Điểm chú ý trong thương vụ bán vũ khí trị giá 322 triệu USD của Mỹ cho Ukraine
Gói vũ khí 322 triệu USD từ Mỹ được kỳ vọng giúp Ukraine tăng cường năng lực phòng thủ giữa lúc các cuộc tấn công từ Nga ngày càng khốc liệt.
Hệ thống HAWK hiệu quả trong việc tiêu diệt các mục tiêu ở độ cao trung bình, di chuyển tương đối chậm và đặc biệt hiệu quả trong việc phát hiện các mối đe dọa bay ở độ cao thấp. Ảnh: Bộ Quốc phòng Hà Lan (english.defensie.nl)
Sau khi cuộc đàm phán mới nhất giữa Nga và Ukraine kết thúc mà không đạt được tiến triển đáng kể, Mỹ đã công bố một thương vụ bán vũ khí trị giá lên tới 322 triệu USD cho Ukraine. Đài phát thanh châu Âu RFE/RL đưa tin, gói viện trợ này tập trung vào việc tăng cường hai hệ thống vũ khí mà Ukraine đã và đang triển khai hiệu quả: hệ thống tên lửa phòng không HAWK và xe chiến đấu bộ binh Bradley.
Theo thông cáo báo chí từ Bộ Quốc phòng Mỹ, Ukraine có thể mua "các trang thiết bị liên quan đến bảo trì hệ thống tên lửa HAWK" trị giá 172 triệu USD. HAWK, viết tắt của "Homing All The Way Killer", là một hệ thống tên lửa phòng không được phát triển vào những năm 1950 để chống lại máy bay tốc độ cao và một số loại tên lửa. Hệ thống này từng nổi tiếng khi được triển khai dọc bờ biển Florida trong cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962.
Mặc dù quân đội Mỹ đã thay thế HAWK bằng tên lửa Patriot vào những năm 1990 do hiệu quả hạn chế trước nhiều tên lửa hiện đại, nhưng các mối đe dọa hiện tại đối với các thành phố của Ukraine, đặc biệt là thiết bị bay không người lái (UAV) với tốc độ bay chậm hơn đã mang lại cho HAWK tầm quan trọng mới. Các phiên bản trước đây của hệ thống này đã được cung cấp cho Ukraine và được cho là đã thành công trong việc chống lại các đợt tấn công từ phía Nga. Quân đội Ukraine thậm chí còn tuyên bố rằng một hệ thống HAWK đã bắn hạ 40 UAV và 14 tên lửa, chứng minh khả năng thích nghi và hiệu quả của nó trong bối cảnh xung đột hiện tại.
Bên cạnh HAWK, Mỹ cũng cho biết Ukraine có khả năng mua 150 triệu USD xe chiến đấu bộ binh Bradley, đi kèm với "khả năng bảo trì, sửa chữa và đại tu cùng các thiết bị liên quan". Xe chiến đấu Bradley, được phát triển trong Chiến tranh Lạnh như một phương tiện vận chuyển bọc thép, có khả năng chở quân qua địa hình "hậu tận thế sau một cuộc giao tranh hạt nhân".
Ngày nay, Bradley chủ yếu đóng vai trò là "xe taxi chiến trường", được thiết kế để vận chuyển quân trên hầu hết mọi địa hình, đồng thời bảo vệ họ khỏi hỏa lực vũ khí nhỏ và mảnh đạn. Sau khi thả quân, phương tiện này có thể hỗ trợ xe tăng bằng pháo tự động 25 mm và có thể được trang bị tên lửa dẫn đường có khả năng tiêu diệt xe tăng đối phương.
Tuy nhiên, Bradley cũng vấp phải những chỉ trích về lớp giáp tương đối mềm và hình dáng cao, khiến chúng trở thành mục tiêu dễ bị phát hiện trên vùng đất trống, đặc biệt trên chiến trường Ukraine. Thực tế chiến trường cho thấy, hơn 150 xe Bradley được gửi đến Ukraine được cho là đã bị phá hủy, bỏ lại hoặc bị thu giữ. Đáng chú ý, 17 chiếc trong số đó đã bị phá hủy chỉ trong một trận chiến duy nhất ở miền Nam Ukraine vào tháng 6/2023.
Bối cảnh chính trị và tác động
Thương vụ bán vũ khí này diễn ra sau khi cuộc đàm phán hòa bình ở Istanbul vào ngày 23/7 vừa qua không đạt được tiến triển nào về các điều khoản ngừng bắn hoặc khả năng có cuộc gặp giữa các nhà lãnh đạo Ukraine và Nga. Trưởng đoàn đàm phán Ukraine Rustem Umerov đã bày tỏ sự thất vọng khi "chúng tôi đã có tiến triển trên trong vấn đề nhân đạo, nhưng không có tiến triển nào về lệnh ngừng bắn".
Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng Mỹ (DSCA) cho biết đề xuất bán thiết bị HAWK "sẽ cải thiện năng lực của Ukraine trong việc ứng phó với các mối đe dọa hiện tại và tương lai bằng cách trang bị thêm cho nước này khả năng tự vệ và thực hiện các nhiệm vụ an ninh khu vực với khả năng phòng không mạnh mẽ hơn". Đối với Bradley, DSCA nhấn mạnh rằng thiết bị và các dịch vụ đi kèm trên sẽ giúp đáp ứng "nhu cầu cấp thiết của Ukraine về việc tăng cường năng lực hoạt động cho các phương tiện và hệ thống vũ khí do Mỹ cung cấp".
Mặc dù vậy, Mỹ khẳng định việc bán trang thiết bị quân sự cho Ukraine "sẽ không làm thay đổi cán cân quân sự cơ bản trong khu vực". Đề xuất này đã được Bộ Ngoại giao Mỹ chấp thuận và DSCA đã cung cấp thông báo bắt buộc cho Quốc hội Mỹ, cơ quan chịu trách nhiệm phê chuẩn các giao dịch.
Thương vụ trên cũng diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump trước đó vào ngày 14/7 tuyên bố kế hoạch cung cấp cho Ukraine "hàng tỷ USD" vũ khí mà NATO sẽ mua, đồng thời đưa ra tối hậu thư 50 ngày để Nga đồng ý ngừng bắn. Đến ngày 29/7, Tổng thống Trump tuyên bố Nga còn 10 ngày để giải quyết xung đột Ukraine, nếu không sẽ đối mặt các lệnh trừng phạt và thuế quan.
