Mỹ chưa chắc sẽ gia hạn thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, quyết định nằm ở ông Trump

Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Reuters).

Kết thúc vòng đàm phán thương mại thứ ba với Trung Quốc ở Stockholm (Thụy Điển), Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết Washington và Bắc Kinh sẽ tiếp tục thảo luận về việc duy trì thỏa thuận đình chiến thuế quan.

Vị bộ trưởng lưu ý Tổng thống Donald Trump sẽ là người ra quyết định cuối cùng về việc Mỹ có lùi hạn chót áp thuế với Trung Quốc hay không.

Trò chuyện với các phóng viên tại Stockholm vào ngày 29/7, ông Bessent cho biết sẽ báo cáo với ông Trump về những vấn đề còn vướng mắc vào ngày kế tiếp. Ông giải thích Mỹ - Trung vẫn còn một số chi tiết kỹ thuật cần phải làm rõ hơn sau hai ngày đàm phán.

Phái đoàn Trung Quốc trước đó báo hiệu rằng hai nước đã nhất trí gia hạn thỏa thuận đình chiến thuế quan thêm 90 ngày. Ông Bessent bình luận: “Tôi nghĩ rằng các quan chức Trung Quốc đã kết luận hơi vội vã”.

Phóng viên của CNBC đặt câu hỏi rằng liệu vị bộ trưởng có khuyên ông Trump gia hạn thỏa thuận hay không. Ông cho biết mình sẽ cung cấp cho ông Trump các thông tin thực tế, sau đó chủ nhân Nhà Trắng sẽ “ra quyết định”.

Tuy nhiên, ông Bessent cũng nói thêm rằng việc gia hạn thêm 90 ngày để đàm phán cũng là một trong những lựa chọn của Nhà Trắng.

Sau vòng đàm phán đầu tiên tại Geneva, Thụy Sỹ vào giữa tháng 5, Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý tạm thời giảm mạnh thuế quan đối với hàng hóa của nhau trong khi tiếp tục đàm phán thương mại. Thỏa thuận đình chiến dự kiến sẽ hết hạn vào ngày 12/8.

Ông Li Chenggang, nhà đàm phán thương mại của Trung Quốc, tiết lộ với các phóng viên rằng cả hai nước đã đồng ý duy trì thỏa thuận đình chiến thuế quan, nhưng không nói rõ về thời hạn.

Ông nói thêm rằng các cuộc trò chuyện tại Stockholm đã diễn ra một cách thẳng thắn, sâu sắc và tạo điều kiện để hai bên tiếp tục trao đổi.

Ông Kevin Lam, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Pantheon Macroeconomics, đánh giá: “Tuy có sự thất vọng rằng hai bên chưa thống nhất được vấn đề quan trọng nào, tâm lý chung có vẻ mang tính tích cực và lạc quan về khả năng đạt được các thỏa thuận trong tương lai”.

Các vướng mắc giữa hai bên

Trọng tâm của các cuộc đàm phán là làm cách nào để hai nước duy trì mối quan hệ thương mại ổn định trong lúc tiếp tục áp dụng các rào cản để hạn chế bước tiến của nhau trong những lĩnh vực thiết yếu như công nghệ pin, quốc phòng và chất bán dẫn.

Đại diện Thương mại Jamieson Greer, người dẫn đầu phái đoàn đàm phán của Mỹ cùng với Bộ trưởng Bessent, cho biết Mỹ muốn Trung Quốc đảm bảo sẽ tiếp tục cung cấp những vật liệu thiết yếu như nam châm đất hiếm để hai bên có thể tập trung vào những ưu tiên khác.

Ông nói: “Chúng tôi không muốn phải nói chuyện về nam châm lần nữa”. Vị quan chức cho biết động thái nhượng bộ lớn nhất cho tới nay của Bắc Kinh chính là đồng ý nối lại hoạt động xuất khẩu đất hiếm.

Về phía Trung Quốc, các quan chức nước này đã yêu cầu Mỹ cập nhật thông tin về các cuộc điều tra theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962.

Các cuộc điều tra này được coi là tiền đề để Mỹ áp đặt thuế quan theo ngành, trong đó những ngành đã vào tầm ngắm bao gồm gỗ, dược phẩm, chất bán dẫn và máy bay thương mại.

Ông Greer nhấn mạnh rằng thuế quan theo ngành sẽ được áp dụng trên toàn cầu và Mỹ sẽ không đặt ra ngoại lệ cho bất kỳ quốc gia nào.

Ngoài ra, các nhà phân tích của Eurasia Group viết trong lưu ý tuần trước rằng một trong những ưu tiên của Bắc Kinh là thuyết phục Mỹ giảm mức thuế quan 20% đánh vào hàng hóa nước này dựa trên các cáo buộc về nạn buôn lậu fentanyl.

Cuộc gặp mặt tiềm năng giữa hai nguyên thủ

Trong thời gian qua, cả Mỹ và Trung Quốc đều cố gắng tận dụng lợi thế trong các ngành công nghiệp quan trọng để chiếm ưu thế trên bàn đàm phán. Gần đây, Trung Quốc đã vận dụng lá bài đất hiếm để buộc Mỹ nới lỏng các hạn chế xuất khẩu chip AI tiên tiến.

Theo tờ Bloomberg, một bộ phận chính trị gia ở Washington lo ngại rằng chính quyền ông Trump đang nhượng bộ Trung Quốc quá nhiều để đạt thỏa thuận thương mại và có cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Ông Trump phản bác ý kiến trên. Vào tối 28/7, Tổng thống Mỹ tuyên bố trên mạng xã hội Truth Social rằng ông không nỗ lực thúc đẩy một cuộc gặp với ông Tập.

Ông viết: “Tôi không tìm kiếm bất cứ thứ gì! Tôi có thể sẽ đến Trung Quốc, nhưng điều đó chỉ xảy ra khi Chủ tịch Tập ngỏ lời và thực tế là ông ấy đã mời tôi rồi! Nếu không thì tôi cũng chẳng quan tâm đến việc tới Trung Quốc!”

Giang