Mỹ: Chính sách nhập cư làm tê liệt nền kinh tế địa phương

Cổng chào khu Little Village ở Chicago. Chiến dịch siết chặt nhập cư của chính quyền Donald Trump đã khiến nền kinh tế địa phương gần như “đóng băng”.

Chiến dịch trục xuất quy mô lớn của chính quyền Donald Trump đang khiến nhiều khu vực kinh tế Mỹ, đặc biệt là những cộng đồng có đông người nhập cư, rơi vào tình trạng tê liệt.

Tại khu Little Village ở Chicago, nơi có đến 81% dân số là người gốc Mỹ Latin, các chủ doanh nghiệp cho biết khách hàng vì quá sợ hãi nên không dám ra đường, khiến khu thương mại sầm uất thứ hai của thành phố trở nên vắng lặng.

Doanh số bán hàng sụt giảm mạnh, nhiều nhân viên không dám đi làm và hàng loạt cửa tiệm phải tạm đóng cửa kể từ khi chiến dịch trục xuất người nhập cư bắt đầu vào ngày 8/9. Tính đến nay, hơn 1.000 người đã bị bắt giữ trong chương trình mang tên “Operation Midway Blitz” do Bộ An ninh Nội địa Mỹ thực hiện.

Thông thường, những tác động kinh tế của việc trục xuất người nhập cư tập trung vào các ngành có nhiều lao động nhập cư không giấy tờ như xây dựng hay nông nghiệp. Tuy nhiên, người nhập cư không chỉ là lao động - họ còn là người tiêu dùng. Năm 2023, nhóm người nhập cư đã chi khoảng 300 tỷ USD cho hàng hóa và dịch vụ, góp phần đáng kể vào sức tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ.

“Doanh nghiệp đang chết dần”, chia sẻ của ông Mike Moreno, chủ cửa hàng rượu và quán bar Moreno’s - cơ sở đầu tiên do người gốc Latin sở hữu tại bang Illinois từ thập niên 1970. Ông cho biết doanh số bán hàng đã giảm 60% kể từ tháng 9. Cư dân địa phương và các chủ doanh nghiệp lâu năm đều bị ám ảnh bởi hình ảnh nhân viên an ninh tuần tra khắp khu phố, bắt giữ cả người không có giấy tờ lẫn công dân Mỹ hợp pháp.

“Họ đi tuần quanh khu phố chỉ để khiến chúng tôi sợ hãi. Tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ chứng kiến cảnh này”, ông Morena than thở.

Cũng như ông Moreno, bà Marcela Rodriguez, người điều hành chuỗi kem Mexico Los Mangos lo lắng chia sẻ: “Mọi người không dám ra ngoài. Trẻ em không đến trường. Thật không thể tin nổi”.

Doanh thu của bà đã tụt dốc kể từ tháng 9, trong khi đó nhân viên phải điều chỉnh lịch làm việc, chỉ bắt đầu chuẩn bị nguyên liệu khi cửa hàng đã đóng để tránh bị kiểm tra bất ngờ. Theo bà Rodriguez, lượng khách giờ đây phụ thuộc vào “mức độ xuất hiện” của lực lượng nhập cư trong khu vực. “Những ngày yên ắng ít vụ bắt giữ, thì doanh số lại tăng lên”, bà tiết lộ.

“HUYẾT MẠCH KINH TẾ BỊ BÓP NGHẸT”

Chính quyền Donald Trump cho biết họ đặt mục tiêu trục xuất 600.000 người nhập cư trái phép trong năm nay. Tuy nhiên, kế hoạch này đang giáng một đòn mạnh vào các doanh nghiệp và nền kinh tế địa phương vốn phụ thuộc nhiều vào người nhập cư - cả hợp pháp lẫn bất hợp pháp - những người vẫn đang chi tiêu cho thực phẩm, xe cộ và nhà cửa.

Năm 2023, Mỹ có khoảng 14 triệu người nhập cư không giấy tờ, chiếm 5,6% tổng số hộ gia đình. Nhóm này không chỉ chi tiêu hàng trăm tỷ USD mỗi năm mà còn đóng góp hơn 90 tỷ USD tiền thuế liên bang, tiểu bang và địa phương, góp phần duy trì các chương trình phúc lợi như an sinh xã hội, cũng như nguồn thu ngân sách địa phương.

Chính vì vậy, đà suy giảm trong hoạt động kinh doanh tại Little Village có thể lan rộng và ảnh hưởng đến toàn thành phố Chicago.

Các nhân viên an ninh tại khu Little Village hồi đầu tháng này

Bà Teresa Córdova, Giám đốc Viện Great Cities thuộc Đại học Illinois Chicago cảnh báo thành phố có thể đối mặt với nguồn thu thuế bán lẻ giảm, chuỗi cung ứng đình trệ, doanh nghiệp phá sản và thị trường bất động sản bị tác động nghiêm trọng.

Little Village từng là nơi đón nhận làn sóng người nhập cư gốc Latin từ thập niên 1960 - 1970, những người có công giúp ổn định và hồi sinh khu vực này khi Chicago mất dần việc làm trong ngành sản xuất.

“Nếu không có cộng đồng người Latin, Chicago đã không thể phát triển mạnh mẽ như ngày nay”, bà Córdova nhấn mạnh.

Giáo sư A.K. Sandoval-Strausz của Đại học Penn State cho rằng: “Làn sóng nhập cư chính là huyết mạch kinh tế giúp hồi sinh các khu vực từng suy tàn ở Mỹ”.

Tuy nhiên, người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai lại bác bỏ cách nhìn này, cho rằng việc đánh giá riêng rẽ những khoản chi tiêu hay đóng thuế của người nhập cư không giấy tờ là việc vô nghĩa bởi chi phí mà người dân Mỹ thực sự phải gánh do nhập cư trái phép là không thể tính toán - từ tội phạm, áp lực hệ thống y tế, giá bất động sản tăng cho đến chi phí giáo dục ESL (tiếng Anh cho người học ngoại ngữ).

Nhà Trắng dẫn nghiên cứu của tổ chức Liên đoàn Cải cách Di trú Mỹ (FAIR) - nhóm vận động siết chặt nhập cư - cho rằng Mỹ phải chi ít nhất 182 tỷ USD mỗi năm để trang trải cho các chi phí liên quan đến người nhập cư không hợp pháp.

HỆ LỤY SÂU RỘNG

Trước tình hình bất ổn như hiện nay, nhiều gia đình nhập cư đang phải gửi nhiều tiền hơn về quê hương. Kiều hối đến các nước Mỹ Latin tăng ở mức hai con số, trong khi chi tiêu trong nước lại giảm mạnh.

Ngân hàng TD Bank ước tính việc người nhập cư cắt giảm chi tiêu có thể làm giảm 0,7 điểm phần trăm trong tăng trưởng tiêu dùng của Mỹ năm nay. Tháng trước, công ty cho vay mua xe Tricolor, chuyên phục vụ khách hàng nhập cư không giấy tờ tại vùng Tây Nam, đã nộp đơn phá sản. Đây được xem là tín hiệu cho thấy sức ép ngày càng lớn với nền kinh tế phục vụ nhóm khách hàng này.

Công ty Tricolor đã nộp đơn xin phá sản vào tháng trước - một dấu hiệu cho thấy áp lực ngày càng gia tăng trong thị trường cho vay mua ô tô dưới chuẩn, vốn phục vụ nhóm khách hàng là người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp

Nhiều tập đoàn lớn cũng bắt đầu cảm nhận tác động rõ rệt. PepsiCo, Constellation Brands, Mondelez, Wingstop và Ross đều ghi nhận mức chi tiêu sụt giảm trong nhóm khách hàng gốc Latin, đặc biệt tại những khu dân cư tập trung đông người Mexico và Nam Mỹ.

Công ty Associated British Foods, chủ sở hữu thương hiệu dầu ăn Mazola chia sẻ trên CNN rằng doanh số của nhóm sản phẩm này đã “lao dốc không phanh” trong cộng đồng người Latin tại miền Nam nước Mỹ.

“Mazola có lượng khách hàng gốc Latinh rất lớn, và hiện nay nỗi sợ hãi đang bao trùm cộng đồng họ. Chúng tôi chỉ mong tình hình sớm cải thiện”, Giám đốc điều hành George Weston nhấn mạnh.

Dẫu vậy, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn tiếp tục mở rộng các đợt điều tra và giam giữ nhằm đạt mục tiêu một triệu vụ trục xuất mỗi năm, trong khi Đạo luật “One Big Beautiful Bill” do đảng Cộng hòa đề xuất sẽ tăng gấp ba ngân sách cho Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE).

Theo ông Eric Rodriguez, Phó chủ tịch cấp cao phụ trách chính sách và vận động của tổ chức UnidosUS, nếu chính quyền càng đẩy mạnh việc trục xuất, tác động tiêu cực lên tiêu dùng, việc làm và nguồn thu thuế địa phương sẽ càng lớn.

Ông chỉ ra rằng các nghiên cứu từng cho thấy những đợt trục xuất quy mô lớn còn khiến việc làm và thu nhập của người bản xứ sụt giảm.

“Không có dấu hiệu nào cho thấy tình hình hiện nay sẽ dừng lại hoặc hạ nhiệt. Càng mở rộng quy mô trục xuất, hậu quả kinh tế càng nghiêm trọng”, ông Eric Rodriguez kết luận.

Lan Anh