17 máy bay chiến đấu đã bị phá hủy, tất cả đều là thành viên của lực lượng PMF, gồm liên minh các nhóm dân quân thân Iran.

Vụ không kích xảy ra trong bối cảnh lực lượng liên quân do Mỹ đứng đầu ở Trung Đông liên tục bị tấn công thời gian gần đây. Trong tối 22-2, ít nhất hai quả tên lửa đã được bắn vào Vùng Xanh, nơi đặt trụ sở Đại sứ quán Mỹ và nhiều đại sứ quán nước khác tại thủ đô Baghdad.

“Động thái vàng” của ông Biden

Vụ không kích sáng 26-2 tại Syris được hành động quân sự đầu tiên của Mỹ ở nước ngoài dưới thời Tổng thống Biden kể từ khi ông nhậm chức. Một số chuyên gia đã hoan nghênh quyết định của Tổng thống Joe Biden.

Đánh giá về vụ tấn công đầy bất ngờ này, giới chuyên gia cho rằng, cuộc tấn công dường như được tính toán và hạn chế quy mô để tránh leo thang căng thẳng. Tờ New York Times dẫn lời quan chức Mỹ cho biết, Bộ Quốc phòng Mỹ đã đệ trình nhiều nhóm mục tiêu tấn công lớn hơn nhưng Tổng thống Biden đã chọn nhóm mục tiêu nhỏ nhất. Tờ Politico cho rằng, ông Biden đã lựa chọn “phương án vừa phải” trong các lựa chọn được trình lên.

Một quan chức Mỹ giấu tên cho hay quan điểm của chính quyền trong vụ không kích này là họ cần phải “phát đi một thông điệp rằng Mỹ sẽ không làm ngơ trước những cuộc tấn công nhằm vào lực lượng Mỹ bởi dân quân do Iran hậu thuẫn”. Người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby cho biết Tổng thống đã ra lệnh “phản ứng quân sự tương xứng” để gửi “một thông điệp rõ ràng: Tổng thống Biden sẽ hành động để bảo vệ các nhân sự Mỹ và liên quân. Đồng thời, chúng tôi đã hành động một cách có chủ ý nhằm giảm leo thang tình hình chung ở cả miền đông Syria và Iraq”.

Ông Phillip Smyth, một chuyên gia về dân quân dòng Shiite tại Viện Chính sách Cận Đông Washington, cho rằng “Đây là một động thái vàng của chính quyền Tổng thống Biden” vì nó đã cho Tehran hiểu rằng đội ngũ chính quyền Mỹ mới sẵn sàng tấn công các mục tiêu liên quan Iran bất kể chúng hoạt động ở đâu trên khắp Trung Đông”. “Đây là cách chính quyền nói rằng “chúng tôi” đã vào cuộc”, ông Smyth bổ sung.

Đây cũng là một cách để gửi đi thông điệp mà không khiến Iraq tức giận. Nhắm mục tiêu không kích vào các cơ sở ủy nhiệm của Iran tại Iraq, như thời chính quyền Tổng thống Trump, sẽ bị Baghdad coi là một hành động xâm phạm chủ quyền. Việc tấn công một cơ sở vũ khí tại Syria sẽ tránh được vấn đề đó.

Nga lên án

Phản ứng về vụ không kích của Mỹ ở miền Đông Syria, Bộ Ngoại giao Nga đã lên án vụ tấn công và coi hành động này là sự vi phạm luật pháp quốc tế không thể chấp nhận. Nguồn tin từ Bộ Ngoại giao Nga nêu rõ: “Cuộc tấn công được thực hiện trên vùng lãnh thổ của một quốc gia có chủ quyền, một nước thành viên của Liên hợp quốc. Đây là sự vi phạm luật pháp quốc tế không thể chấp nhận được. Cần phải xác định vụ tấn công nhằm vào đối tượng nào”. Nguồn tin nhấn mạnh Iran đã hỗ trợ quân đội Syria trong cuộc chiến chống tổ chức khủng bố IS.

AN BÌNH