Mỹ - Ukraine thu hẹp khác biệt

Giới chức Mỹ và Ukraine cho biết hai bên đã đạt được tiến triển hướng tới việc chấm dứt cuộc xung đột Nga - Ukraine tại cuộc gặp ở TP Geneva - Thụy Sĩ hôm 23-11.

Phát biểu sau cuộc gặp, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio bày tỏ lạc quan về khả năng "đạt được điều gì đó". Trong khi đó, ông Andrii Yermak, Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine, nhận định hai bên đã đạt nhiều tiến triển và "đang tiến tới một nền hòa bình công bằng và bền vững".

Cuộc gặp trên tập trung thảo luận về kế hoạch hòa bình gồm 28 điểm của Mỹ nhằm chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine. Đề xuất này được đưa ra vào tuần rồi, theo đó kêu gọi Ukraine nhượng lại lãnh thổ, chấp nhận các giới hạn đối với quân đội và từ bỏ tham vọng gia nhập NATO.

Tuy nhiên, kế hoạch này bị chỉ trích là có lợi cho Nga. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thừa nhận Kiev có thể đối mặt lựa chọn khó giữa việc bảo vệ chủ quyền và duy trì sự hỗ trợ cần thiết từ Mỹ. Trong khi đó, các đồng minh của Ukraine ở châu Âu đánh giá kế hoạch không giải quyết được những nỗi lo an ninh của Kiev.

Để giải tỏa nỗi lo nói trên, Mỹ và Ukraine cho biết đã xây dựng được một "khuôn khổ hòa bình được cập nhật và tinh chỉnh" nhằm chấm dứt cuộc xung đột nhưng không công bố thông tin chi tiết về nó.

Ngoại trưởng Rubio cho biết các nhà thương thảo đã thực hiện một số điều chỉnh đối với kế hoạch nhằm thu hẹp khác biệt giữa các bên, trong đó có nội dung liên quan đến vai trò của NATO.

Phái đoàn hai nước Mỹ và Ukraine tại cuộc đàm phán ở TP Geneva – Thụy Sĩ hôm 23-11Ảnh: AP

Trong tuyên bố đưa ra sau cuộc gặp ở Geneva, Nhà Trắng cho biết phái đoàn Ukraine "khẳng định rằng mọi mối quan ngại cốt lõi của họ - bảo đảm an ninh, phát triển kinh tế dài hạn, bảo vệ hạ tầng, quyền tự do hàng hải, chủ quyền chính trị - đã được xem xét đầy đủ tại cuộc họp".

Theo tuyên bố, những điều chỉnh đối với kế hoạch đã phản ánh "lợi ích quốc gia" của Ukraine, cũng như cung cấp "các cơ chế đáng tin cậy và có thể thực thi" nhằm bảo vệ an ninh cho Ukraine trong cả ngắn hạn lẫn dài hạn.

Tổng thống Donald Trump ban đầu đã đặt hạn chót ngày 27-11 để Ukraine chấp nhận kế hoạch hòa bình của mình. Tuy nhiên, theo sau làn sóng phản đối từ các nhà lãnh đạo châu Âu, Mỹ dường như đã nới lỏng lập trường khi ông Donald Trump khẳng định kế hoạch này không phải là "đề nghị cuối cùng" dành cho Ukraine.

Khi được hỏi liệu có thể đạt được thỏa thuận hạn chót nói trên hay không, Ngoại trưởng Rubio cho biết "họ muốn hoàn tất việc này càng sớm càng tốt".

Trong ngày Mỹ và Ukraine đàm phán ở Geneva, Anh, Pháp và Đức đã công bố đề xuất đối trọng, lấy kế hoạch của Mỹ làm cơ sở, xem xét từng điểm một và đưa ra các gợi ý sửa đổi và loại bỏ.

Một số chỉnh sửa đáng chú ý là Ukraine ít phải nhường lãnh thổ hơn và bổ sung cam kết an ninh kiểu NATO của Mỹ dành cho Ukraine nếu Kiev bị tấn công.

Cùng ngày, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nêu rõ ba yếu tố cần thiết để đạt được một nền hòa bình công bằng và lâu dài: biên giới không được thay đổi bằng vũ lực, sức mạnh quân sự của Ukraine không bị giới hạn và Liên minh châu Âu phải đóng vai trò trung tâm trong việc bảo đảm hòa bình cho Ukraine.

Trong khi đó, ông Dmitry Peskov, người phát ngôn Điện Kremlin hôm 24-11 cho biết Nga vẫn chưa nhận được bất kỳ thông tin chính thức nào về kết quả cuộc đàm phán giữa Mỹ và Ukraine tại Geneva.

Trước đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin cuối tuần rồi xác nhận Moscow đã nhận được kế hoạch hòa bình của Mỹ nhưng đề xuất này vẫn chưa được thảo luận "một cách chi tiết". Theo đài RT, nhà lãnh đạo Nga nói thêm kế hoạch có thể trở thành cơ sở cho một thỏa thuận hòa bình cuối cùng.

Hoàng Phương