Mỹ và Ấn Độ tăng cường quan hệ quốc phòng, lo ngại bất ổn khu vực do Trung Quốc

Từ trái qua, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Mark Esper, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo, Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh và Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar phát biểu tại một cuộc họp báo chung sau cuộc họp của họ ở New Delhi vào ngày 27 tháng 10. Ảnh: Reuters

Hôm nay (27/10), hai bên đã ký một hiệp ước quốc phòng mang tính bước ngoặt về chia sẻ thông tin không gian địa lý - Thỏa thuận Hợp tác và Trao đổi Cơ bản, một thỏa thuận về liên lạc quân sự sẽ giúp tăng cường khả năng tương tác và trao đổi dữ liệu vệ tinh.

Trong chuyến thăm hai ngày tới Ấn Độ kết thúc vào thứ Ba, Pompeo và Esper đã có các cuộc hội đàm song phương với những người đồng cấp Bộ trưởng Ngoại giao Subrahmanyam Jaishankar và Bộ trưởng Quốc phòng Rajnath Singh. Họ cũng gặp nhau theo cái gọi là đối thoại cấp bộ trưởng 2 + 2, nơi cả bốn người ngồi cùng với các thành viên khác trong phái đoàn của họ.

Phát biểu của ông Pompeo được cho là sẽ gây ra căng thẳng giữa Ấn Độ và Trung Quốc, vốn đã bế tắc kéo dài nhiều tháng do có tranh chấp vũ trang trên dãy Himalaya.

"Sáng nay, chúng tôi đã đến thăm Đài tưởng niệm Chiến tranh Quốc gia để vinh danh những người đàn ông và phụ nữ dũng cảm của các lực lượng vũ trang Ấn Độ đã hy sinh cho nền dân chủ lớn nhất thế giới, trong đó có 20 người đã bị giết bởi lực lượng Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc ở Thung lũng Galwan vào tháng Sáu", Pompeo nói sau cuộc gặp với các nhà lãnh đạo Ấn Độ. "Hoa Kỳ sẽ sát cánh với người dân Ấn Độ khi họ đối đầu với các mối đe dọa đối với chủ quyền và quyền tự do của họ".

"Các nhà lãnh đạo của chúng tôi và công dân của chúng tôi ngày càng thấy rõ rằng, Trung Quốc không phải là bạn của dân chủ, pháp quyền, minh bạch, cũng như tự do hàng hải vốn là nền tảng của một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, cởi mở và thịnh vượng", Pompeo nói.

Bộ trưởng quốc phòng Esper cũng cho biết Ấn Độ và Hoa Kỳ "sát cánh cùng nhau ủng hộ một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở cho tất cả mọi người, đặc biệt là trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng các hoạt động gây hấn và gây bất ổn".

Pompeo và Esper đẩy mạnh cuộc tấn công vào vai trò lãnh đạo của Trung Quốc vào thời điểm Tổng thống Donald Trump đang tìm kiếm nhiệm kỳ thứ hai trong cuộc bầu cử ngày 3 tháng 11 chống lại cựu Phó Tổng thống Joe Biden.

Trong phát biểu mở đầu của mình trong cuộc đối thoại 2 + 2, Pompeo cho biết họ sẽ thảo luận về nhiều vấn đề, "từ hợp tác để đánh bại đại dịch bắt nguồn từ Vũ Hán, đối mặt với các mối đe dọa của Trung Quốc đối với an ninh và tự do, thúc đẩy hòa bình. và sự ổn định trong toàn khu vực".

Esper nói: "Chúng tôi tái khẳng định cam kết của Hoa Kỳ đối với quan hệ đối tác quốc phòng toàn diện và hướng tới tương lai với Ấn Độ và thảo luận về các cơ hội để mở rộng hợp tác an ninh khu vực của chúng tôi. Điều này bao gồm tăng cường hợp tác quốc phòng song phương ở Khu vực Ấn Độ Dương, Đông Nam Á và rộng hơn là Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương".

Ông nói, "Chúng tôi cũng thảo luận về sự can dự với các đối tác cùng chí hướng như Nhật Bản và Australia để thúc đẩy an ninh hàng hải", đồng thời chỉ ra rằng quyết định gần đây của New Delhi đưa Australia tham gia cuộc tập trận hải quân Malabar vào tháng 11 cùng với các lực lượng Mỹ, Ấn Độ và Nhật Bản, phản ánh "thừa nhận tầm quan trọng của việc hợp tác đa phương cùng nhau để giải quyết các thách thức toàn cầu".

Một tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc hội đàm cho biết hai bên cũng hoan nghênh việc triệu tập gần đây giữa Australia-Ấn Độ-Nhật Bản-Hoa Kỳ, cuộc họp bộ trưởng tứ giác Quad tại Tokyo vào ngày 6 tháng 10. "Họ bày tỏ sự ủng hộ của họ đối với việc tăng cường hơn nữa hợp tác Quad".

Các nhà phân tích cho rằng, điều quan trọng là Ấn Độ và Mỹ đã tổ chức các cuộc đàm phán cấp cao vào cuối nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump. Pankaj Jha, người giảng dạy các nghiên cứu chiến lược và quốc phòng tại Đại học Toàn cầu O.P. Jindal, cho biết: “Điều đó phản ánh rằng họ muốn củng cố, cụ thể hóa mối quan hệ này để mối quan hệ này không bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi chính trị".

Sau cuộc hội đàm, Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ cho biết hai bên có chung đánh giá về tình hình an ninh trên khắp Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. "Chúng tôi cũng nhất trí rằng việc duy trì trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, tôn trọng pháp quyền và tự do hàng hải trên các vùng biển quốc tế và duy trì toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của tất cả các quốc gia là điều cần thiết", ông nói và cho biết thêm hợp tác quốc phòng với Mỹ nhằm mục tiêu xa hơn nữa.

Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Jaishankar nhắc lại rằng, khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là trọng tâm của các cuộc đàm phán. “Một thế giới đa cực phải có một châu Á đa cực làm nền tảng của nó”, ông nói thêm rằng các cuộc thảo luận của họ cũng bao gồm những phát triển ở các nước láng giềng của Ấn Độ.

Ông cho biết: “Chúng tôi đã nói rõ rằng khủng bố xuyên biên giới là hoàn toàn không thể chấp nhận được”, đồng thời nêu tên nước láng giềng Pakistan mà Ấn Độ thường cáo buộc về các hoạt động như vậy.