Israel xem xét cải tổ viện trợ quân sự Mỹ sau 50 năm

Cơ chế viện trợ an ninh dài hạn là trụ cột trong quan hệ quốc phòng giữa Israel và Mỹ suốt nửa thế kỷ qua. (Nguồn: New Lines Magazine)

Từ sau chiến tranh Yom Kippur năm 1973, Mỹ mỗi năm cung cấp cho Israel hàng tỷ USD viện trợ quân sự. Tuy nhiên, theo khuôn khổ hiện tại, gần như toàn bộ khoản viện trợ – hiện ở mức 3,8 tỷ USD/năm, phải được sử dụng để mua vũ khí và trang thiết bị từ các tập đoàn quốc phòng Mỹ, thay vì đầu tư trực tiếp vào ngành công nghiệp quốc phòng nội địa của Israel.

Gần đây, Thủ tướng Benjamin Netanyahu ám chỉ Israel có thể sẽ giảm phụ thuộc vào hỗ trợ an ninh của Washington khi tuyên bố: “Chúng ta đang hướng tới sự độc lập hơn nhiều. Tôi sẽ sớm có điều để nói thêm về vấn đề này”.

Một quan chức cấp cao Israel cũng nhận định: “Cái gọi là ‘viện trợ an ninh Mỹ cho Israel’ thực chất là cơ chế để Washington đảm bảo vũ khí Mỹ được mua bằng tiền Mỹ.

Về bản chất, đây là hình thức hợp tác hai chiều chứ không phải viện trợ theo nghĩa truyền thống. Có lẽ đã đến lúc cần thay đổi cách tiếp cận”.

Trong bối cảnh năng lực kinh tế – công nghệ của Israel đang tăng lên, cùng với những chỉ trích ngày càng lớn tại Mỹ về khuôn khổ viện trợ này, nhiều nhà hoạch định chính sách tại Israel cho rằng cần “tư duy lại” mô hình hợp tác an ninh song phương.

Một nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Israel cho biết các cơ quan an ninh và ngoại giao đang thảo luận các phương án thay thế, khi thỏa thuận hiện hành sẽ hết hiệu lực vào năm 2028.

Một số kịch bản được đưa ra gồm chuyển từ viện trợ sang mô hình hợp tác kinh tế – công nghệ quân sự song phương; hoặc thành lập cơ sở sản xuất chung vũ khí do hai bên cùng đầu tư và phát triển.

Một phương án khác là Israel tham gia dự án Vòm Vàng – hệ thống phòng thủ tên lửa quy mô lớn do Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng.

(theo Israel Hayom)

Xuân Sơn