Mỹ ủng hộ từ bỏ bản quyền vắc xin COVID-19, WHO hoan nghênh

Một nhân viên y tế chuẩn bị một liều vắc xin COVID-19 của AstraZeneca tại một trung tâm tiêm chủng ở Kuala Lumpur, Malaysia vào ngày 5 tháng 5 [Lim Huey Teng / Reuters]

Ông Biden lên tiếng ủng hộ việc từ bỏ quyền sở hữu trí tuệ đối với vắc xin COVID-19- một sự đảo ngược mạnh mẽ quan điểm trước đây của Hoa Kỳ.

Nhà đàm phán thương mại hàng đầu của ông Biden, Katherine Tai nói trong một tuyên bố: “Đây là một cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu, và các trường hợp bất thường của đại dịch COVID-19 kêu gọi các biện pháp đặc biệt, trong bối cảnh ngày càng lo ngại rằng các đợt bùng phát lớn ở Ấn Độ có thể cho phép sự gia tăng của các chủng chết người kháng vắc xin, phá hoại quá trình khôi phục toàn cầu."

Cổ phiếu của các nhà sản xuất vắc xin Moderna Inc (MRNA.O) và Novavax Inc (NVAX.O) giảm vài phần trăm trong giao dịch trên thị trường chứng khoán, mặc dù cổ phiếu Pfizer Inc (PFE.N) chỉ giảm nhẹ.

Các công ty dược phẩm đang nghiên cứu về vắc xin đã báo cáo doanh thu và lợi nhuận tăng mạnh trong thời kỳ khủng hoảng. Nhóm vận động hành lang lớn nhất trong ngành cảnh báo rằng bước đi chưa từng có của ông Biden sẽ làm suy yếu phản ứng của các công ty đối với đại dịch và ảnh hưởng đến sự an toàn.

Nhà phân tích Brian Skyers của Robert W. Baird cho biết ông tin rằng cuộc thảo luận về việc miễn trừ đã được chính quyền Biden thực hiện và sẽ không mở ra một sự thay đổi lớn trong luật bằng sáng chế.

Ông nói: “Tôi hoài nghi rằng nó sẽ có bất kỳ tác động lâu dài nào rộng lớn hơn trong toàn ngành."

Tổng thống Biden đã ủng hộ việc từ bỏ trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020, trong đó ông cũng hứa sẽ tái tham gia với thế giới sau bốn năm quan hệ đầy tranh cãi giữa cựu Tổng thống Donald Trump và các đồng minh của Hoa Kỳ. Ông Biden đã phải chịu áp lực ngày càng lớn trong việc chia sẻ nguồn cung cấp vắc xin và công nghệ của Hoa Kỳ để chống lại virus trên toàn cầu.

Quyết định của ông được đưa ra trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát nghiêm trọng ở Ấn Độ, chiếm 46% các trường hợp COVID-19 mới được ghi nhận trên toàn thế giới vào tuần trước, và các dấu hiệu cho thấy đợt bùng phát đang lan sang Nepal, Sri Lanka và các nước láng giềng khác.

Bà Tai cảnh báo rằng việc cân nhắc sẽ mất thời gian nhưng Hoa Kỳ cũng sẽ tiếp tục thúc đẩy tăng cường sản xuất và phân phối vắc xin - và nguyên liệu thô cần thiết để sản xuất chúng - trên khắp thế giới.

Hoa Kỳ và một số quốc gia khác trước đó đã chặn các cuộc đàm phán tại WTO về đề xuất do Ấn Độ và Nam Phi dẫn đầu nhằm từ bỏ các biện pháp bảo hộ đối với một số bằng sáng chế và công nghệ cũng như thúc đẩy sản xuất vắc xin ở các nước đang phát triển.

Những người chỉ trích việc miễn trừ cho rằng việc sản xuất vắc xin COVID-19 rất phức tạp và việc thiết lập sản xuất tại các cơ sở mới sẽ làm chuyển hướng nguồn lực khỏi nỗ lực thúc đẩy sản xuất tại các địa điểm hiện có.

Họ nói rằng các công ty dược phẩm ở các nước giàu và đang phát triển đã đạt được hơn 200 thỏa thuận chuyển giao công nghệ để mở rộng cung cấp vắc xin COVID-19, một dấu hiệu cho thấy hệ thống hiện tại đang hoạt động.

WTO sẽ nhóm họp lại vào thứ Năm, nhưng vẫn chưa rõ liệu quyết định của Hoa Kỳ có làm lung lay các đối thủ khác, bao gồm cả Liên minh châu Âu và Anh hay không.

Chính phủ Hoa Kỳ đã đổ hàng tỷ đô la vào nghiên cứu và mua trước các loại vắc xin COVID-19 vào năm ngoái khi các mũi tiêm vẫn còn trong giai đoạn phát triển ban đầu và không rõ loại nào sẽ chứng minh là an toàn và hiệu quả trong việc bảo vệ chống lại virus.

Người đứng đầu Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã hoan nghênh quyết định của Hoa Kỳ ủng hộ việc miễn trừ sở hữu trí tuệ đối với vắc-xin COVID, gọi đây là “một khoảnh khắc vĩ đại” trong cuộc chiến chống lại loại virus chết người.