Mỹ chấm dứt 43 ngày 'tê liệt': Kinh tế chuẩn bị hứng 'cơn bão dữ liệu'?

Việc chính phủ đóng cửa trọn tháng 10 và kéo dài sang gần nửa đầu tháng 11 khiến nhiều báo cáo vốn dự kiến công bố trong thời gian này không thể phát hành. Ngoại trừ chỉ số giá tiêu dùng (CPI), hầu hết dữ liệu tháng 9 và tháng 10 đều bị treo, từ lạm phát bán buôn, giá nhập khẩu – xuất khẩu, chi phí lao động, chi tiêu tiêu dùng, doanh số bán lẻ cho tới GDP.

Một số báo cáo đã thu thập dữ liệu nhưng chưa xử lý xong, số khác thì không thể thu thập vì nhân sự bị cắt giảm. Điều này dẫn tới tình trạng “lỗ hổng dữ liệu” lớn nhất trong nhiều năm, khiến giới phân tích khó đánh giá chính xác sức khỏe nền kinh tế Mỹ.

Theo các chuyên gia, việc thiếu dữ liệu đầu vào có thể khiến chất lượng thống kê suy giảm, đặc biệt với các chỉ số phụ thuộc sâu vào hồ sơ điều tra thực địa.

Khi nào các báo cáo sẽ được công bố lại?

Chưa có lịch chính thức. Các cơ quan thống kê như BEA, BLS và Census đang phải xây dựng lại toàn bộ kế hoạch công bố vốn được lên lịch từ hơn một năm trước. Việc này không đơn giản vì nhiều chỉ số phụ thuộc lẫn nhau, ví dụ CPI và PPI là dữ liệu đầu vào để tính chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng (PCE), trong khi PCE lại là một cấu phần của GDP.

Dù vậy, một số báo cáo đã có lịch mới: dữ liệu tháng 8 về chi tiêu xây dựng, giao hàng của nhà sản xuất và thương mại quốc tế sẽ lần lượt ra vào đầu tuần tới. Đây được xem là bước đầu để khơi thông chuỗi dữ liệu bị nghẽn.

Tuy nhiên, mức độ gián đoạn sẽ khác nhau giữa các chỉ số, tùy phương pháp thu thập, nguồn dữ liệu và khả năng khôi phục của từng cơ quan.

Nhiều khả năng tháng 10/2025 sẽ trở thành “tháng mất dữ liệu”. Trong thời gian đóng cửa, phần lớn nhân viên BLS chỉ hoạt động ở mức tối thiểu, khiến cả hai cuộc khảo sát quan trọng, khảo sát doanh nghiệp và khảo sát hộ gia đình đều bị gián đoạn.

Khảo sát doanh nghiệp chủ yếu tự động nên một phần dữ liệu vẫn thu được, nhưng khảo sát hộ gia đình, vốn thực hiện qua điện thoại hoặc gặp trực tiếp, gần như không thể tiến hành. Điều này đồng nghĩa báo cáo tháng 10 chỉ có nửa dữ liệu có số việc làm, nhưng không có tỷ lệ thất nghiệp.

Các chuyên gia cảnh báo việc “hồi dựng dữ liệu” tháng 10 khó chính xác, và có thể khiến thị trường hiểu sai bức tranh việc làm nếu chỉ dựa vào thông tin từ doanh nghiệp.

Khoảng 2/3 dữ liệu giá để tính CPI được thu thập trực tiếp tại cửa hàng, nhưng tháng 10 hoạt động này bị dừng hoàn toàn. Giá ở cấp độ nhà sản xuất (PPI) cũng không thu thập được. Vì CPI và PPI là đầu vào của PCE, thước đo lạm phát ưa thích của Fed các báo cáo lạm phát tháng 10 sẽ dựa nhiều vào “ước tính bù” (imputation).

Các nhà kinh tế lo ngại điều này tạo ra báo cáo thiếu chắc chắn, với biên độ sai số lớn hơn bình thường. Trong điều kiện dữ liệu đầy đủ, thống kê đã có sai số; khi dữ liệu thiếu hụt, độ tin cậy càng giảm mạnh.

Nếu CPI tháng 10 được công bố, đó có thể là báo cáo “thiếu độ tin cậy nhất” trong nhiều năm trở lại đây.

Dữ liệu tháng 11 có bị ảnh hưởng?

Vì chính phủ mở cửa giữa chu kỳ khảo sát, một phần dữ liệu tháng 11 vẫn có thể thu thập kịp, dù chất lượng có thể giảm do thiếu nhân lực và lượng công việc tồn đọng lớn.

BLS hiện thiếu 20% nhân sự và một phần ba vị trí lãnh đạo còn trống, khiến khả năng phục hồi hoạt động điều tra bị hạn chế. Các khảo sát hộ gia đình, vốn tốn nhiều thời gian và nhân lực có thể bị chậm hoặc không thể “quay ngược” để lấy lại dữ liệu tháng 10.

Trong trường hợp đó, BLS có thể ước tính tỷ lệ thất nghiệp tháng 10 bằng cách dựa vào số liệu tháng 9 và 11.

Các báo cáo “ồn ào”, sai lệch sau các sự kiện lớn không phải chuyện hiếm như giai đoạn sau đại dịch hoặc sau các cuộc đình công, thiên tai. Các nhà kinh tế dự đoán báo cáo việc làm tháng 10/2025 có thể cho thấy mức giảm tới 1,5 triệu việc làm vì có hàng trăm nghìn nhân viên liên bang không nhận lương.

Báo cáo tháng 11 sẽ phản ánh sự trở lại của lực lượng này, nhưng vẫn không đủ để “làm sạch” dữ liệu. Theo các chuyên gia, phải tới kỳ công bố dữ liệu tháng 1/2026 (vào tháng 2/2026), Mỹ mới có bức tranh kinh tế thật sự rõ ràng.

Việc thị trường phải xử lý lượng lớn dữ liệu “xấu” trong thời gian ngắn có thể khiến biến động mạnh, nhất là khi chính sách của Fed đang phụ thuộc vào dữ liệu mới.

Kì Lân (Theo CNN)