Mỹ ngừng chia sẻ tình báo với Ukraine: Cơ hội cho Nga tăng không kích hay Ukraine trở lại đàm phán?

Tuy nhiên, bước đi này cũng được xem như một phần của chiến lược đàm phán rộng lớn hơn - với khả năng được khôi phục nếu Ukraine đáp ứng đủ điều kiện hoặc nếu các cuộc đàm phán hòa bình đạt được tiến triển. Cuối cùng, kết quả sẽ phụ thuộc vào diễn biến trên chiến trường cũng như tiến triển của các cuộc đàm phán cấp cao.

Bối cảnh chiến lược và động cơ

Quyết định tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo diễn ra trong bối cảnh chính sách của Mỹ được điều chỉnh rộng hơn, bao gồm việc tạm dừng viện trợ quân sự. Sự thay đổi này được các quan chức cấp cao của Mỹ đưa ra như một phần của việc tái cân bằng mối quan hệ Mỹ-Ukraine.

Quyết định này liên quan các cuộc đàm phán đang diễn ra, với gợi ý rằng việc chia sẻ thông tin tình báo có thể được khôi phục nếu Ukraine tiến triển theo hướng đàm phán hòa bình. Bước đi này cũng nhằm gây áp lực đối với Ukraine và điều chỉnh cục diện xung đột.

Hoạt động chia sẻ thông tin tình báo giữa Mỹ và Ukraine bao gồm hoạt động của những người làm việc trực tiếp với các đơn vị chiến đấu. Ảnh AP.

Tác động ngay lập tức trên chiến trường

Việc Mỹ dừng chia sẻ thông tin tình báo vừa làm giảm khả năng cảnh báo và chính xác trong chọn mục tiêu của Ukraine, vừa tác động đến khả năng phản công.

Một trong những vai trò quan trọng của tình báo Mỹ là cung cấp cảnh báo sớm về các hoạt động của Nga. Bằng cách thông báo cho Ukraine về các mối đe dọa sắp xảy ra, như việc cất cánh của các máy bay chiến đấu Nga mang tên lửa siêu vượt âm như Kinzhal và Iskander M, thông tin tình báo đã giúp Ukraine chuẩn bị phòng thủ và giảm thiểu thương vong.

Nếu không còn những cảnh báo sớm này, Ukraine có thể đối mặt với thời gian phản ứng chậm hơn và nguy cơ thương vong cao hơn. Tên lửa Nga có thể tiếp cận mục tiêu tại Ukraine chỉ trong vài phút sau khi được phóng đi mà ít có khả năng bị đánh chặn. Khả năng phòng ngừa không kích sẽ giảm, dẫn đến những cuộc tấn công của Nga có thể gây thiệt hại nặng nề.

Máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo Su-57 và tên lửa đạn đạo siêu vượt âm Kh-47M2 của Nga. Ảnh: Military Watch Magazine.

Tình báo Mỹ đã đóng vai trò quan trọng trong hiệu quả của các hệ thống rocket, tên lửa như HIMARS và ATACMS do Ukraine sử dụng. Việc tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo có thể làm giảm khả năng của Ukraine trong việc nhắm chính xác vào các lực lượng Nga, cho phép các đơn vị Nga có thể tái bố trí hoặc tập trung hỏa lực hiệu quả hơn.

Sự thiếu hụt này có thể tạo ra những lỗ hổng chiến thuật mà Nga có thể lợi dụng, đặc biệt khi chuyển từ các phương thức dựa trên cảnh báo (như do UAV cung cấp) sang các cuộc không kích tên lửa có tốc độ cao hơn nhiều.

Quân nhân Ukraine bắn lựu pháo về phía quân đội Nga tại vị trí tiền tuyến gần Pokrovsk. Ảnh: Reuters.

Lợi thế tiềm năng của Nga

Khi dòng thông tin tình báo trực tiếp từ Mỹ bị cắt giảm, Nga có thể tận dụng tình hình bằng cách tận dụng những điểm mù trong hoạt động, điều chỉnh mô hình tấn công, thực hiện tâm lý chiến.

Việc thiếu cảnh báo sớm từ phía Mỹ mang lại cho lực lượng Nga sự linh hoạt và yếu tố bất ngờ khi phóng tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình.

Trước khả năng phòng thủ của Ukraine giảm sút, Nga có thể ưu tiên các cuộc không kích tên lửa thay vì các cuộc tấn công bằng UAV, tận dụng lợi thế của sự nhanh chóng và bất ngờ.

Nga cũng có thể tác động tâm lý. Cảm giác, quan điểm rằng Ukraine đang bị bỏ rơi có thể làm tăng tinh thần của các nhà hoạch định chiến lược quân sự Nga và tạo động lực cho Mátxcơva.

Việc rút thông tin tình báo có thể khiến người Ukraine phải trả giá bằng mạng sống. Ảnh: ABC News.

Hậu quả lâu dài và tác động đến đàm phán

Việc Mỹ quyết định tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo nhiều khả năng sẽ đem lại bất lợi ngắn hạn so với lợi thế lâu dài, tác động đối với chính trị và kết quả đàm phán.

Trong ngắn hạn, Ukraine có thể phải chịu những tổn thất đáng kể trên chiến trường. Khoảng cách thông tin tình báo có thể dẫn đến thương vong cao hơn và giảm hiệu quả hoạt động, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phòng thủ và phản công của Ukraine.

Tuy nhiên, các quan chức Mỹ cho biết rằng việc tạm dừng này có thể chỉ mang tính tạm thời - được sử dụng như một lợi thế trong các cuộc đàm phán cấp cao. Nếu Ukraine đáp ứng các tiêu chí an ninh hoặc đạt được tiến triển đáng kể trong đàm phán hòa bình, việc chia sẻ thông tin tình báo có thể được khôi phục, giúp bù đắp phần nào những bất lợi chiến thuật ngay tức thời.

Quyết định mới của Mỹ có thể được dùng như một công cụ đòn bẩy để thúc ép Ukraine đưa ra nhượng bộ hoặc tham gia sâu hơn vào các cuộc đàm phán hòa bình. Dù vậy, quyết định này có thể sẽ làm căng thẳng thêm quan hệ Mỹ-Ukraine, nhất là nếu Ukraine cảm nhận rằng họ đang bị bỏ rơi trên chiến trường.

Dự báo kết quả

Trong ngắn hạn, tính dễ bị tổn thương của Ukraine tăng lên. Ukraine có thể đối mặt thương vong cao hơn và khả năng phản công giảm sút trước các cuộc không kích tên lửa siêu vượt âm, đặc biệt từ các hệ thống tiên tiến như Kinzhal và Iskander M.

Nga chắc chắn sẽ tận dụng khoảng trống thông tin để điều chỉnh chiến lược không kích, chuyển hướng từ các cuộc tấn công bằng UAV sang tên lửa.

Trong trung và dài hạn, sự đảo ngược tình hình phụ thuộc vào đàm phán. Tính tạm thời của việc tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo cho thấy, nếu Ukraine đáp ứng được các điều kiện của Mỹ hoặc nếu các cuộc đàm phán hòa bình tiến triển, việc chia sẻ có thể được khôi phục, từ đó cân bằng lại tình hình.

Quyết định mới của Mỹ cũng sẽ gây hậu quả chính trị rộng lớn. Quyết định này có thể dẫn đến những thay đổi trong cách thức chia sẻ thông tin tình báo giữa các đồng minh, đặc biệt là trong các nước thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hoặc các quốc gia đồng minh khác.

Thái An