Mỹ sắp phá giải bí mật ly kỳ về cách băng đảng Mexico móc nối với cảnh sát, quân đội?

Cựu Bộ trưởng An ninh Mexico Genaro Garcia Luna bị Mỹ cáo buộc nhận tiền để bảo kê băng đảng Sinaloa khét tiếng.

Genaro Garcia Luna được biết đến với vẻ ngoài lầm lì, kín tiếng, từng là Bộ trưởng An ninh Mexico dưới thời Tổng thống Felipe Calderon. Ông Luna là người chịu trách nhiệm chỉ huy chiến dịch truy quét băng đảng ma túy giai đoạn năm 2006 - 2012, theo AP.

Các công tố viên Mỹ cáo buộc ông Luna nhận tiền hối lộ hàng chục triệu USD, mỗi lần được đưa dưới dạng valy tiền mặt. Các công tố viên cáo buộc ông Luna vẫn nhận những khoản tiền bất chính ngay cả sau khi đã chuyển sang Mỹ sinh sống. Ông Luna bị nhà chức trách bắt giữ tại Mỹ năm 2019. Phía luật sư bào chữa cho rằng, thân chủ chỉ là một doanh nhân hợp pháp.

Phiên tòa xét xử diễn ra trong hai ngày 18 và 19/1 và sẽ tiếp tục trong 8 tuần tới. Nhà chức trách Mỹ kỳ vọng, vụ xét xử sẽ phanh phui cách các băng đảng ma túy Mexico hoạt động một cách công khai, từ việc hối lộ cảnh sát, quân đội cho đến cấp lãnh đạo cao nhất.

"Trong hàng thập kỷ, giới tinh hoa Mexico, chính trị gia ở các đảng phái đã tìm cách giam giữ các bộ trưởng, tướng lĩnh, tư lệnh cảnh sát và các quan chức phạm tội khác ở trong nước để tránh họ cung cấp thông tin về mối liên hệ giữa băng đảng ma túy và các chính trị gia", nhà phân tích an ninh Mexico David Saucedo nói. "Vụ xét xử ông Luna ở Mỹ là nỗ lực phanh phui các bí mật này".

Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador đã hoan nghênh vụ xét xử, cho rằng điều này hé lộ mức độ tham nhũng trong chính quyền người tiền nhiệm.

Nhưng chính Tổng thống Obrador là người đã cố gắng ngăn Mỹ xét xử cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mexico Salvador Cienfuegos. Tướng Cienfuegos đối mặt với các cáo buộc tương tự ông Luna vào năm 2020.

Ông Obrador từng dọa sẽ trục xuất các đặc vụ chống ma túy Mỹ khỏi Mexico để phản đối. Phía Mỹ sau đó đã hủy truy tố cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mexico.

Quân đội Mexico tăng cường an ninh tại nhà tù Altiplano, nơi con trai trùm ma túy El Chapo bị giam giữ.

Vụ xét xử diễn ra chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden gặp ông Obrador ở thủ đô Mexico City. Trong cuộc gặp, hai nhà lãnh đạo đã nhất trí tiếp tục hợp tác chống băng đảng ma túy và nạn ma túy tổng hợp fentanyl được tuồn sang Mỹ.

Loại ma túy nguy hiểm này được cho là đã gây ra hơn 107.000 cái chết liên quan đến sử dụng quá liều ở Mỹ vào năm 2021.

Ông Luna đã bác bỏ các cáo buộc của công tố viên Mỹ. Nếu bị kết án, cựu Bộ trưởng An ninh Mexico có thể đối mặt án tù giam hàng chục năm.

Đây là vụ xét xử liên quan đến các băng đảng Mexico đáng chú ý nhẩt ở Mỹ kể từ khi trùm băng đảng Sinaloa, El Chapo bị kết án chung thân năm 2019.

"Khi còn nắm quyền, ông Luna đã lợi dụng chức vụ để bảo kê cho băng đảng Sinaloa, nhận hàng chục triệu USD tiền hối lộ", công tố viên Mỹ Breon Peace tại Brooklyn, New York, cho biết vào tuần trước.

Phiên tòa xét xử sẽ có sự xuất hiện của nhiều nhân chứng quan trọng, gồm các cựu thành viên cấp cao băng đảng Sinaloa. Thông qua việc bảo kê, ông Luna bị cáo buộc "đảm bảo để băng đảng Sinaloa vận chuyển ma túy trót lọt sang Mỹ, tuồn các thông tin về chiến dịch chống ma túy, cũng như cung cấp cho băng đảng Sinaloa các thông tin về băng đối thủ", ông Peace nói.

"Các khoản tiền hối lộ còn giúp các thành viên băng đảng Sinaloa kịp trốn thoát trước khi lực lượng an ninh Mexico truy bắt và nếu bị bắt, các thành viên cũng sẽ âm thầm được trả tự do", cáo buộc cho biết.

Khi El Chapo bị xét xử năm 2019, cựu thành viên Jesus Zambada từng tiết lộ việc thay mặt Ismael “El Mayo” Zambada, đưa 6 triệu USD cho ông Luna. El Mayo hiện là nhân vật điều hành băng đảng Sinaloa thay El Chapo.

El Mayo đang điều hành băng đảng Sinaloa cùng 3 con trai của El Chapo. Hồi đầu tháng này, Ovidio Guzman, một trong 3 người con của El Chapo, đã bị quân đội Mexico bắt giữ trong chiến dịch đột kích quy mô. Ovidio hiện vẫn đang bị giam giữ tại nhà tù ở Mexico.

Đăng Nguyễn - AP