Mỹ và châu Âu cảnh báo đàm phán hạt nhân Iran không thể kéo dài vô tận
Các quan chức phương Tây cảnh báo Tehran hôm Chủ nhật (20/6) rằng các cuộc đàm phán để khôi phục thỏa thuận hạt nhân của họ không thể kéo dài vô thời hạn, sau khi các bên tuyên bố cắt đứt sau cuộc bầu cử tổng thống mới ở Iran.
Cơ quan Hành động Đối ngoại Châu Âu (EEAS) Phó Tổng Thư ký Enrique Mora và Thứ trưởng Iran tại Bộ Ngoại giao Abbas Araghchi chờ bắt đầu cuộc họp của Ủy ban Hỗn hợp JCPOA tại Vienna, Áo vào ngày 17 tháng 4 năm 2021 - Ảnh: Reuters
Bài liên quan
Ông Ebrahim Raisi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Iran
Ông Biden muốn khôi phục thỏa thuận hạt nhân trước khi tân tổng thống Iran nhậm chức
Mỹ gỡ lệnh trừng phạt đối với các cựu quan chức Iran
Các cuộc đàm phán đã được tiến hành tại Vienna kể từ tháng 4 để tìm ra cách Iran và Hoa Kỳ có thể quay trở lại tuân thủ hiệp ước hạt nhân mà Washington đã từ bỏ vào năm 2018 dưới thời Tổng thống Donald Trump và Iran sau đó đã vi phạm.
Việc tạm dừng các cuộc đàm phán hôm Chủ nhật (20/6) diễn ra sau khi ông Ebrahim Raisi, một người theo đường lối cứng rắn và chỉ trích phương Tây, giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Iran hôm thứ Sáu (18/6). Hai nhà ngoại giao Iran cho biết họ dự kiến sẽ tạm nghỉ khoảng 10 ngày.
Tân Tổng thống Iran Ebrahim Raisi sẽ nhậm chức vào đầu tháng 8, thay thế ông Hassan Rouhani, khi mà Tehran đã đạt được thỏa thuận đồng ý hạn chế chương trình hạt nhân để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt quốc tế.
Các quan chức Iran và phương Tây đều cho rằng sự trỗi dậy của Raisi không có khả năng làm thay đổi quan điểm đàm phán của Iran: Lãnh tụ tối cao cứng rắn của Iran Ayatollah Ali Khamenei có tiếng nói cuối cùng về tất cả các chính sách lớn.
Tuy nhiên, một số quan chức Iran gợi ý rằng Tehran có thể quan tâm đến việc thúc đẩy thông qua một thỏa thuận trước khi tổng thống mới nhậm chức vào tháng 8.
Một quan chức chính phủ Iran nói rằng, nếu một thỏa thuận được hoàn tất trước khi Raisi nhậm chức, tổng thống mới sẽ có thể đổ lỗi cho bất kỳ sự nhượng bộ nào đối với người tiền nhiệm. "Rouhani, không phải Raisi, sẽ bị đổ lỗi cho bất kỳ vấn đề nào trong tương lai liên quan đến thỏa thuận", ông nói.
Anh, Pháp và Đức, "E3" châu Âu, đã đóng vai trò trung gian hòa giải hiệu quả, làm mối quan hệ giữa phái đoàn Iran và một nhóm của Hoa Kỳ, bên không tham gia chính thức.
Các nước phương Tây cho rằng Iran vi phạm thỏa thuận và sản xuất vật liệu hạt nhân bị cấm càng lâu thì việc khôi phục lại hiệp ước càng trở nên khó khăn hơn.
Thứ trưởng Ngoại giao Iran, Abbas Araghchi, rời cuộc họp của Ủy ban Hỗn hợp về Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA), tại Vienna, Áo, ngày 12 tháng 6 năm 2021 - Ảnh: REUTERS
"Như chúng tôi đã tuyên bố trước đây, thời gian không đứng về phía ai. Các cuộc đàm phán này không thể kết thúc mở", các nhà ngoại giao E3 cho biết trong một ghi chú gửi tới các phóng viên, đồng thời cho biết thêm rằng những vấn đề khó khăn nhất vẫn cần được giải quyết.
Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan lặp lại những bình luận đó nói với đài truyền hình ABC News rằng, vẫn còn "một khoảng cách hợp lý để tiếp tục", bao gồm cả về các lệnh trừng phạt và các cam kết hạt nhân mà Iran phải thực hiện.
Với việc tạm dừng các cuộc đàm phán, giờ đây sự chú ý sẽ chuyển sang mở rộng một hiệp định riêng giữa Iran và cơ quan giám sát hạt nhân của Liên hợp quốc IAEA, hết hạn vào ngày 24 tháng 6. Iran đã chấm dứt các biện pháp giám sát bổ sung được đưa ra theo thỏa thuận năm 2015.
Giám đốc chính trị EU Enrique Mora, người đang điều phối các cuộc đàm phán hạt nhân, cho biết ông mong đợi một phần mở rộng sẽ cho phép dữ liệu tiếp tục được thu thập trong khi đặt ra các giới hạn đối với quyền truy cập của IAEA vào hiện tại.
