Mỹ-Iran 'va chạm' tại HĐBA: Washington nhắc Tehran 'nắm lấy bàn tay Tổng thống Trump', Cộng hòa Hồi giáo phản pháo

Đại sứ Iran tại LHQ Amir Saeid Iravan (trái) và cố vấn phái đoàn Mỹ tại LHQ Morgan Ortagus tại cuộc họp của HĐBA ngày 23/12. (Nguồn: Youtube)

Vòng đàm phán hạt nhân thứ sáu giữa Washington và Tehran vốn được lên kế hoạch tổ chức hồi tháng 6 đã bị hủy bỏ sau khi xảy ra cuộc xung đột kéo dài 12 ngày giữa Israel và Iran hồi tháng 6, trong đó Mỹ cùng Israel tiến hành các cuộc không kích nhằm vào những cơ sở hạt nhân của Iran. Đến tháng 9, Lãnh tụ tối cao Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei, công khai bác bỏ khả năng đàm phán hạt nhân trực tiếp với Mỹ.

Dù vậy, đài ABC News đưa tin, phát biểu trước HĐBA, Đại sứ Iran tại LHQ Amir Saeid Iravani khẳng định: "Chúng tôi vẫn hoàn toàn cam kết với ngoại giao dựa trên nguyên tắc và các cuộc đàm phán thực sự", song Pháp, Anh và Mỹ cần "đảo ngược tình thế và thực hiện các bước cụ thể, đáng tin cậy để khôi phục lòng tin".

Ông Iravani nhấn mạnh, Iran tiếp tục gắn bó với các nguyên tắc cốt lõi của thỏa thuận hạt nhân năm 2015 (JCPOA), theo đó Tehran chấp nhận hạn chế chương trình hạt nhân để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt quốc tế. Năm 2018, Tổng thống Donald Trump đã quyết định rút Mỹ khỏi thỏa thuận này, vốn được ký kết giữa Iran với năm ủy viên thường trực HĐBA.

Về phía Mỹ, cố vấn phái đoàn Morgan Ortagus – đồng minh thân cận của ông Trump và là cựu phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ – tuyên bố: "Washington vẫn sẵn sàng cho các cuộc đàm phán chính thức với Iran, nhưng chỉ khi Tehran chấp nhận một cuộc đối thoại trực tiếp và thực chất".

Bà Ortagus cho rằng, ông Trump đã "theo đuổi ngoại giao" với Iran trong cả hai nhiệm kỳ tổng thống, "nhưng thay vì nắm lấy bàn tay ngoại giao đó, Iran lại tiếp tục đưa tay vào lửa". Quan chức Mỹ nói với Đại sứ Iran tại LHQ ngay trong cuộc họp HĐBA: "Hãy tránh xa ngọn lửa và nắm lấy bàn tay ngoại giao của Tổng thống Trump. Nó đang được chìa ra".

Tuy nhiên, Washington cũng khẳng định rõ ràng rằng, không thể chấp nhận việc Iran tiếp tục làm giàu uranium trong nước.

Đáp lại, ông Iravani cho rằng, yêu cầu này đi ngược lại các quyền của Iran theo JCPOA và cho thấy Washington không thực tâm theo đuổi một tiến trình đàm phán công bằng. Ông cảnh báo nếu Pháp và Anh tiếp tục đứng về phía Mỹ, "ngoại giao sẽ bị phá hủy hoàn toàn".

"Iran sẽ không khuất phục trước bất kỳ áp lực hay sự hăm dọa nào", Đại sứ Iravani nhấn mạnh.

Hồi tháng 9, ba nước phương Tây tham gia JCPOA là Anh, Pháp và Đức đã kích hoạt cơ chế "khôi phục" (snapback) nhằm tái áp đặt các lệnh trừng phạt của LHQ, vốn đã được dỡ bỏ, với lý do Iran không tuân thủ các nghĩa vụ của mình.

Phát biểu tại HĐBA, Phó Đại sứ Pháp tại LHQ Jay Dharmadhikari bảo vệ quyết định tái áp đặt trừng phạt, cho rằng kể từ năm 2019, Iran đã "vi phạm ngày càng trắng trợn" các giới hạn nhằm bảo đảm chương trình hạt nhân mang tính hòa bình. Tuy vậy, ông khẳng định động thái này không đồng nghĩa với việc từ bỏ các nỗ lực ngoại giao.

Lập trường này ngay lập tức vấp phải phản ứng gay gắt từ Nga. Đại sứ Nga tại LHQ Vassily Nebenzia tuyên bố trước HĐBA rằng, phương Tây "đã thất bại thảm hại trong những nỗ lực ngoại giao" nhằm đạt được thỏa thuận về vấn đề hạt nhân Iran.

Theo nhà ngoại giao Nga, Moscow sẵn sàng hỗ trợ mọi nỗ lực thực chất nhằm tìm kiếm giải pháp chính trị cho vấn đề hạt nhân của Iran.

Bảo Minh