Nan giải 'bài toán' xử lý chất thải rắn sinh hoạt - Kỳ III: Để lời giải bài toán chất thải rắn sinh hoạt được thấu đáo

Khởi công Nhà máy đốt CTRSH phát điện công nghệ hiện đại tại xã Thái Thụy.

Trọng tâm quy hoạch và công nghệ

Hưng Yên đã sớm nhìn nhận rác thải sinh hoạt không chỉ là vấn đề môi trường mà còn gắn chặt với phát triển bền vững kinh tế - xã hội. Những năm qua, tỉnh đã hoàn thiện cơ chế, chính sách, đồng thời quy hoạch 14 khu xử lý CTRSH tập trung với tổng diện tích gần 200ha. Cách làm này thay thế dần các bãi chôn lấp nhỏ lẻ, lò đốt công nghệ cũ, giảm thiểu ô nhiễm kéo dài. Tỉnh khuyến khích thu hút đầu tư xã hội hóa, ưu tiên các dự án xử lý quy mô lớn, đốt rác phát điện, công nghệ hiện đại, thay vì dàn trải. Đồng chí Trần Đăng Anh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Tỉnh xác định không mở rộng các lò đốt nhỏ đã xuống cấp, mà tập trung quy hoạch khu xử lý tập trung, thu hút đầu tư công nghệ tiên tiến. Đây là con đường duy nhất để giải quyết tận gốc vấn đề rác thải sinh hoạt, bảo đảm môi trường và phát triển bền vững.

Nhà máy điện rác Phù Cừ của Công ty Cổ phần Năng lượng môi trường Thiên Ý - Huy Anh được kỳ vọng là bước đột phá. Với công suất giai đoạn 1 đạt 800 tấn/ngày đêm, giai đoạn 2 nâng lên 1.600 tấn/ ngày đêm, dự án dự kiến vận hành trước 31/12/2026. Hay tại xã Thái Thụy, cuối tháng 6 vừa qua, dự án Nhà máy đốt CTRSH phát điện công nghệ hiện đại do liên doanh Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Dragon Ventures và Công ty Cổ phần Môi trường Wangneng khởi công. Dự án xử lý tối thiểu 600 tấn rác/ngày, phát điện công suất 15MW, tổng vốn đầu tư hơn 1.550 tỷ đồng. Nhà máy ứng dụng công nghệ đốt phát điện bản quyền Martin (Đức), quy trình khép kín từ tiếp nhận rác, đốt, xử lý khí thải, nước rỉ rác, tro xỉ… đạt tiêu chuẩn Việt Nam và quốc tế, vận hành hoàn toàn tự động. Ông Nguyễn Trường Thăng, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Dragon Ventures cho biết: “Chúng tôi đặt mục tiêu xử lý rác triệt để, đồng thời sản xuất năng lượng sạch, giảm thiểu tác động đến môi trường và tận dụng tối đa nguồn tài nguyên từ rác, phù hợp định hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn của tỉnh”. Ngoài ra, 2 dự án khu xử lý chất thải Đại Đồng mở rộng, xã Đại Đồng đang được điều chỉnh sang công nghệ hiện đại, thay thế các lò đốt quy mô nhỏ vốn dễ gây ô nhiễm. Đây là tín hiệu tích cực, khẳng định quyết tâm của tỉnh trong việc giải quyết rác thải theo hướng bài bản, căn cơ.

Mô hình thu gom phế thải của các cấp hội phụ nữ phát huy hiệu quả.

Đồng thuận từ mỗi gia đình

Công nghệ và quy hoạch là nền tảng, nhưng để giải bài toán rác thải bền vững, yếu tố quyết định vẫn nằm ở sự đồng thuận, chung tay của cộng đồng, nhất là tại khâu phân loại rác tại nguồn. Khi rác được phân loại ngay từ hộ gia đình, các dây chuyền xử lý sẽ vận hành hiệu quả hơn, tiết kiệm chi phí, tận dụng tốt rác hữu cơ để tái chế thành phân bón, đồng thời giảm tải cho nhà máy. Chính vì vậy, thời gian qua, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh đã triển khai mạnh mẽ Đề án 178 về phân loại rác tại hộ gia đình. Đến nay, gần 100.000 hộ đã đăng ký tham gia, trong đó hơn 79% hộ thực hiện phân loại và xử lý rác hữu cơ ngay tại nhà, giúp giảm tới 50% lượng rác thải ra môi trường. Rác hữu cơ được ủ thành phân bón cho cây trồng, vừa giảm chi phí, vừa cải thiện thu nhập cho nông dân. Đồng chí Vũ Hồng Luyến, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh cho biết: “Chúng tôi coi phân loại rác là một phần trong xây dựng nếp sống văn minh, sạch đẹp. Khi thấy lợi ích trực tiếp, người dân sẽ tự giác tham gia. Chỉ cần mỗi gia đình làm một việc nhỏ, cộng đồng sẽ đạt được kết quả lớn. Sự đồng thuận ấy đang từng bước thay đổi thói quen của người dân, biến việc phân loại rác thành nếp sống thường ngày. Chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng cùng góp sức, đó chính là chìa khóa để rác thải không còn là gánh nặng, mà được quản lý, tái chế, xử lý một cách văn minh, hiện đại”. Khi các nhà máy xử lý rác hiện đại đi vào hoạt động, cộng với sự tham gia phân loại rác từ hộ gia đình, Hưng Yên sẽ cơ bản giải quyết được bài toán rác thải. Đây không chỉ là vấn đề môi trường, mà còn là nền tảng để xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu phát triển bền vững.

Phụ nữ xã Hoàng Hoa Thám tham gia dọn vệ sinh môi trường.

Người dân xã Đồng Bằng thực hiện phân loại rác thải tại nguồn.

Bài toán chất thải rắn sinh hoạt ở Hưng Yên sẽ chỉ có lời giải thấu đáo khi quy hoạch đồng bộ, công nghệ xử lý hiện đại được đưa vào vận hành, đồng thời người dân thay đổi thói quen, tích cực phân loại rác tại nguồn và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Đó là con đường bền vững, là sự cộng hưởng giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng, để xây dựng một Hưng Yên xanh - sạch - đẹp, xứng đáng là vùng đất phát triển năng động của đồng bằng sông Hồng.

Minh Nguyệt