Mỹ ra đòn thuế 50% với hàng Ấn Độ, cuộc đối đầu thương mại không chỉ vì dầu Nga
Ngay trước thời điểm Washington chính thức áp mức thuế khổng lồ 50% đối với hàng hóa từ New Delhi, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã thừa nhận mối quan hệ Ấn Độ - Mỹ là 'rất phức tạp'. Tuy nhiên, ông vẫn bày tỏ hy vọng rằng 'cuối cùng, chúng ta sẽ xích lại gần nhau'.
Mỹ lạnh lùng đánh thuế "người bạn tốt" Ấn Độ 50% - Vấn đề có phải chỉ nằm ở dầu mỏ của Nga? (Nguồn: Coinfomania)
Trả lời phỏng vấn trên Fox Business, ông Bessent nhấn mạnh Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi có mối quan hệ cá nhân rất tốt. Ông cũng lưu ý rằng “vấn đề hiện nay giữa hai nước không chỉ nằm ở dầu mỏ Nga”, hàm ý còn nhiều khúc mắc khác trong quan hệ song phương.
Tinh thần Swadeshi
Bộ trưởng Bessent nhấn mạnh, Ấn Độ là nền dân chủ lớn nhất thế giới, còn Mỹ là nền kinh tế dẫn đầu toàn cầu - "Tôi nghĩ rằng, cuối cùng, chúng ta sẽ xích lại gần nhau".
Mức thuế bổ sung 25% do Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt đối với Ấn Độ bởi lý do nước này mua dầu của Nga đã chính thức có hiệu lực từ ngày hôm qua (27/8), nâng tổng mức thuế áp vào hàng hóa xuất khẩu của New Delhi sang Mỹ lên tổng cộng 50%, ngoại trừ một số lĩnh vực, như hàng điện tử và dược phẩm.
Ngày 26/8, trước ngày mức thuế đối ứng 50% của Mỹ có hiệu lực, chính phủ Ấn Độ đã thúc đẩy khẩu hiệu "Swadeshi" (tạm dịch: tinh thần Swadeshi) nhằm giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế lớn thứ hai châu Á vào xuất khẩu. Thủ tướng Narendra Modi đã kêu gọi người dân Ấn Độ "lên tiếng vì hàng nội địa" và mua hàng hóa Ấn Độ.
Bộ trưởng Nông nghiệp Liên bang Shivraj Singh Chouhan cũng đã đưa ra lời kêu gọi về tinh thần Swadeshi vào đúng ngày mức thuế bổ sung mà Mỹ áp đặt lên hàng hóa Ấn Độ có hiệu lực.
"Hãy mua những vật dụng thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày được sản xuất tại đất nước chúng ta… Với năng lực của các nhà khoa học, nông dân, doanh nhân, doanh nhân và thanh niên, chúng ta sẽ đưa đất nước tiến lên bất kể hoàn cảnh nào", ông Chouhan lên tiếng kêu gọi, đồng thời tự tin cho biết, Ấn Độ sẽ dẫn đầu thế giới nhờ sức mạnh của 144 triệu dân.
Trong khi đó, Nghị sĩ Kamal Haasan cũng nhấn mạnh khả năng phục hồi và tầm quan trọng chiến lược của Ấn Độ trong thương mại toàn cầu, ông vận động ủng hộ sự tự lực nhằm đáp trả mức thuế 50% của Mỹ.
Các nguồn tin chính phủ Ấn Độ cho biết, New Delhi cũng đang nỗ lực đàm phán với các nhà xuất khẩu để tìm thêm đầu ra cho hàng dệt may, da thuộc, đá quý và trang sức sang các thị trường khác và có thể sẽ xem xét hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng.
Giới chức cũng trấn an rằng - "tác động (của thuế quan) khó có thể nghiêm trọng như lo ngại, do tính chất đa dạng của hàng xuất khẩu Ấn Độ", cũng không có lý do để lo ngại bởi "đây chỉ là giai đoạn tạm thời trong mối quan hệ lâu dài" giữa Ấn Độ-Mỹ. Và hiện các kênh liên lạc giữa Ấn Độ và Mỹ vẫn đang được mở. Các nỗ lực đàm phán vẫn đang tiếp tục để giải quyết vấn đề thuế quan đang căng thẳng giữa hai bên.
Không thể nhượng bộ?
Đánh giá về mức thuế quan đối ứng 50% từ Mỹ, trong một báo cáo công bố vào đúng ngày 27/8, Bộ Tài chính Ấn Độ cho biết, tác động tức thời đối với hàng xuất khẩu có vẻ hạn chế, nhưng những tác động thứ cấp và hiệu ứng lan tỏa của chúng đối với nền kinh tế lại đặt ra những thách thức cần sớm được giải quyết.
Trong báo cáo, Bộ Tài chính nhấn mạnh những ảnh hưởng này có thể bộc lộ rõ hơn trong chuỗi cung ứng, việc làm, sức cạnh tranh và dòng vốn đầu tư. Do đó, các vòng đàm phán thương mại đang diễn ra giữa Ấn Độ và Mỹ đóng vai trò then chốt nhằm giảm thiểu những tác động tiêu cực nói trên và bảo vệ lợi ích kinh tế của New Delhi.
Trên thực tế, từ tháng 3, Ấn Độ và Mỹ đã bắt đầu khởi động đàm phán Hiệp định Thương mại song phương. New Delhi là một trong những nước đầu tiên khởi động đàm phán thương mại với chính quyền Tổng thống Trump với nhiều kỳ vọng được đặt ra. Nhưng cho đến nay, dù đã trải qua 5 vòng đàm phán hai bên vẫn chưa công bố được một kết quả cụ thể nào.
Vòng đàm phán tiếp theo dự kiến diễn ra vào ngày 25/8, nhưng phái đoàn Mỹ đã hoãn chuyến đi làm dấy lên lo ngại về khả năng hai bên có thể sẽ không đạt được thỏa thuận thương mại vào mùa Thu năm nay - mục tiêu từng được đặt ra trong chuyến thăm Nhà Trắng của Thủ tướng Modi hồi tháng 2.
Trong khi đó, đúng như Bộ trưởng Scott Bessent cho biết, “vấn đề hiện nay giữa hai nước không chỉ nằm ở dầu mỏ của Nga". Việc New Delhi tiếp tục mua dầu mỏ Nga chỉ là góp thêm “một điểm thắt cổ chai” trong dòng chảy quan hệ song phương.
Phía Thủ tướng Ấn Độ Modi đã thể hiện một lập trường cứng rắn - khẳng định sẽ tiếp tục mua dầu mỏ Nga chừng nào còn có lợi về mặt tài chính. New Delhi từng cảnh báo, việc ngừng nhập khẩu dầu Nga (khoảng 2 triệu thùng/ngày), sẽ làm gián đoạn toàn bộ chuỗi cung ứng năng lượng của đất nước và khiến giá nhiên liệu tại nền kinh tế này tăng vọt. Ấn Độ cũng khẳng định việc họ mua dầu Nga cũng là đang giúp ổn định thị trường năng lượng toàn cầu.
Tuy nhiên, giới phân tích còn chỉ ra những nút thắt khác trong dòng chảy thương mại Mỹ-Ấn Độ. Vì vậy, các cuộc đàm phán có thể đi được tới đich hay không còn phụ thuộc vào cách mỗi bên giải quyết các vấn đề nhạy cảm và các "ranh giới đỏ".
Về phía Mỹ, Tổng thống Trump dù vẫn gọi nhà lãnh đạo Ấn Độ là "người bạn tốt", không chỉ không kiềm chế chỉ trích về những giao dịch mua dầu mỏ Nga, ông chủ Nhà Trắng còn cảnh báo các hoạt động thương mại của Ấn Độ đối với Mỹ, mà ông khẳng định là không công bằng, đặc biệt là mức thuế quan cao mà New Delhi đánh vào hàng hóa Mỹ.
Ở phía bên kia bàn đàm phán, giới chức Ấn Độ cho biết, New Delhi đã tuyên bố rõ lập trường - sẽ không có sự thỏa hiệp nào về các vấn đề liên quan lợi ích của nông dân, ngư dân và các đơn vị sản xuất nhỏ.
“Cuối cùng, có những lằn ranh đỏ mà chúng tôi không thể bỏ qua. Toàn bộ thỏa thuận sẽ phụ thuộc vào việc mỗi bên tiếp cận ra sao với những lằn ranh ấy. Với chúng tôi, điều này đã được xác định rõ ràng”, một nguồn tin nhấn mạnh.
Thủ tướng Narendra Modi cũng nhiều lần khẳng định ông sẽ “đứng như bức tường” để bảo vệ lợi ích của nông dân và ngư dân, đồng thời nhấn mạnh Ấn Độ sẽ không bao giờ thỏa hiệp trong vấn đề này.
Trong khi đó, trong đàm phán thương mại song phương, Mỹ muốn Ấn Độ giảm thuế đối với các mặt hàng như ngô, đậu tương, táo, hạnh nhân, ethanol và mở rộng cửa cho sản phẩm sữa Mỹ. Tuy nhiên, New Delhi kiên quyết phản đối vì lo ngại điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của các hộ làm nông nghiệp nhỏ lẻ và cả nông dân thiểu số.
Đáng chú ý, Ấn Độ từ trước đến nay chưa từng dành ưu đãi thuế quan cho bất kỳ đối tác nào, kể cả Australia và Thụy Sỹ – những nước đã ký hiệp định thương mại với New Delhi.
Tuy nhiên, ở trong nước, chính phủ của Thủ tướng Modi đang chịu sức ép nặng nề. Một số nghị sỹ quốc hội lên tiếng chỉ trích chính sách đối ngoại của chính phủ đương nhiệm, họ cho rằng, "thuế quan kép của Trump" chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến các mặt hàng xuất khẩu sang Mỹ vốn sử dụng nhiều lao động, có thể dẫn đến tình trạng "mất việc làm hàng loạt" - đặc biệt trong hàng loạt ngành hàng mũi nhọn như dệt may, đá quý và trang sức, da thuộc, hải sản và kỹ thuật.
Trong đó, cũng có thông tin rằng, New Delhi hy vọng Nhà Trắng sẽ xem xét lại mức thuế bổ sung 25% áp dụng cho hàng hóa Ấn Độ như một hình phạt đối với việc nước này mua dầu từ Nga. Nhưng giới phân tích bình luận - không có giải pháp dễ dàng nào trong ngắn hạn đối với Ấn Độ. Khi "tinh thần Swadeshi" cũng cần phải có thời gian, New Delhi có thể đang phải "đứng giữa dòng", khi nguồn cung dầu Nga hiện chiếm tới gần 40% tổng nhập khẩu dầu của nước này, không kể những ràng buộc quan trọng khác. Còn Mỹ vẫn tiếp tục là đối tác chiến lược hàng đầu của nền kinh tế châu Á.
Tổ chức Sáng kiến đạo đức trong thương mại (GTRI) tại New Delhi ước tính, Ấn Độ đã tiết kiệm được ít nhất 17 tỷ USD nhờ tăng mua dầu Nga kể từ đầu năm 2022. Tuy nhiên, thuế quan 50% của Tổng thống Mỹ lại có thể làm xuất khẩu của nước này tổn thất 37 tỷ USD trong năm tài chính hiện tại.
Bởi thế, phản ứng của Ấn Độ trong những tuần tới có thể tái định hình mối quan hệ đã kéo dài hàng thập kỷ với Nga, đồng thời, điều chỉnh lại mối quan hệ ngày càng phức tạp với Mỹ.
Giới quan sát cho rằng, nhiều quốc gia có thể đang theo dõi cách Ấn Độ phản ứng trước mức thuế 50% của Mỹ như thế nào. Thực tế sẽ cho thấy, nếu ngay cả một cường quốc kinh tế và quân sự đang nổi như Ấn Độ cũng gặp khó khăn trước sức ép từ Washington, thì khả năng ứng phó của những nước nhỏ hơn có thể còn hạn chế hơn.
