Mỹ phát tín hiệu kèm điều kiện nới thuế quan cho Canada và Mexico

Lính vệ binh quốc gia Mexico lên máy bay đi làm nhiệm vụ tăng cường bảo vệ biên giới hôm 4/2/2025 - Ảnh: Reuters.

Tuyên bố được đưa ra vào thời điểm trước khi Tổng thống Donald Trump dự kiến áp thuế quan 25% lên hai nước láng giềng trong tuần này.

Hôm thứ Sáu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Scott Bessent kêu gọi Canada nên học theo Mexico áp thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc với thuế suất tương tự như Mỹ áp lên hàng Trung Quốc. Tiếp đó, trong một cuộc trả lời phỏng vấn kênh Fox News phát sóng vào ngày Chủ nhật, Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Howard Lutnick nói Mỹ vẫn sẽ áp thuế quan lên hàng hóa Canada và Mexico từ ngày thứ Ba (4/3) như đã dự kiến, nhưng mức thuế cụ thể còn chưa được quyết định.

Ông Trump công bố kế hoạch đánh thuế quan 25% đối với hàng hóa Canada và Mexico hồi đầu tháng 2, sau đó hoãn 1 tháng để hai nước này có thời gian đàm phán với Mỹ về tăng cường bảo vệ biên giới nhằm ngăn dòng chất gây nghiện fentanyl và người di cư vượt biên trái phép vào Mỹ. Tuần trước, ông Trump tuyên bố việc áp thuế này sẽ được thực thi vào ngày 4/3 sau khi hết thời gian hoãn 1 tháng.

MỸ MUỐN MEXICO VÀ CANADA ÁP THUẾ QUAN LÊN TRUNG QUỐC

Theo hãng tin CNBC, Canada và Mexico vẫn đang cố gắng xoay sở để tránh bị Mỹ áp thuế quan, bao gồm chứng minh cho chính quyền ông Trump thấy họ đã có những bước tiến quan trọng như thế nào trong việc trấn áp hoạt động buôn lậu chất fentanyl ở khu vực biên giới giữa mỗi nước với Mỹ.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn truyền hình Bloomberg, ông Bessent nói Mexico đã đề xuất đánh thuế hàng Trung Quốc bằng với thuế suất mà Mỹ áp lên hàng Trung Quốc, nhưng không nói mức thuế cụ thể là bao nhiêu. Hôm 4/2, ông Trump đã áp thuế quan 10% lên toàn bộ hàng hóa Trung Quốc. Tuần trước, ông tuyên bố sẽ tăng gấp đôi thuế này lên 20% bắt đầu từ ngày thứ Ba tuần này.

“Tôi cho rằng sẽ là một cử chỉ đẹp nếu Canada cũng làm như vậy. Như thế, chúng tôi có thể bảo vệ khu vực Bắc Mỹ trước sự tràn ngập của hàng hóa Trung Quốc, những hàng hóa đến từ một nền kinh tế đang ở trong tình trạng mất cân đối nghiêm trọng nhất trong lịch sử hiện đại”, ông Bessent phát biểu.

Ông Lutnick nói Canada và Mexico đã làm được “nhiều việc” để giải quyết các mối lo về biên giới của ông Trump, nhưng vẫn chưa đủ để giúp Tổng thống Mỹ hết lo về “những cái chết do fentanyl ở Mỹ”. Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ cho biết ông Trump đang nghĩ xem “nên áp thuế bao nhiêu đối với Mexico và Canada, và chưa có gì là chắc chắn cả”, nhưng thuế quan bổ sung thêm 10% đối với Trung Quốc vào ngày 4/3 đã “được chốt”.

Hiện Chính phủ Canada và Mexico chưa có phản hồi với những tuyên bố trên của giới chức Mỹ. Tuy nhiên, đại sứ quan Trung Quốc ở Washington đã lên tiếng, nói rằng thuế quan đơn phương của ông Trump là sự vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và gây tổn hại cho lợi ích của cả Trung Quốc và Mỹ.

“Gây áp lực, cưỡng ép và đe dọa không phải là cách thức đúng đắn để áp dụng với Trung Quốc. Thay vào đó, tôn trọng lẫn nhau là tiền đề cơ bản”, người phát ngôn Liu Pengyu của sứ quán Trung Quốc nói với hãng tin Reuters.

NHỮNG NỖ LỰC PHÚT CHÓT CỦA CANADA VÀ MEXICO

Trong cuộc trả lời phỏng vấn Fox, ông Lutnick phát tín hiệu mức thuế quan của Mỹ đối với Canada và Mexico có thể thấp hơn mức 25%, và Mexico và Canada đang có thêm những nỗ lực ngoại giao phút chót để đạt được kết quả đó. “Tổng thống sẽ nghĩ về việc này. Ông ấy sẽ áp thuế vào ngày thứ Ba. Canada và Mexico đang cố gắng nói chuyện với ông ấy”, ông Lutnick phát biểu.

Bộ trưởng Bộ An toàn công cộng của Canada, ông David McGuinty, người vừa có chuyến thăm 4 ngày tới Washington, cho biết ông sẽ tiếp tục thông báo với phía Mỹ về việc Canada đang hành động nhanh chóng để tăng cường bảo vệ biên giới.

“Chúng tôi đã có những điều chỉnh, đầu tư và cải thiện rất nghiêm túc ở biên giới”, ông McGuinty nói với bao giới.

Bộ trưởng Bộ Kinh tế Mexico Marcelo Ebrard nói ông đã có “cuộc gặp làm việc thân mật” với ông Lutnick và đại diện thương mại Mỹ Jamieson Greer. Trong một bài đăng trên mạng xã hội X, ông Ebrard nói Mỹ và Mexico “có một tương lai tuyệt vời để làm việc cùng nhau”, nhưng không cho biết chi tiết về cuộc thảo luận.

Ông Trump đưa ra kế hoạch áp thuế quan 25% lên hơn 900 tỷ USD hàng hóa từ Canada và Mexico vào Mỹ hàng năm trên cơ sở cho rằng hai nước này không hành động đủ để ngăn dòng chất fentanyl xâm nhập qua biên giới vào Mỹ. Đây là chất gây nghiện được cho là gây ra hàng nghìn ca tử vong vì dùng quá liều ở Mỹ mỗi năm. Theo Trung tâm Kiểm soát và ngăn ngừa bệnh dịch Mỹ (CDC), năm 2023 chứng kiến 72.776 người chết vì chất gây nghiện tổng hợp ở nước này, chủ yếu do fentanyl.

Hôm thứ Năm tuần trước, Mexico bắt dầu chiến dịch dẫn độ lớn nhất 10 năm đối với các phần tử bị tình nghi là thành viên của các băng đảng buôn lậu ma túy. Trong số này có một trùm ma túy của thập niên 1980 đã ngồi tù hàng chục năm vì sát hại một nhà chức trách về chống ma túy ở Mỹ, cùng 28 phần tử khác.

Đối với Trung Quốc, chính quyền ông Trump dường như không để dư địa cho đàm phán trước thời hạn 4/3. “Hoặc là họ chấm dứt các khoản trợ cấp và chấm dứt việc sản xuất thành phần cho chất fentany, họ sẽ bị áp thuế quan”, ông Lutnick phát biểu.

Hôm thứ Sáu, Trung Quốc đã tuyên bố sẽ trả đũa kế hoạch thuế quan mới nhất của Mỹ để bảo vệ lợi ích của mình. Cũng trong tuần trước, Bắc Kinh nói đã tăng cường kiểm soát đối với các loại tiền chất của fentany và các chất tương tự fentanyl.

Hiện tại, ông Trump chưa lặp lại lời đe dọa áp thuế quan 60% lên hàng hóa Trung Quốc mà ông đã đưa ra trong chiến dịch tranh cử tổng thống vào năm ngoái, nhưng ông vẫn đang tiếp tục cho thấy một lập trường cứng rắn đối với quốc gia đối thủ chiến lược này của Mỹ. Thời điểm mà ông Trump dự kiến áp thêm thuế quan 10% lên hàng Trung Quốc trùng với thời điểm nước này khai mạc kỳ họp Quốc hội hàng năm vào ngày thứ Tư tới. Đây là một sự kiện lớn nơi các nhà lãnh đạo Trung Quốc được kỳ vọng sẽ công bố các ưu tiên kinh tế trong năm 2025.

An Huy