Mỹ tuyên bố tiêu diệt thủ lĩnh al-Qaeda

Ayman al-Zawahiri đã lẩn trốn nhiều năm và bị đồn là sống ở khu bộ lạc của Pakistan hoặc ở Afghanistan. Ảnh: AFP

Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 1-8 đã xác nhận việc Mỹ tiêu diệt thủ lĩnh của Al-Qaeda, Ayman al-Zawahiri, trong một cuộc không kích ở Kabul. "Theo chỉ thị của tôi, lực lượng Mỹ đã thực hiện cuộc không kích thành công ở thủ đô Kabul của Afghanistan hôm 31-7 và tiêu diệt thủ lĩnh Al-Qaeda Ayman al-Zawahiri", Reuters dẫn lời Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết.

"Kiên nhẫn và cẩn thận"

Trước đó, một quan chức cấp cao chính quyền Mỹ cho hay đòn tấn công do Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) tiến hành và là lần đầu Mỹ thực hiện đòn không kích tại Afghanistan kể từ khi rút hết lực lượng khỏi nước này hồi tháng 8-2021. Đây là kết quả của một chiến dịch truy lùng mà CIA đã bí mật tiến hành nhiều tháng qua. Theo quan chức này, chiến dịch nhằm xác định vị trí và tiêu diệt thủ lĩnh Al-Qaeda là kết quả của sự "kiên nhẫn và cẩn thận" trong công việc của cộng đồng tình báo và chống khủng bố Mỹ.

Cuộc không kích diễn ra rạng sáng 31-7, khi máy bay không người lái (UAV) Mỹ phóng hai tên lửa Hellfire trong lúc al-Zawahiri bước ra ban công ngôi nhà an toàn ở thủ đô Kabul của Afghanistan, nơi y sống cùng nhiều thành viên gia đình. Sau khi tên lửa khai hỏa, tiếng nổ lớn vang lên từ khu Shirpur ở trung tâm Kabul. Đây là khu vực từng do Bộ Quốc phòng Afghanistan quản lý, trước khi được biến thành khu nhà ở với nhiều biệt thự cho các quan chức và giới giàu có ở Afghanistan.

Cộng đồng tình báo Mỹ đã truy dấu al-Zawahiri đến ngôi nhà này, sau đó dành nhiều tháng để xác nhận danh tính và quy luật hoạt động của ông ta, trong đó có theo dõi hoạt động đi lại và sinh hoạt của ông trùm al-Qaeda. Đến đầu tháng 4, tình báo Mỹ báo cáo với các quan chức an ninh quốc gia rằng al-Zawahiri đang sống tại khu nhà này và chưa bao giờ rời khỏi nơi ẩn nấp. Tổng thống Biden nhận được báo cáo trong tháng 5-6. Các nhân viên CIA đã dựng mô hình ngôi nhà để trình bày với Tổng thống Biden về phương án tấn công, giúp hạn chế tối đa thương vong cho những người bên trong và dân thường xung quanh.

Đến ngày 1-7, ông Biden tham gia cuộc họp tại Nhà Trắng với nhiều quan chức hàng đầu chính quyền, gồm giám đốc CIA William Burns, Giám đốc Tình báo Quốc gia Avril Haines, Giám đốc Trung tâm Chống khủng bố Quốc gia Christine Abizaid và Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan. Cuộc họp tiếp theo giữa ông chủ Nhà Trắng với các cố vấn diễn ra ngày 25-7, trong đó Tổng thống Biden hối thúc các cơ quan tình báo Mỹ xây dựng kế hoạch tấn công nhằm hạn chế tối đa thương vong dân thường. "Toàn bộ cố vấn đều khuyến cáo tiến hành vụ tập kích và ông Biden đã phê duyệt kế hoạch", quan chức giấu tên cho hay. Sau khi UAV phóng tên lửa, các nguồn tin tại thực địa của tình báo Mỹ xác nhận al-Zawahiri đã bị tiêu diệt.

Hoan nghênh

Bộ Ngoại giao Saudi Arabia ngày 2-8 cho biết nước này hoan nghênh thông báo của Mỹ về việc tiêu diệt thủ lĩnh tối cao Al-Qaeda Ayman al-Zawahiri. Tuyên bố có đoạn: "Vương quốc Saudi Arabia hoan nghênh thông báo của Tổng thống Mỹ Joe Biden về việc nhắm mục tiêu và tiêu diệt thủ lĩnh nhóm khủng bố Al-Qaeda Ayman al-Zawahiri".

Theo Bộ Ngoại giao Saudi Arabia, al-Zawahiri "là một trong những thủ lĩnh khủng bố, kẻ chỉ đạo việc lên kế hoạch và thực hiện các hoạt động khủng bố tàn ác tại Mỹ, Saudi Arabia và nhiều quốc gia khác trên thế giới". Tuyên bố còn nhấn mạnh: "Hàng nghìn người vô tội thuộc các quốc tịch và tôn giáo khác nhau, trong đó có công dân Saudi Arabia, đã bị sát hại. Chính quyền Saudi Arabia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác và phối hợp các nỗ lực quốc tế để đối phó và xóa sổ chủ nghĩa khủng bố, kêu gọi tất cả các quốc gia hợp tác trong khuôn khổ này để bảo vệ người dân vô tội khỏi các tổ chức khủng bố".

Trong khi đó, người phát ngôn chính quyền Taliban Zabihullah Mujahid đã lên tiếng xác nhận về vụ tấn công do Mỹ thực hiện và coi đây là "động thái vi phạm những nguyên tắc quốc tế".

Phần tử khủng bố bị truy nã gắt gao

Ayman al-Zawahiri trở thành thủ lĩnh Al-Qaeda sau khi đặc nhiệm hải quân Mỹ đột kích nơi ở và tiêu diệt trùm khủng bố Osama bin Laden vào năm 2011. Thủ lĩnh Al-Qaeda được đồn là ẩn náu ở các tỉnh Kunar và Badakhshan phía tây bắc Afghanistan, từng nhiều lần đăng video để bác bỏ tin đồn đã chết. Lần gần đây nhất al-Zawahiri xuất hiện là hồi tháng 4 trong video khen ngợi một phụ nữ Hồi giáo Ấn Độ phản đối lệnh cấm đeo khăn che mặt. Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã liệt al-Zawahiri vào danh sách các phần tử khủng bố bị truy nã gắt gao nhất với tiền thưởng lên tới 25 triệu USD cho thông tin dẫn tới việc bắt giữ y.

Giới phân tích cho rằng Ayman al-Zawahiri đóng vai trò quan trọng trong quá trình biến Al-Qaeda thành tổ chức khủng bố toàn cầu nguy hiểm và nhiều tham vọng, khi sáp nhập tổ chức tại Ai Cập của y với nhóm cực đoan do trùm khủng bố Osama bin Laden thành lập.

Al-Zawahiri được cho là một trong những chủ mưu trong vụ tấn công tàu khu trục USS Cole ngoài khơi Yemen ngày 12-10-2000, khiến 17 thủy thủ Mỹ thiệt mạng và hơn 30 người bị thương, đồng thời có vai trò trong vụ đánh bom Đại sứ quán Mỹ ở Kenya và Tanzania hồi tháng 8-1998 làm 224 người chết và hơn 5.000 người bị thương.

AN BÌNH