Mỹ bất ngờ ngưng mọi thỏa thuận thương mại với Canada

Trong bài đăng trên mạng xã hội Truth Social ngày 27/6, Tổng thống Trump gọi mức thuế 3% của Canada là "hành động khiêu khích trắng trợn", và khẳng định Mỹ sẽ áp thuế mới lên hàng hóa nước láng giềng trong vòng một tuần, có hiệu lực ngay lập tức.

Người đứng đầu Nhà Trắng nhấn mạnh, các cuộc đàm phán sẽ không nối lại "cho đến khi Canada sửa đổi chính sách", đồng thời tuyên bố Mỹ nắm thế thượng phong trong quan hệ song phương. Đáng chú ý, quyết định của Tổng thống Trump đến vào thời điểm nhạy cảm, chỉ vài tuần trước khi ông dự kiến tái áp đặt các mức thuế đối ứng cao ngất ngưởng lên hầu hết đối tác thương mại của Mỹ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp Thủ tướng Canada Mark Carney tại Nhà Trắng ngày 5/6. Ảnh: Nhà Trắng/Flickr

Nguyên nhân chính dẫn đến sự căng thẳng trên đến từ chính sách thuế dịch vụ số của Canada, được thông qua vào ngày 20/6 năm 2024 và chính thức có hiệu lực từ ngày 28/6 cùng năm. Chính sách này áp mức thuế 3% lên doanh thu từ dịch vụ số của các công ty công nghệ có doanh thu từ người dùng Canada vượt quá 20 triệu CAD (khoảng 14,6 triệu USD) trong một năm, với hiệu lực áp dụng ngược từ năm 2022.

Các "ông lớn" công nghệ từ Mỹ như Amazon, Meta, Google và Apple đều nằm trong danh sách chịu ảnh hưởng. Theo một nhóm thương mại đại diện cho các công ty công nghệ lớn, số tiền thuế mà những doanh nghiệp Mỹ phải nộp cho chính phủ Canada ước tính lên đến 2,7 tỷ USD. Việc thu thuế, dự kiến chính thức bắt đầu từ ngày 30/6 năm 2025, đã châm ngòi cho phản ứng mạnh mẽ từ Washington.

Trước những động thái của Tổng thống Trump, văn phòng Thủ tướng Canada Mark Carney đã phản hồi ngắn gọn, khi khẳng định Chính phủ Ottawa sẽ tiếp tục tham gia vào các cuộc đàm phán phức tạp với Mỹ vì lợi ích của người lao động và doanh nghiệp trong nước. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định căng thẳng hiện tại có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

Canada hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Mỹ sau Mexico, với kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ đạt 412,7 tỷ USD và nhập khẩu đạt 349,4 tỷ USD trong năm ngoái, theo số liệu từ Cục Điều tra dân số Mỹ. Việc áp thuế mới có thể làm tăng chi phí cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng ở cả hai nước, trong bối cảnh nền kinh tế Canada đang đối mặt với tốc độ tăng trưởng chậm lại và tỷ lệ thất nghiệp lên tới 7%.

ĐỌC NGAY: Đặt cược vào chính sách “bồ câu” của Fed, chứng khoán Mỹ tiến sát kỷ lục

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, trong một nỗ lực xoa dịu tình hình, cho rằng tranh chấp này có thể được giải quyết thông qua một cuộc điều tra theo Mục 301 Đạo luật Thương mại năm 1974 do Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer tiến hành. Cuộc điều tra này sẽ đánh giá mức thiệt hại mà thuế dịch vụ số gây ra cho các công ty Mỹ, dấn đến các biện pháp trả đũa bằng thuế quan.

Bộ trưởng Bessent cũng bày tỏ lạc quan về triển vọng thương mại tổng thể của chính quyền Tổng thống Trump, khi nhận định các thỏa thuận thương mại với 18 đối tác lớn có thể được hoàn tất trước ngày 1/9 tới, tức Ngày Lao động bên Mỹ. Trước đó, Mỹ và Trung Quốc đã đạt tiến triển trong việc nối lại dòng chảy khoáng sản đất hiếm, yếu tố then chốt cho ngành sản xuất của Mỹ.

Giới phân tích nhận định, động thái của ông Trump không chỉ nhằm vào Canada mà còn là một chiến thuật gây áp lực lên các đối tác thương mại khác.

Vina Nadjibulla, Phó Chủ tịch nghiên cứu và chiến lược tại Quỹ châu Á - Thái Bình Dương của Canada, gọi đây là một sự “leo thang” nhưng không bất ngờ, đồng thời cho rằng Canada cần phối hợp với Liên minh châu Âu và các đối tác khác để tìm lối thoát mà không nhượng bộ trước những áp lực từ Mỹ.

Việt Anh