Năm yếu tố quyết định đưa ông Trump đến chiến thắng

Ông Donald Trump phát biểu trước những người ủng hộ tại Trung tâm Hội nghị Palm Beach, bang Florida. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Cựu Tổng thống Donald Trump bước vào Ngày bầu cử 5/11 với lượng người ủng hộ nhiệt thành và kinh nghiệm đã từng tranh cử tổng thống hai lần. Nhưng ông cũng từng bị kết án trọng tội và đối mặt với một số lượng lớn cử tri không ủng hộ. Có thể nói, ông là một ứng cử viên tổng thống đặc biệt, bị đè nặng bởi một hành trang khác thường. Nhưng ông đã vượt qua điều đó, thuyết phục số đông cử tri đang háo hức thay đổi và không hài lòng với hướng đi của đất nước dưới thời Tổng thống Biden và Phó Tổng thống Kamala Harris.

Dưới đây là những yếu tố quan trọng làm nên chiến thắng của ông Trump - vị cựu tổng thống Mỹ đầu tiên trong hơn 120 năm giành quyền trở lại Nhà Trắng sau một kỳ bầu cử thất bại.

Tâm trạng thất vọng của cử tri với hướng đi hiện tại của đất nước

Với một tỷ lệ chênh lệch lớn, cử tri Mỹ cho rằng đất nước đang đi sai hướng, với 74% nói như vậy trong cuộc thăm dò của ABC/Ipsos được công bố vào sáng Chủ nhật, 3/11. Kể từ năm 1980, chỉ số thống kê về tỉ lệ cử tri nghĩ rằng đất nước đang đi sai hướng đã là một dự đoán chắc chắn rằng đảng cầm quyền sẽ "mất" Nhà Trắng.

Với chiến thắng này, ông Trump đã thành công trong việc buộc bà Harris phải gánh trách nhiệm về vai trò lãnh đạo đất nước trong nhiệm kỳ sắp kết thúc của Tổng thống Biden. Và ông đã thu hút sự bất an của cử tri bằng cách nói về tình hình đất nước và bằng những hồi tưởng về những ngày tháng được cho là tốt đẹp hơn khi ông còn là tổng thống ở nhiệm kỳ đầu.

Nền kinh tế Mỹ - hay đúng hơn là nhận thức của công chúng về nền kinh tế — cho thấy cử tri lo lắng như thế nào. Giá cả chỉ tăng 2,1% vào tháng 9 so với cùng kỳ năm trước và nền kinh tế tăng trưởng mạnh mẽ 2,8% trong quý trước. Nhưng 75% cử tri vẫn cho rằng nền kinh tế đang trong tình trạng tồi tệ trong cuộc thăm dò của New York Times/Siena College vào tháng 10.

Và khi báo cáo việc làm cuối cùng trước Ngày Bầu cử từ Bộ Lao động cho thấy sự tăng trưởng yếu ớt về việc làm, phần lớn là do những cơn bão liên tiếp và một cuộc đình công lớn của công nhân, ông Trump đã chớp lấy cơ hội. "Báo cáo việc làm hoàn toàn mới đó chứng minh một cách dứt khoát rằng Kamala Harris và Joe Biden đã đẩy nền kinh tế của chúng ta xuống vực thẳm", ứng cử viên đảng Cộng hòa phát biểu tại cuộc mít tinh ở Michigan vào tuần trước.

Nhân viên bầu cử kiểm phiếu bầu Tổng thống Mỹ, hai viện Quốc hội và các Thống đốc bang tại Milwaukee, bang Wisconsin, ngày 5/11/2024. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Vấn đề nhập cư gây quan ngại sâu sắc

Ông Trump đã quay trở lại với vấn đề đã định hình nên thương hiệu chính trị của mình: mối đe dọa và sự hỗn loạn do nhập cư bất hợp pháp gây ra.

Những quảng cáo của ông bao gồm hình ảnh đen trắng mô tả cảnh những người nhập cư chạy qua biên giới hoặc cướp bóc trên đường phố. Ông kêu gọi án tử hình đối với những người di cư giết chết các sĩ quan thực thi pháp luật. "Các vùng ngoại ô đang bị tấn công", ông nói tại Virginia vào 2/11.

Ông đã nắm bắt thực tế về số lượng lớn người di cư xuất hiện ở các thành phố xa biên giới phía nam trong suốt chiến dịch vận động, cũng như các báo cáo về nạn tội phạm do người di cư gây ra, để làm gia tăng cảm giác của cử tri rằng, họ có thể sớm thấy mình bị người di cư bao vây trong chính cộng đồng của họ. Trong cuộc thăm dò toàn quốc cuối cùng của New York Times/Siena College về chiến dịch tranh cử, 15% số người được hỏi cho biết nhập cư là vấn đề quan trọng nhất quyết định phiếu bầu của họ. Nền kinh tế là vấn đề hàng đầu, được 27% số người được hỏi khẳng định.

Một chiến dịch không có sai sót

Chiến thắng của ông Trump là minh chứng cho tình cảm sâu sắc và mãnh liệt mà ông nhận được từ một bộ phận lớn cử tri. Chiến dịch của ông không hề không có sai sót.

Nhưng giống như ông đã làm trong suốt thời gian tham gia chính trường, ông Trump đã nhiều lần vượt qua những thất bại như vậy. Chẳng hạn như cuộc tranh luận của ông bị bà Harris đánh bại và cuộc mít tinh tại Madison Square Garden, nơi một diễn viên hài đã hạ thấp vai trò của Puerto Rico, cử tri da đen, người Do Thái và người Palestine - những diễn biến có thể đánh chìm hầu hết mọi ứng cử viên khác, nhưng không phải ông Trump.

Ông thường xuyên tuyên bố rằng đang thách thức các cố vấn của chính mình, vứt bỏ các bài phát biểu đã chuẩn bị sẵn để nói về "kẻ thù bên trong" (mà ý ông là những người đang điều hành đất nước). Nếu điều đó làm các cố vấn của ông thất vọng, thì rõ ràng là nó làm hài lòng những người ủng hộ ông. Và chiến thắng ngày 5/11 đồng nghĩa ông đã không làm mất lòng những cử tri dao động.

Thùng phiếu bên ngoài để bỏ phiếu qua thư. Ảnh: Kiều Trang, PV TTXVN tại Washington

Vấn đề giới tính

Đây là chiến thắng lần thứ hai trong ba lần ông Trump tranh cử tổng thống. Trong cả hai lần chiến thắng, ông đều đánh bại một phụ nữ - một lần nữa cho thấy nhiều cử tri gặp khó khăn khi hình dung một người phụ nữ điều hành đất nước từ Phòng Bầu dục.

Có thể khó chứng minh rằng bà Harris thua cuộc vì lý do phân biệt giới tính. Nhưng giới tính đang đóng vai trò chính trong cách người Mỹ bỏ phiếu trong năm nay.

Cuộc thăm dò cuối cùng của New York Times/Siena College, được thực hiện vào cuối tháng 10, cho thấy ông Trump dẫn trước bà Harris trong nhóm cử tri nam giới, với tỷ lệ 55% so với 41%. Phong cách tự do, phóng khoáng của ông, cùng với những lời hứa về một nền kinh tế bùng nổ, đặc biệt được các cử tri nam da đen và Latinh ủng hộ. Điều đó đã giúp ông làm suy yếu một bộ phận quan trọng của cơ sở Dân chủ.

Người chuyển giới là “vật tế thần”

Ông Trump đã khai thác tâm lý tức giận và bất bình của cử tri trong suốt sự nghiệp chính trị của mình. Điều đó đặc biệt hiệu quả ở năm nay trong bối cảnh nhiều cử tri, kể cả đảng viên Dân chủ, cho rằng đảng này đã đi quá xa về phía cánh tả trong một số vấn đề văn hóa, chủ yếu trong số đó là quyền của người chuyển giới.

Ông Trump thường xuyên ám chỉ rằng, nhiều trẻ em đã đến trường rồi trở về nhà sau khi đã phẫu thuật chuyển đổi giới tính mà không có sự đồng ý của cha mẹ. Sau khi chiến dịch của ông tìm thấy các đoạn video clip trong đó bà Harris, khi còn là tổng chưởng lý bang California, đưa ra quan điểm gây tranh cãi về vấn đề chuyển đổi giới tính, và ông cùng các đồng minh đã chi hàng triệu đô la để đưa những tuyên bố đó đến với cử tri.

Một tháng trước cuộc bầu cử, ông Trump và các nhóm Cộng hòa đã chi 65 triệu USD cho quảng cáo tập trung vào các vấn đề chuyển giới - theo phân tích của tờ New York Times về dữ liệu quảng cáo do công ty theo dõi phương tiện truyền thông AdImpact biên soạn.

Thu Hằng/Báo Tin tức (Theo New York Times)