Mỹ ngăn Ukraine dùng tên lửa tầm xa ATACMS tập kích Nga?
Lầu Năm Góc được cho là đã ra quy trình phê duyệt mới, điều này sẽ ngăn Ukraine dùng tên lửa tầm xa ATACMS mà Mỹ viện trợ để tập kích mục tiêu trong lãnh thổ Nga.
Quy trình phê chuẩn cấp cao này do Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách vấn đề chính sách Elbridge Colby thiết lập, nhằm quyết định Ukraine có được phép sử dụng vũ khí tầm xa do Mỹ sản xuất hoặc do châu Âu cung cấp nhưng phụ thuộc vào tình báo và linh kiện từ Mỹ hay không.
Theo quy trình, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth có quyền quyết định cuối cùng về việc Ukraine có được dùng tên lửa ATACMS hay không.
Ukraine ít nhất một lần đã đề xuất khai hỏa ATACMS vào mục tiêu ở Nga, nhưng bị từ chối, hai quan chức Mỹ nói.
Điều đó đã ngăn Ukraine khai hỏa bất kỳ tên lửa đạn đạo chiến thuật ATACMS nào vào mục tiêu trong lãnh thổ Nga từ cuối mùa xuân năm nay, Wall Street Journal ngày 23/8 dẫn lời các quan chức Mỹ cho biết.
Hiện Bộ Quốc phòng Mỹ, cũng như giới chức Ukraine chưa bình luận về thông tin.
Trước khi mãn nhiệm, cựu tổng thống Joe Biden đã duyệt cung cấp tên lửa đạn đạo ATACMS phóng từ bệ HIMARS cho Ukraine, cũng như bật đèn xanh cho họ dùng loại đạn này tấn công vào lãnh thổ Nga.
Với tầm bắn khoảng 300 km, ATACMS không thể bắn tới Moskva nếu phóng từ biên giới Ukraine.
Tổng thống Donald Trump gọi động thái này là "ngớ ngẩn, sai lầm lớn", đồng thời đặt câu hỏi tại sao người tiền nhiệm không tham vấn ông trong thời gian chuẩn bị nhậm chức.
Sau loạt vụ phóng đầu tiên ngày 19/11/2024, Ukraine bắt đầu giảm tần suất sử dụng loại vũ khí này. Lực lượng Nga cũng nhiều lần đánh chặn toàn bộ tên lửa ATACMS trước khi chúng đến được mục tiêu.
Giới chức Mỹ cho biết lô ATACMS cuối cùng được phê duyệt dưới thời chính quyền Biden đã đến Ukraine trong mùa xuân năm nay và Kiev chỉ còn rất ít tên lửa loại này.
Tên lửa đạn đạo chiến thuật MGM-140 ATACMS được tạo ra vào giữa những năm 1980 vào lúc "hoàng hôn" của Chiến tranh Lạnh và được đưa vào phục vụ trong Quân đội Mỹ đầu năm 1991.
Đáng chú ý, sự ra đời của tên lửa đạn đạo chiến thuật MGM-140 đúng thời điểm diễn ra cuộc chiến do Mỹ lãnh đạo chống lại Iraq của thời Tổng thống Saddam Hussein.
Trong chiến tranh vùng Vịnh năm 1991, tên lửa tầm xa ATACMS đã được sử dụng rộng rãi trong các cuộc chiến do Mỹ ở Afghanistan và Iraq vào những năm 2000.
MGM-140 ATACMS tham chiến lần đầu trong chiến dịch Bão táp sa mạc năm 1991. Khoảng 32 đạn tên lửa đã được phóng từ bệ phóng M270.
Trong chiến dịch Tự do Iraq năm 2003, hơn 450 tên lửa MGM-140 ATACMS đã được Mỹ bắn vào quân đội Iraq gây thiệt hại nghiêm trọng góp phần dẫn đến sự sụp đổ của quân đội nước này.
MGM-140 ATACMS là dòng tên lửa đạn đạo chiến thuật được Tập đoàn Lockheed Martin phát triển dành cho quân đội Mỹ và một số nước đồng minh.
Tên lửa đạn đạo MGM-140 ATACMS có tầm bắn từ 150 - 300 km tùy biến thể.
Tên lửa này có thể được triển khai trên nhiều nền tảng khác nhau đa phần là các phương tiện cơ giới mặt đất với các biến thể như pháo phản lực M270 MLRS hay HIMARS.
Dù có kích thước khá lớn cùng hình dáng bên ngoài khá đặc biệt nhưng trên thực tế mỗi hệ thống M270 MLRS chỉ có thể mang theo 2 tên lửa MGM-140 ATACMS, con số này trên HIMARS chỉ có 1.
Sau khi được đưa vào trang bị, Lockheed Martin tiếp tục phát triển dự án ATACMS với việc cho ra đời các biến thể tiếp theo của MGM-140 gồm: MGM-140B - Block IA, MGM-164 ATACMS - Block II và MGM-168 ATACMS - Block IVA.
Mỗi biến thể được phát triển dành cho từng loại nhiệm vụ khác trong đó MGM-168 ATACMS - Block IVA sở hữu tầm bắn xa nhất lên đến 300km với khả năng mang theo một đầu đạn nổ cực mạnh, nặng 230 kg.
Đạn tên lửa MGM-140 ATACMS nặng 1,6 tấn, dài 4m, đường kính thân 610 mm, có thể mang theo nhiều loại đầu đạn khác nhau bao gồm cả các loại đầu đạn phân mảnh có khả năng gây sát thương trên diện rộng.
Ngoài ra tên lửa này có thể trang bị đầu đạn hạt nhân có sức công phá từ 15-25 kt.
Tên lửa được dẫn đường bằng hệ thống định vị toàn cầu và dẫn đường quán tính cho độ chính xác cực cao.
Gần đây Mỹ đang tái khởi động chương trình chế tạo phiên bản mới của loại tên lửa này có tầm phóng lên tới 500 km.
Bên cạnh quân đội Mỹ, các tên lửa này chỉ được vận hành bởi một số đối tác như Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ, Ba Lan, Romania, cũng như Hàn Quốc, Bahrain, Qatar, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Úc, Đài Loan (TQ), Litva, Estonia và Ma-rốc.
