Mỹ tính bài toán 'ngoại giao chip' với đồng minh để đối phó Trung Quốc

Cuộc chiến chip âm ỉ giữa Mỹ và Trung Quốc xuất hiện nhiều diễn biến nóng từ sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai.

Mỹ điều tra chip “di sản” Trung Quốc

Ngày 11-3, nghị sĩ John Moolenaar - Chủ tịch Ủy ban Chọn lọc Hạ viện về Cạnh tranh Chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc, lãnh đạo các nỗ lực ngăn chặn các mối đe dọa về kinh tế và an ninh quốc gia từ Trung Quốc – đã có phiên điều trần trước Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ, theo tờ South China Morning Post. Cùng tham dự phiên điều trần này còn có các đại diện các nhóm đại diện quyền lợi doanh nghiệp Mỹ.

Nghị sĩ John Moolenaar - Chủ tịch Ủy ban Chọn lọc Hạ viện về Cạnh tranh Chiến lược giữa Mỹ và Trung Quốc. Ảnh: CQ Roll Call

Tại phiên điều trần, nghị sĩ Moolenaar đã yêu cầu đại diện thương mại Mỹ áp thuế quan đối với tất cả các chất bán dẫn được sản xuất tại Trung Quốc.

Cụ thể, theo ông Moolenaar, Mỹ nên "đảm bảo áp dụng mức thuế cụ thể đối với bất kỳ con chip nào được sản xuất tại Trung Quốc” cũng như các con chip được “tích hợp vào sản phẩm cuối cùng nhập khẩu vào Mỹ".

Phiên điều trần ngày 11-3 là một phần trong cuộc điều tra của Văn phòng Thương mại Mỹ về chất bán dẫn "di sản" do Trung Quốc sản xuất, có thể dẫn đến việc Mỹ áp thêm thuế đối với các loại chip do Trung Quốc sản xuất, vốn được cung cấp cho các mặt hàng sử dụng hàng ngày từ máy giặt đến ô tô.

Trong những năm gần đây, Mỹ đã áp dụng nhiều biện pháp kiểm soát đối với việc Trung Quốc tiếp cận chip tiên tiến. Mức thuế 50% của Mỹ đối với chất bán dẫn của Trung Quốc đã có hiệu lực vào ngày 1-1.

Tuy nhiên Mỹ vẫn đang trong quá trình bàn cách xử lý chip “di sản” của Trung Quốc. Chip “di sản” dựa trên các quy trình sản xuất được phát triển cách đây hơn một thập niên và thường đơn giản hơn nhiều so với chip được sử dụng trong các ứng dụng trí tuệ nhân tạo hoặc bộ vi xử lý phức tạp. Theo Bộ Thương mại Mỹ hồi tháng 12-2024, 2/3 sản phẩm có sử dụng chip của Mỹ dung chip “di sản” của Trung Quốc.

Tăng “ngoại giao chip” với đồng minh

Tại phiên điều trần ngày 11-3, nghị sĩ John Moolenaar cũng đề nghị Mỹ liên lạc với các đồng minh như Nhật, Hàn Quốc, Đài Loan, Liên minh châu Âu (EU) phối hợp cùng "ngăn chặn Trung Quốc bán phá giá chip được trợ cấp ra thị trường toàn cầu", đối phó tác động từ Trung Quốc về vấn đề chip.

Trong nội dung thông tin liên quan cuộc điều tra hồi tháng 12-2024, Văn phòng Thương mại Mỹ cũng nhấn mạnh việc hợp tác với các đồng minh là yếu tố quan trọng để đảm bảo chuỗi cung ứng chất bán dẫn.

Giới quan sát đã khuyến nghị chính quyền Mỹ nên tăng cường “ngoại giao chip” với các đồng minh.

Một nhà máy sản xuất chip của công ty sản xuất chất bán dẫn Đài Loan (TSMC) mở ở bang Arizona (Mỹ) đã bắt đầu sản xuất vào năm 2024 và nhiều nhà máy khác dự kiến sẽ đi vào hoạt động trong vòng năm năm tới. Ảnh: SCMP

Trong hồ sơ trình lên phiên điều trần hôm 11-3, một số nhóm thương mại cũng chỉ ra tầm quan trọng của việc phối hợp với các đồng minh của Mỹ. Ông Ed Brzytwa thuộc Hiệp hội Công nghệ Người tiêu dùng nói rằng ông có kế hoạch giải quyết "những tác động tiêu cực tiềm tàng của các hành động đơn phương như thuế quan, có thể làm tăng chi phí cho doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ".

Phát biểu vào tuần trước tại một sự kiện của ngành do Dự án Nghiên cứu Cạnh tranh Đặc biệt có trụ sở tại bang Virginia (Mỹ) tổ chức, ông Nazak Nikakhtar của công ty luật Wiley Rein đã thúc giục chính quyền Mỹ cung cấp cho các đồng minh của Mỹ nhiều chip hơn để các công ty các nước đồng minh không sử dụng chip của Trung Quốc.

"Chúng ta hãy cung cấp cho các đồng minh của chúng ta những con chip kèm theo các điều khoản và điều kiện nêu rõ rằng nếu các bạn vi phạm những gì chúng tôi đang nói với các bạn hiện nay, những quy tắc và điều kiện đó, các bạn sẽ không nhận được thêm bất kỳ điều gì nữa" – ông Nikakhtar, người từng làm việc tại Bộ Thương mại trong chính quyền Tổng thống Donald Trump nhiệm kỳ đầu, đưa ý kiến.

Tuy nhiên theo giới quan sát, chuyện phối hợp đồng minh có thể vướng khó khăn, khi Tổng thống Trump tuyên bố sẽ áp thuế đối ứng đối với tất cả các đối tác thương mại của Mỹ.

Tổng thống Trump đã nói rằng ông có thể ra lệnh đánh thuế 25% đối với hàng nhập khẩu của EU cũng như đánh thuế đối với chất bán dẫn của Đài Loan.

Hiện ông Trump chưa cảnh báo áp thuế cụ thể đối với Nhật và Hàn Quốc, song hai nước này vẫn phải chịu ảnh hưởng từ lệnh đánh thuế lên các mặt hàng thép và nhôm mà vị tổng thống Mỹ áp cho tất cả các nước. Bên cạnh đó, khả năng Nhật và Hàn Quốc khó tránh khỏi tác động của thuế mà Mỹ áp với Canada và Mexico do sự hội nhập của hai nước Đông Á này vào chuỗi cung ứng Bắc Mỹ.

THIÊN ÂN