Nâng cao chất lượng công tác dân số - KHHGĐ
Những năm qua, với các hoạt động giảm thiểu tảo hôn và kết hôn cận huyết thống; tư vấn sức khỏe tiền hôn nhân; can thiệp giảm tỷ lệ bệnh tan máu bẩm sinh; tư vấn và cung cấp dịch vụ dân số - KHHGĐ cho vị thành niên/thanh niên; thí điểm kiểm soát dân số vùng biên giới; sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh... đã góp phần nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn tỉnh.
Bà Nguyễn Thị Liễu, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh, cho biết: Hiện nay, hệ thống đảm nhiệm công tác dân số - KHHGĐ toàn tỉnh gồm có Chi cục Dân số - KHHGĐ; 12 phòng dân số - truyền thông thuộc trung tâm y tế các huyện, thành phố; cán bộ làm công tác dân số cấp xã, phường, thị trấn, tổ, bản, tiểu khu. Hàng năm, Chi cục đã tham mưu giúp Sở Y tế ban hành các hướng dẫn, kế hoạch triển khai thực hiện các đề án, các hoạt động nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, phối hợp với các sở, ban, ngành, các cơ quan truyền thông đại chúng, các địa phương trong tỉnh tăng cường tuyên truyền, phổ biến chính sách dân số - KHHGĐ, nhằm nâng cao nhận thức cho người dân để chuyển đổi hành vi dân số.
Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh đã phối hợp tổ chức hàng nghìn buổi sinh hoạt nhóm nói chuyện chuyên đề về các nội dung cơ bản của Luật Hôn nhân và gia đình; hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; tác hại của việc mang thai ở tuổi vị thành niên; chăm sóc sức khỏe sinh sản/KHHGĐ... Riêng năm 2021, cuộc thi viết “Tìm hiểu kiến thức, pháp luật về giới, bình đẳng giới và kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh” đã nhận được 20.936 bài dự thi của các tác giả thuộc nhiều lứa tuổi. Cuộc thi trở thành một đợt sinh hoạt rộng lớn, giúp người dân có thêm kiến thức về giới, từ đó tự giác thực hiện tốt chính sách dân số. Các hoạt động tầm soát các dị dạng, bệnh tật bẩm sinh tiếp tục được duy trì hiệu quả; trong đó, triển khai sàng lọc sơ sinh tại 13 cơ sở khám, chữa bệnh. Tại các điểm này, thực hiện kỹ thuật sàng lọc trước sinh bằng kỹ thuật siêu âm; sàng lọc sơ sinh bằng kỹ thuật lấy máu gót chân trẻ sơ sinh để tiếp tục thực hiện sàng lọc sơ sinh, sàng lọc trước sinh miễn phí và xã hội hóa việc sàng lọc sơ sinh, sàng lọc trước sinh. Trong năm 2021, đã có 1.469/18.900 trẻ sinh ra được tầm soát dị dạng, bệnh tật sơ sinh. Đồng thời, có 6.728 phụ nữ khám thai và được siêu âm sàng lọc trước sinh. Bên cạnh đó, các hoạt động tư vấn sức khỏe tiền hôn nhân; tư vấn và cung cấp dịch vụ dân số - KHHGĐ cho vị thành niên và thanh niên tiếp tục được quan tâm triển khai thực hiện trên địa bàn toàn tỉnh. Số người được tư vấn hàng năm chiếm trên 60%; khám sức khỏe tiền hôn nhân hơn 20%. Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh đã phối hợp với ngành Giáo dục - Đào tạo, trung tâm y tế 12 huyện, thành phố, tổ chức nói chuyện chuyên đề về công tác dân số - KHHGĐ tại các trường THPT, THCS trên địa bàn. Lồng ghép tuyên truyền nội dung giáo dục giới tính, bình đẳng giới, hệ lụy của tảo hôn và kết hôn cận huyết thống vào các môn học trong nhà trường... Hiện nay, số cặp vợ chồng tảo hôn trong toàn tỉnh chiếm 13%; không có trường hợp kết hôn cận huyết thống; 29,6% phụ nữ có thai khám sàng lọc trước sinh; hàng nghìn cặp vợ chồng thực hiện tư vấn khám sức khỏe tiền hôn nhân; tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên là 18,3%.
Thầy giáo Nguyễn Danh Tân, Hiệu trưởng Trường phổ thông dân tộc nội trú tỉnh, cho biết: Trong các năm học, Trường đã tổ chức các hoạt động ngoại khóa bằng hình thức sân khấu hóa, các cuộc thi tìm hiểu về hệ lụy của tảo hôn và kết hôn cận huyết thống, giúp các em học sinh nâng cao hiểu biết về vấn đề này. Qua đó, không có trường hợp học sinh bỏ học để lấy vợ, lấy chồng. Các em còn là những tuyên truyền viên cho gia đình và người thân về hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
Anh Lò Văn Thành, Trạm trưởng Trạm Y tế xã Chiềng Muôn, huyện Mường La, chia sẻ: Cán bộ y tế xã và các đoàn thể đã đến tận hộ gia đình để tuyên truyền về công tác dân số; lấy hình ảnh những đứa trẻ sinh ra ốm yếu, bệnh tật do tảo hôn hoặc kết hôn cận huyết thống làm dẫn chứng trực quan, giúp bà con hiểu và tự giác thực hiện chính sách dân số. Nhờ vậy, tình trạng tảo hôn trên địa bàn xã có xu hướng giảm, riêng 3 tháng đầu năm nay, không có trường hợp tảo hôn.
Tiếp tục thực hiện hiệu quả các hoạt động nâng cao chất lượng dân số, thời gian tới, Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh tăng cường phối hợp với các cơ quan truyền thông đại chúng, chính quyền các xã, phường, thị trấn, đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, nhất là truyền thông trực tiếp, tư vấn các hoạt động khám sức khỏe tiền hôn nhân, sàng lọc sơ sinh, chẩn đoán trước sinh, giảm thiểu tảo hôn và duy trì kết quả không có cặp hôn nhân cận huyết thống.