Mỹ - Nga chạy đua nghị quyết tại HĐBA LHQ: Ai sẽ định hình tương lai Gaza?

Mỹ đang thúc đẩy một dự thảo nghị quyết tại Hội đồng Bảo an tập trung vào cấu trúc quản trị hậu xung đột, trong đó đáng chú ý là đề xuất thành lập Hội đồng Hòa bình, cơ quan chuyển tiếp do Tổng thống Donald Trump làm chủ tịch đến năm 2027 và triển khai Lực lượng Ổn định Quốc tế tạm thời để bảo vệ các khu vực biên giới Gaza. Mỹ kỳ vọng đây sẽ là nền tảng củng cố ảnh hưởng tại Trung Đông và mở đường cho tiến trình hình thành một Nhà nước Palestine trong tương lai.

Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc dự kiến sẽ họp vào ngày 17/11 trong bối cảnh xuất hiện một cuộc “cạnh tranh nghị quyết” giữa Mỹ và Nga nhằm định hình tương lai Dải Gaza. Ảnh: Reuters

Trong một tuyên bố, Tổng thống Trump khẳng định Mỹ đang nhận được sự tham gia của nhiều quốc gia sẵn sàng hỗ trợ giải quyết các thách thức an ninh ở Gaza, kể cả với Hamas. Ông nhấn mạnh liên minh này “rất hùng mạnh” và có thể đảm bảo một “nền hòa bình vững chắc ở Trung Đông”, đồng thời cảnh báo Hamas sẽ phải đối mặt với “vấn đề rất lớn” nếu không tuân thủ các cam kết.

"Chúng ta đã có những quốc gia tình nguyện tham gia, ví dụ như nếu có vấn đề với Hamas, hay bất cứ vấn đề gì, họ đều tình nguyện, trên cơ sở đơn lẻ, để cùng nhau giải quyết. Chúng ta có những quốc gia rất hùng mạnh trong liên minh này. Đây là một nền hòa bình rất vững chắc. Đây là hòa bình ở Trung Đông. Hamas chỉ là một phần rất nhỏ trong đó. Rất, rất nhỏ. Và nếu họ không làm như họ đã nói, nếu họ không hành xử, thì họ sẽ gặp phải một vấn đề lớn, một vấn đề thực sự lớn mà họ chưa từng gặp phải. Nhưng cho đến nay, mọi thứ dường như đang diễn ra rất tốt đẹp. Nhưng đó chỉ là một phần rất nhỏ trong những gì chúng ta đang nói đến. Đó là một phần của Gaza", Tổng thống Trump nói.

Dự thảo của Mỹ hiện nhận được sự ủng hộ của 8 quốc gia Arab và Hồi giáo bao gồm Qatar, Ai Cập, UAE, Saudi Arabia, Indonesia, Pakistan, Jordan và Thổ Nhĩ Kỳ. Các nước này kỳ vọng kế hoạch của Mỹ có thể mở ra một lộ trình đáng tin cậy cho quyền tự quyết của người Palestine. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan bày tỏ sự ủng hộ dự thảo nhưng nhấn mạnh mục tiêu cốt lõi là người Palestine phải quản lý người Palestine và đảm bảo an ninh cho chính họ; cộng đồng quốc tế nên hỗ trợ bằng ngoại giao, thể chế và kinh tế để điều đó trở thành hiện thực.

"Chúng tôi sẵn sàng gánh vác gánh nặng cho hòa bình. Chúng tôi sẵn sàng hy sinh bất kỳ điều gì. Nhưng như tôi vừa nói ở đây, điều quan trọng là các văn bản và khuôn khổ được đưa ra phải có chất lượng mà chúng tôi có thể ủng hộ rõ ràng. Do đó, các mối quan hệ ngoại giao và nỗ lực của chúng tôi về vấn đề này sẽ tiếp tục. Nhưng, về nguyên tắc, quan điểm chúng tôi ủng hộ là người Palestine nên quản lý người Palestine và người Palestine nên đảm bảo an ninh cho người Palestine. Cộng đồng quốc tế nên hỗ trợ để điều này được thực hiện theo cách tốt nhất có thể - dù là về mặt ngoại giao, thể chế hay kinh tế", Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan nói.

Tuy nhiên, Trung Quốc cùng một số nước Arab khác phản đối đề xuất thành lập Hội đồng Hòa bình. Theo nhóm phản đối, việc trao cho Mỹ vai trò “điều phối tối cao” có thể làm mất cân bằng tiến trình hòa bình và không đảm bảo tính đại diện của các bên liên quan.

Song song với dự thảo của Mỹ, Nga cũng đang lưu hành một dự thảo nghị quyết riêng, dựa trên một số điểm của kế hoạch Mỹ nhưng điều chỉnh theo hướng “cân bằng và thống nhất” hơn. Dự thảo của Nga đề nghị Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc xây dựng phương án triển khai Lực lượng Ổn định Quốc tế, nhưng không đề cập đến Hội đồng Hòa bình.

Theo giới quan sát, việc tồn tại hai dự thảo song song phản ánh rõ cuộc cạnh tranh chiến lược Mỹ – Nga tại Trung Đông, nơi mỗi bên đều muốn định hình cấu trúc an ninh – chính trị của Gaza trong giai đoạn bản lề hiện nay.

Cuộc cạnh tranh nghị quyết giữa Mỹ và Nga vì thế đang trở thành phép thử quan trọng đối với khả năng đồng thuận của Hội đồng Bảo an. Kết quả bỏ phiếu sắp tới sẽ cho thấy liệu cộng đồng quốc tế có thể vượt qua khác biệt để mở ra lộ trình hòa bình bền vững cho người Palestine hay không.

Hồng Nhung/VOV1