Mỹ cân nhắc nâng Việt Nam lên quy chế 'kinh tế thị trường'

Động thái này, bị các nhà sản xuất thép và tôm Bờ Vịnh phản đối nhưng được các nhà bán lẻ và các nhóm kinh doanh khác ủng hộ, sẽ giảm thuế chống bán phá giá trừng phạt đối với hàng nhập khẩu của Việt Nam với lý do tình trạng hiện tại của nước này là nền kinh tế phi thị trường và chịu ảnh hưởng nặng nề của nhà nước.

Ted Osius, người đứng đầu Hội đồng Kinh doanh Mỹ-ASEAN, cơ quan ủng hộ việc nâng cấp, cho biết: “Việt Nam đã có nền kinh tế thị trường. Nó đã đáp ứng các tiêu chí quan trọng như khả năng chuyển đổi tiền tệ và sẵn sàng để được chỉ định chính xác."

Bộ Thương mại Mỹ sẽ nghe tranh luận từ cả hai bên trong phiên điều trần ảo vào chiều thứ Tư tại Washington như một phần của quá trình đánh giá sẽ hoàn thành vào cuối tháng 7.

Việt Nam đã lập luận để thoát khỏi cái mác phi thị trường vì những cải cách kinh tế gần đây, nói rằng việc giữ lại cái tên này là không tốt cho mối quan hệ hai chiều ngày càng chặt chẽ mà Washington coi là đối trọng với Trung Quốc.

Trong chuyến thăm Hà Nội của ông Biden năm ngoái, hai nước đã nâng cấp quan hệ lên “đối tác chiến lược toàn diện”, nâng vị thế ngoại giao của Washington tại Việt Nam ngang hàng với Trung Quốc và Nga.

Năm ngoái, Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính cũng kêu gọi Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen chấm dứt gắn mác phi thị trường, phù hợp với vị thế của Việt Nam là điểm đến “kết bạn” của Hoa Kỳ nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc.

Việc chỉ định hiện tại xếp Việt Nam cùng với Trung Quốc, Nga, Belarus, Azerbaijan và 9 quốc gia khác vào danh sách các nền kinh tế phi thị trường phải chịu thuế chống bán phá giá cao hơn.

Osius, cựu đại sứ Mỹ tại Việt Nam cho biết: “Các doanh nghiệp Mỹ đã đầu tư đáng kể vào Việt Nam vì họ nhận ra tiềm năng tăng trưởng của nước này”.

Bộ Thương mại có một bộ tiêu chí khá hẹp để xác định tình trạng nền kinh tế thị trường.

Chúng bao gồm mức độ chuyển đổi tiền tệ của quốc gia đó; sự thương lượng tự do giữa người lao động và ban quản lý, và cho phép liên doanh hoặc đầu tư nước ngoài khác.

Các tiêu chí khác bao gồm liệu chính phủ có sở hữu hay kiểm soát các phương tiện sản xuất và chính phủ có kiểm soát việc phân bổ nguồn lực cũng như các quyết định về giá cả và sản lượng hay không.

Nó cũng có thể xem xét các yếu tố khác.

Ánh Vân