Mỹ công bố chiến lược về nguy cơ xung đột với Trung Quốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AP

Chính quyền Tổng thống Trump đã nêu cách tiếp cận đối với một trong những vấn đề ngoại giao nhạy cảm nhất thế giới trong Tài liệu Chiến lược An ninh quốc gia công bố ngày 5/12.

Tài liệu được công bố trong bối cảnh Bắc Kinh gia tăng sức ép lên đảo Đài Loan và Nhật Bản, triển khai hàng trăm tàu thuyền trên các vùng biển Đông Á trong tuần này, trong màn phô diễn lực lượng hàng hải lớn nhất từ trước đến nay.

“Răn đe xung đột vì Đài Loan là vấn đề ưu tiên, lý tưởng nhất là bằng cách duy trì ưu thế quân sự”, tài liệu viết.

Tài liệu này được cập nhật định kỳ để gửi Quốc hội Mỹ. Đây là tài liệu tầm nhìn đầu tiên được đưa ra kể từ khi Tổng thống Trump nhậm chức nhiệm kỳ 2 vào tháng 1 năm nay.

Trung Quốc cũng đưa ra các tuyên bố chủ quyền đơn phương trên các vùng biển rộng hơn, bao gồm Biển Đông và Hoa Đông, chồng lên vùng biển của các nước láng giềng.

Mỹ không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan, nhưng Washington là đối tác quốc tế quan trọng nhất của hòn đảo này và có nghĩa vụ luật định phải cung cấp cho Đài Bắc các phương tiện để tự vệ. Đây là điểm gây căng thẳng trong quan hệ Mỹ - Trung suốt nhiều năm.

Ngôn từ trong tài liệu về Đài Loan (Trung Quốc) mạnh mẽ hơn so với chiến lược an ninh quốc gia được ban hành trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump. Tài liệu năm 2017 chỉ đề cập Đài Loan 3 lần trong 1 câu, bản cập nhật lần này nhắc đến Đài Loan 8 lần trong 3 đoạn văn. Tài liệu khẳng định “hiện có rất nhiều sự chú ý dồn vào Đài Loan” vì vị trí chiến lược của hòn đảo trên tuyến hàng hải thương mại và vai trò thống trị của Đài Loan trong ngành sản xuất chất bán dẫn.

“Chúng ta sẽ xây dựng lực lượng quân sự đủ khả năng ngăn chặn hành vi gây hấn ở bất kỳ đâu” trong chuỗi đảo kéo dài từ Nhật Bản xuống Đông Nam Á. Nhưng quân đội Mỹ không thể, và cũng không nên, làm điều này một mình. Các đồng minh của chúng ta phải đứng lên và chi tiêu, và quan trọng hơn là hành động nhiều hơn, để phòng thủ tập thể”, tài liệu nêu.

Điều đó sẽ củng cố “năng lực của Mỹ và các đồng minh để ngăn bất kỳ nỗ lực nào nhằm chiếm lấy Đài Loan” hoặc những bước đi khác “khiến việc bảo vệ hòn đảo đó trở nên bất khả thi”, tài liệu viết.

Cho đến nay, ông Trump hầu như tránh phát biểu trực tiếp về cách ông sẽ phản ứng nếu căng thẳng bùng lên ở khu vực quanh hòn đảo.

Chính quyền của cựu Tổng thống Joe Biden trước đây nhiều lần tuyên bố Mỹ sẽ bảo vệ Đài Loan nếu Trung Quốc tấn công.

Việc Tổng thống Trump muốn đàm phán và nỗ lực cải thiện quan hệ với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khiến một số người cho rằng cam kết của Mỹ với Đài Loan và các đồng minh khác của Mỹ ở khu vực, như Nhật Bản và Philippines, sẽ suy yếu.

Ông Trump dự kiến sẽ có chuyến thăm Bắc Kinh vào tháng 4 năm sau, để cùng ông Tập thảo luận về cuộc chiến thương mại.

Tháng trước, Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi khiến Bắc Kinh nổi giận khi phát biểu trước Quốc hội, rằng một cuộc tấn công giả định của Trung Quốc vào Đài Loan đe dọa Nhật Bản, vì vậy Tokyo có quyền đáp trả quân sự.

Có thông tin nói rằng Tổng thống Trump đã kín đáo đề nghị Thủ tướng Takaichi không làm leo thang căng thẳng với Trung Quốc.

Tuy nhiên, chính quyền Mỹ gần đây đã phê duyệt kế hoạch bán linh kiện máy bay và tiêm kích trị giá 330 triệu USD cho Đài Bắc – bước đi được hiểu là tín hiệu ủng hộ. Ông Trump cũng gây sức ép để hai đồng minh Nhật Bản và Hàn Quốc tăng chi tiêu quốc phòng.

Bình Giang