Nam sinh Việt đam mê nghiên cứu khoa học: Từ Liên Hợp Quốc đến 'cú đúp' tại Conrad Challenge

Khởi đầu từ những dự án cộng đồng

Sinh năm 2008, hiện là học sinh Trường Quốc tế Anh Việt (BIS), Hoàng Long sớm chọn cho mình con đường khác biệt. Thay vì chỉ tập trung vào thành tích học tập, em tìm cách biến kiến thức thành hành động, biến ý tưởng thành giá trị cụ thể cho xã hội.

Năm 2023, Long sáng lập Eco-Stall – mô hình quầy hàng lưu động sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, hướng đến xu thế chuyển đổi xanh ESG. Dự án không chỉ đoạt giải Nhất cuộc thi Sáng tạo của Viện Nghiên cứu và Đào tạo Việt – Anh (VNUK, Đại học Đà Nẵng) mà còn được ứng dụng tại một số nhà hàng. Toàn bộ lợi nhuận cùng quyên góp từ Eco-Stall được chuyển đến những hoàn cảnh khó khăn ở TP Hồ Chí Minh.

Phạm Hoàng Long (ngoài cùng bên phải) cùng đồng đội chụp ảnh lưu niệm cùng bà Nancy Conrad - người sáng lập Conrad Challenge. Ảnh: nhân vật cung cấp

Không dừng lại, Long tiếp tục khởi xướng dự án ToyJoy với khẩu hiệu “Sharing Toy, Sharing Joy”. Hàng nghìn món đồ chơi cũ được quyên góp, làm mới và gửi đến trẻ em nghèo. Từ đó, dự án gây quỹ 180 triệu đồng ủng hộ Quỹ mổ tim Bệnh viện Nhi Đồng 2.

Chia sẻ về việc làm của mình, Phạm Hoàng Long bộc bạch: “Niềm vui của em là có thể biến những đồ vật tưởng chừng bỏ đi trở thành món quà giá trị, mang lại nụ cười cho các bạn nhỏ khác”.

Những dự án này không chỉ đem lại tác động xã hội mà còn mở ra cho Phạm Hoàng Long cánh cửa bước ra thế giới. Năm 2023, em được mời tham dự Global Goals Week; sau đó trở thành Đại sứ trẻ của chương trình UNITAR Asia-Pacific Youth Ambassador.

Đầu năm 2024, Long là một trong hai đại diện Việt Nam tham dự Summit of the Future (SOTF) tại Liên Hợp Quốc. Ở phiên thảo luận về “Đoàn kết giữa các thế hệ”, em thuyết trình về vai trò của thanh niên trong phát triển bền vững, lấy minh chứng từ chính Eco-Stall và câu lạc bộ Global Innovators Hub (GIH) – tổ chức do Long sáng lập với hơn 150 thành viên ở 5 quốc gia.

“Sau bài phát biểu, em có cơ hội kết nối với nhiều học giả, nhà sáng lập, đại diện tổ chức quốc tế. Em nhận ra, để một sáng kiến đi xa, người trẻ cần kết hợp sự sáng tạo của mình với kinh nghiệm của thế hệ đi trước” - Long chia sẻ.

Chính tại sự kiện này, Long được ông William T. Harris - CEO Trung tâm Không gian Houston chú ý. Cuộc gặp gỡ bất ngờ đã mở ra hành trình đưa Long và các bạn đến với Conrad Challenge 2024.

Tiếp tục với đam mê nghiên cứu, Long cùng 4 bạn học sinh từ BIS và Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong xây dựng dự án Aquaneer Việt Nam – hệ thống lọc nước bền vững sử dụng chitosan chiết xuất từ vỏ tôm.

Chia sẻ về ý tưởng này, Long cho biết, xuất phát từ thực tế ngành chế biến thủy sản mỗi năm thải ra hàng trăm nghìn tấn vỏ tôm, nhóm tìm cách biến phụ phẩm này thành nguyên liệu hữu ích. Kết quả nghiên cứu cho thấy, chitosan có khả năng loại bỏ 97% độ đục, 99% tạp chất, xử lý đến 500 lít nước/giờ – đủ cung cấp cho hơn 1.000 người mỗi ngày.

Trong nhóm, Long phụ trách xây dựng mô hình tài chính và lộ trình thương mại hóa. “Em muốn dự án không chỉ dừng lại ở một ý tưởng khoa học, mà phải có khả năng vận hành như một doanh nghiệp thực thụ” - Long khẳng định.

Để chuẩn bị cho cuộc thi, các thành viên vừa học chương trình cuối cấp vừa làm việc với doanh nghiệp sản xuất chitosan, nghiên cứu cơ chế vận hành và xây dựng tài liệu thuyết trình. “Có những lúc áp lực học tập và cuộc thi chồng chất, nhưng niềm tin vào sản phẩm đã giúp chúng em kiên trì” - Long nhớ lại.

Long và đồng đội đã giành “cú đúp” lịch sử tại Conrad Challenge.

“Cú đúp” lịch sử tại Conrad Challenge

Vượt qua 4.700 đội thi từ 50 quốc gia, Aquaneer Việt Nam đã xuất sắc giành hai giải thưởng quan trọng: Power Pitch (thuyết trình xuất sắc) và Glinsky Tabletop Expo Award (triển lãm ý tưởng). Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Conrad Challenge, một đội thi giành được “cú đúp” danh giá này.

“Khoảnh khắc đứng trên sân khấu tại NASA Space Center Houston, thuyết trình trước các chuyên gia đến từ Intel, Amazon hay Equinox, chúng em vừa hồi hộp vừa tự hào. Đó là trải nghiệm em sẽ không bao giờ quên” - Long xúc động.

Chiến thắng này ngay lập tức thu hút sự chú ý của giới chuyên môn. Ông William T. Harris bày tỏ mong muốn kết nối nhóm với các đối tác tại Việt Nam. Nhiều doanh nghiệp trong nước cũng ngỏ ý hợp tác, đặc biệt là các công ty sản xuất chitosan.

Dù vậy, việc triển khai đại trà Aquaneer chưa thể thực hiện ngay, bởi các thành viên nhóm đang bước vào giai đoạn cuối trung học và chuẩn bị cho con đường du học. Long cho biết: “Chúng em dự định sẽ gọi vốn, tìm đối tác trong tương lai. Ước mơ của em là dự án không chỉ dừng ở cuộc thi mà thực sự mang lại lợi ích cho cộng đồng”.

Đối với Long, Conrad Challenge chỉ là một cột mốc trong hành trình dài. Cậu giữ cho mình triết lý sống giản dị: “Yêu quý những phút giây được làm việc”. Từ những sáng kiến cộng đồng, diễn đàn quốc tế cho đến nghiên cứu khoa học, Long đang chứng minh rằng thế hệ trẻ Việt Nam hoàn toàn có thể hội nhập toàn cầu bằng bản lĩnh, tri thức và những giá trị thực tiễn.

Trong tương lai, Long mong muốn trở thành một doanh nhân khởi nghiệp và nhà đầu tư, nhưng quan trọng hơn, là tiếp tục theo đuổi con đường tạo ra tác động tích cực cho xã hội.

Phương Nga