Nan giải bài toán vốn cho doanh nghiệp

Sau 2 năm bị đình trệ vì Covid-19, năm nay khi dịch bệnh đã được kiểm soát hoạt động sản xuất, kinh doanh khôi phục trở lại nên nhu cầu vốn tăng mạnh. Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng cả năm nay chỉ nhỉnh hơn năm 2021 (13,61%) là 14%. Mức tín dụng này được đánh giá là sẽ khó lòng đáp ứng được hết nhu cầu vốn khi doanh nghiệp trong một năm tăng tốc phục hồi và phát triển.

Vốn vẫn... tắc

Chia sẻ với VnBusiness, lãnh đạo một ngân hàng thương mại cổ phần cho biết ngân hàng này được giao thêm 3,1%. Tuy nhiên, số vốn tương ứng quá ít so với lượng hồ sơ đang đợi giải ngân.

"Bởi số vốn được phép cho vay ra quá nhỏ bé so với nhu cầu vốn của khách hàng trong ba tháng còn lại của năm. Vì vậy, ngân hàng đang phải tính toán, phân bổ vốn phù hợp, làm sao để nhiều doanh nghiệp cũng "có phần". Do đó, nhiều doanh nghiệp có nhu cầu vay vốn lớn chắc chắn ngân hàng chỉ đáp ứng được một phần trong hợp đồng", vị này nói.

Một số doanh nghiệp cho biết lãi suất cho vay đã tăng cao hơn so với đầu năm. (Ảnh minh họa: Int)

Nhiều doanh nghiệp cho biết, quý IV là giai đoạn chạy nước rút để hoàn thành mục tiêu và kết quả có được sẽ là tiền đề cho năm tới. Vì vậy, vấn đề quan trọng nhất thời điểm này là có đủ tiền để nhập nguyên liệu, mua máy móc thiết bị... để chuẩn bị đáp ứng nhu cầu tiêu dùng cuối năm.

Thế nhưng, nhiều người đi vay rất chật vật. Chị Mai Hạnh, Giám đốc một doanh nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng có trụ sở tại Hà Nội kể, khi biết tin ngân hàng chị làm hồ sơ vay vốn được nới room thêm hơn 3%, chị gọi điện đến chi nhánh thì được nhân viên phụ trách hồ sơ nói khoản vay của chị lớn (gần 10 tỉ đồng) nên chậm giải ngân và sẽ chia thành nhiều đợt. Vì đã trót làm hồ sơ nên đành phải chờ, chị có liên hệ một vài nơi khác nhưng ngân hàng nào cũng thông báo room cho vay nhỏ giọt.

"Sau 1 tuần chờ đợi tôi được vay 4 tỉ đồng, số tiền này chưa bằng một nửa khoản vay trong hợp đồng. Trong khi đó tôi đã ký hợp đồng mua nguyên liệu với đối tác, nếu ngân hàng chậm giải ngân doanh nghiệp không biết xoay ở đâu”,chị Hạnh lo lắng.

Cũng giống như chị Hạnh, một công ty chuyên xuất nhập khẩu nhựa ở Hà Nội cho biết, đã được giải ngân 5 tỉ đồng sau 2 tháng mòn mỏi chờ đợi. Tuy nhiên, số vốn được giải ngân mới chỉ đáp ứng một nửa khoản vay trong hợp đồng. Mặt khác, lãi vay tăng lên 9,2%/năm, cao hơn 0,7% so với hồi đầu năm.

Còn với lĩnh vực du lịch, các doanh nghiệp cho biết vốn tín dụng rất khó tiếp cận, do đặc thù doanh nghiệp du lịch không có tài sản thế chấp hoặc đã thế chấp hết cho những khoản vay cũ. Với những câu chuyện nêu trên cho thấy, dòng vốn đang bị "nghẽn" và đặt ra dấu hỏi lớn đối với thị trường tiền tệ.

Giải bài toán vốn như thế nào?

Không chỉ lãi suất cho vay tiền Đồng có dấu hiệu tăng, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu chia sẻ lãi vay bằng USD đã cao gần gấp đôi năm ngoái, hiện dao động khoảng từ 4,3 – 4,5%/năm.

“Năm ngoái, công ty tôi vay USD tại ngân hàng thương mại chỉ 2,8%/năm, nay tăng gần gấp đôi là quá cao đối với doanh nghiệp. Diễn biến này sẽ khó khăn trong bối cảnh thiếu hụt đơn hàng, đơn giá xuất khẩu không thể tăng được. Chúng tôi đang tính điều chỉnh kế hoạch kinh doanh vì rủi ro", Giám đốc một doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản chia sẻ.

Theo các chuyên gia kinh tế, hiện nay, điều doanh nghiệp mong mỏi nhất là chính sách không có sự "quay xe" đột ngột, nhất là lúc này tình thế bất thường, doanh nghiệp sau 2 năm chịu tác động của dịch Covid-19 đang còn yếu.

“Tính mệnh lệnh hành chính đe dọa doanh nghiệp cá nhân nặng lắm. Đây là yếu tố quan trọng để các nhà hoạch định chính sách biết cách ứng xử với nền kinh tế và với các doanh nghiệp”, PGS.TS Trần Đình Thiên khuyến cáo.

Năm 2021, tổng vốn đầu tư toàn xã hội của Việt Nam tương đương 34% tổng GDP, trong đó 47% là vốn từ tín dụng ngân hàng; 21,5% là từ trái phiếu doanh nghiệp; 3,2% từ thị trường cổ phiếu; vốn đầu tư công khoảng 15%, vốn FDI 14%.

Tuy nhiên, hiện nay, doanh nghiệp vẫn trông chờ khá nhiều vào tín dụng ngân hàng. Trước mắt, để giải bài toán vốn cho doanh nghiệp, các chuyên gia cho rằng, cần phải sớm khơi thông kênh dẫn vốn quan trọng là thị trường trái phiếu doanh nghiệp và cổ phiếu.

Về lâu dài, cần bỏ hạn mức tín dụng trong trường hợp cân đối được thị trường tiền tệ và thị trường vốn, giữa vốn cho vay ngắn hạn với trung và dài hạn, điều hòa vốn cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng nếu bỏ hạn mức tín dụng, cơ quan quản lý cần phải bổ sung công cụ tương tự như dự trữ bắt buộc để đạt mục tiêu giới hạn tín dụng.

“Lúc này rất cần phải thay đổi giải pháp, thông điệp và cách thức truyền thông về hạn mức tín dụng. Nước nào thì cũng phải có room tín dụng, chỉ khác nhau ở chỗ là nới room, tạo room, tính room và chặn room kiểu gì mà thôi”, một chuyên gia cho hay.

Huyền Anh