Mỹ đề xuất thỏa thuận ngừng bắn có điều kiện

Cảnh tàn phá do xung đột tại Beit Lahia, Dải Gaza. Ảnh: THX/TTXVN

Theo phóng viên TTXVN tại Trung Đông, Hamas đã hoan nghênh đề xuất trên của Mỹ nhưng các đàm phán chi tiết vẫn chưa diễn ra. Đại diện của hai bên dự định sẽ sớm họp bàn tại Ai Cập hoặc Qatar để tiến hành thảo luận cụ thể.

Theo yêu cầu của phía Hamas, trong quá trình tái thiết Gaza, người dân Palestine vẫn phải được ở lại vùng đất của họ mà không bị đưa sang Ai Cập và Jordan như đề xuất trước đó của Tổng thống Donald Trump. Một nguồn tin từ Hamas tiết lộ "người Mỹ đang lắng nghe quan điểm của Hamas".

Một đại diện từ Bộ Ngoại giao Mỹ cũng cho hay những nỗ lực nhằm đưa các con tin Israel bị giam giữ ở Gaza về nước đang được thúc đẩy.

Các cuộc đàm phán giữa ông Boehler và Hamas đã đảo ngược chính sách hàng thập niên của Washington là không đàm với các nhóm bị Mỹ coi là tổ chức khủng bố. Một số nguồn tin cho biết Hamas đã hưởng ứng hầu hết các điều kiện của Mỹ, bao gồm việc trao trả Israel 24 con tin còn sống và hài cốt của 35 người.

Ngoài ra, nhóm này cũng sẵn sàng từ bỏ quyền cai trị 18 năm ở Gaza, không can thiệp vào công việc tái thiết Gaza và hội nhập với các phe phái khác dưới sự lãnh đạo của Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO).

Tuy nhiên, Hamas kiên quyết không hạ vũ khí vì cho rằng phòng vệ vũ trang là quyền hợp pháp trước sự chiếm đóng của Israel. Trong các cuộc đàm phán giữa các quan chức hàng đầu của Hamas và ông Boehler có nội dung Hamas loại bỏ kho rocket cùng các vũ khí hạng nặng khác, nếu một Nhà nước Palestine độc lập được thành lập ở Bờ Tây và Gaza. Hamas sẽ chỉ giữ những vũ khí không gây ra đe dọa đối với Israel nếu Nhà nước Palestine được chính thức thành lập

Ngoài ra, các cuộc đàm phán cũng đề cập đến mạng lưới hầm ngầm phức tạp ở Gaza, các điều kiện kinh tế - xã hội của 2,3 triệu người dân tại đây và công cuộc tái thiết sau xung đột.

Trong khi đó, trên thực địa, tình hình Dải Gaza căng thẳng trở lại khi Hamas cáo buộc Israel vi phạm thỏa thuận ngừng bắn, còn Liên hợp quốc (LHQ) cảnh báo hậu quả từ việc Israel cắt điện và chặn nhiên liệu cung cấp cho Gaza.

Trong thông báo ngày 10/3, Hamas lên án Israel vẫn duy trì quân đội tại khu vực phía Nam Gaza, dọc biên giới Ai Cập. Hành lang Philadelphi, dải đất nằm ở phía Palestine của biên giới Ai Cập-Gaza, hay còn gọi là trục Salaheddin, là điểm gây tranh cãi chính trong các cuộc đàm phán ngừng bắn giữa Israel và Hamas kể từ khi xung đột nổ ra vào tháng 10/2023.

Theo cáo buộc của Hamas, quân đội Israel đã không tuân thủ lộ trình giảm dần lực lượng tại trục Salaheddin trong giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận ngừng bắn kéo dài 6 tuần, từ 19/1 - 1/3. Cụ thể, Israel không bắt đầu rút quân vào ngày thứ 42 như quy định trong thỏa thuận và cũng không hoàn thành việc rút quân vào ngày thứ 50.

Trước nay, các điều khoản cụ thể của thỏa thuận ngừng bắn chưa bao giờ được công bố, khiến việc xác minh những cáo buộc của Hamas trở nên khó khăn. Hamas đã kêu gọi các nhà hòa giải Qatar, Ai Cập và Mỹ can thiệp để đảm bảo Israel sẽ rút quân theo thỏa thuận.

Tuy nhiên, Israel luôn tuyên bố việc duy trì kiểm soát tuyệt đối hành lang Philadelphi là không thể thương lượng từ quan điểm an ninh. Hành lang này bị lực lượng Israel chiếm quyền kiểm soát sau cuộc tấn công vào miền Nam Gaza hồi năm ngoái nhằm ngăn chặn việc buôn lậu vũ khí vào vùng lãnh thổ Palestine.

Liên quan đến giai đoạn tiếp theo của thỏa thuận ngừng bắn, ngày 10/3, Israel đã cử đoàn đàm phán đến Doha của Qatar để đàm phán gia hạn ngừng bắn. Israel muốn gia hạn giai đoạn 1 của thỏa thuận ngừng bắn để có thể hoàn thành việc trao đổi toàn bộ các con tin bị Hamas giam giữ. Tuy nhiên, phía Hamas muốn bước sang đàm phán giai đoạn 2 của thỏa thuận để cho phép mở rộng viện trợ cho Gaza, tái thiết vùng đất này và Israel rút quân hoàn toàn.

Trong diễn biến khác, Liên hợp quốc ngày 10/3 đã bày tỏ lo ngại về việc Israel cắt điện ở dải Gaza và chặn các đoàn xe viện trợ nhiên liệu tại cửa khẩu. Người phát ngôn của Văn phòng Nhân quyền LHQ nêu rõ việc không có điện và nhiên liệu sẽ khiến nhiều cơ sở y tế và sản xuất ở Gaza phải ngừng hoạt động, làm trầm trọng thêm cuộc sống vốn đã khốn khó của người dân tại đây.

Chính quyền Palestine cũng cảnh báo hành động của Israel có thể sớm đẩy hơn 2,3 triệu cư dân Gaza vào cảnh thiếu nước sinh hoạt nghiêm trọng, do các trạm bơm nước trong khu vực đều phụ thuộc vào nguồn điện hoặc nhiên liệu nhập khẩu từ bên ngoài.

Nguyễn Trường - Lan Phương (TTXVN)