Nâng cao chất lượng công tác thẩm định, đánh giá công nghệ

Định giá công nghệ theo quy định về quản lý, sử dụng tài sản công

Khoản 1 Điều 8 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ quy định “Nhà nước chuyển giao công nghệ cho tổ chức trực tiếp sáng tạo ra công nghệ, trừ trường hợp công nghệ được hình thành từ kết quả nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo theo quy định tại điểm a, b và c khoản 2 Điều 25 của Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, và trừ các trường hợp theo quy định của luật khác. Quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến công nghệ nêu tại khoản này được xác định theo pháp luật về sở hữu trí tuệ”.

ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy

ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên) cho rằng, quy định này chưa làm rõ chủ thể Nhà nước và cơ quan thực hiện; chưa xác định rõ cơ quan nào đại diện cho Nhà nước trong việc thực hiện quyền này, là Bộ Khoa học và Công nghệ, cơ quan chủ trì nhiệm vụ khoa học công nghệ hay là đơn vị được giao quản lý tài sản về công nghệ? Điều này dễ dẫn tới xung đột về thẩm quyền, thiếu nhất quán khi thực hiện.

Mặt khác, trong quy định chưa nêu rõ hình thức chuyển giao là giao quyền sử dụng hay là quyền sở hữu, dễ gây ra rủi ro pháp lý về định giá tài sản công, nhất là khi công nghệ được hình thành từ nguồn vốn ngân sách nhà nước.

Do đó, đại biểu Nguyễn Văn Huy đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định theo hướng Nhà nước thông qua cơ quan được giao quản lý kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển khoa học công nghệ thực hiện việc chuyển giao quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng công nghệ cho tổ chức, cá nhân trực tiếp sáng tạo ra công nghệ. Việc chuyển giao được thực hiện trên cơ sở hợp đồng, định giá công nghệ theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công và pháp luật về sở hữu trí tuệ. Tổ chức, cá nhân nhận chuyển giao có trách nhiệm sử dụng, khai thác, thương mại hóa công nghệ theo đúng mục tiêu phát triển khoa học và công nghệ, bảo đảm chia sẻ lợi ích với nhà nước theo quy định của pháp luật.

Các ĐBQH Tổ 9 thảo luận. Ảnh: Khánh Duy

Cũng quan tâm đến Điều 8, ĐBQH Nguyễn Thị Mai Thoa (Hải Phòng) nêu rõ, dự thảo Luật cho phép góp vốn bằng công nghệ phù hợp với Luật Doanh nghiệp và Luật Sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, dự thảo Luật chưa quy định rõ cơ quan có thẩm quyền thẩm định, cơ chế công khai kết quả và phương pháp định giá.

“Vì vậy, đề nghị cân nhắc, nghiên cứu bổ sung quy định về tổ chức thẩm định giá độc lập được công nhận thực hiện thẩm định, đối với trường hợp có vốn nhà nước thì kết quả thẩm định phải công khai và chịu trách nhiệm giải trình”, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa nêu rõ.

Bổ sung cơ chế chứng minh quyền với công nghệ không được bảo hộ

Quan tâm đến quyền chuyển giao công nghệ tại Điều 7, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa cho biết, dự thảo Luật quy định tổ chức, cá nhân có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hợp pháp công nghệ thì được chuyển giao. Song, chưa làm rõ cơ chế chứng minh quyền trong trường hợp công nghệ không thuộc đối tượng bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ như bí quyết kỹ thuật, bí mật kinh doanh theo Luật Sở hữu trí tuệ hay kết quả nghiên cứu khoa học theo Luật Khoa học, Công nghệ và Chuyển đổi số.

ĐBQH Nguyễn Thị Mai Thoa (Hải Phòng) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy

Do đó, đại biểu đề nghị, cơ quan soạn thảo cân nhắc, nghiên cứu bổ sung quy định cụ thể cơ chế chứng minh quyền với công nghệ không được bảo hộ như: hợp đồng nghiên cứu, biên bản nghiệm thu, giấy chứng nhận kết quả nghiên cứu hoặc cam kết pháp lý và giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết để bảo đảm tính khả thi.

Về công nghệ khuyến khích chuyển giao tại Điều 9, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa nhận thấy, việc liệt kê danh mục công nghệ khuyến khích trong dự thảo Luật có thể dẫn đến tình trạng cứng nhắc và không kịp thời cập nhật khi thực tiễn thay đổi. Ngoài ra, hiện nay Luật Đầu tư và Luật Bảo vệ môi trường cũng đã có danh mục ngành nghề và công nghệ ưu tiên.

Đại biểu đề nghị, quy định trong dự thảo Luật chỉ nên theo hướng nêu nguyên tắc, còn danh mục cụ thể thì giao Chính phủ ban hành và định kỳ cập nhật, kèm theo tiêu chí đánh giá định lượng như: tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, nâng cao năng suất... để bảo đảm tính minh bạch, khả thi và tránh trùng lặp với các luật khác.

Liên quan đến thực hiện thẩm định hoặc lấy ý kiến về công nghệ dự án đầu tư tại Điều 20, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về tổ chức tư vấn độc lập và chuyên gia tư vấn độc lập nhằm nâng cao tính khách quan, minh bạch trong hoạt động thẩm định công nghệ. Theo đó, tổ chức tư vấn độc lập là tổ chức có năng lực và kinh nghiệm phù hợp với lĩnh vực công nghệ; chuyên gia tư vấn độc lập là cá nhân thuộc cơ sở dữ liệu do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố; ý kiến tư vấn phải lập thành văn bản, bảo đảm trách nhiệm và bảo mật thông tin.

Các đại biểu cho rằng, bổ sung nội dung này là cần thiết và phù hợp với xu hướng quốc tế, góp phần nâng cao chất lượng công tác thẩm định, đánh giá công nghệ, nhất là đối với những dự án lớn, phức tạp, liên quan đến công nghệ mới, công nghệ cao, công nghệ xanh.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị Chính phủ khi xây dựng nghị định cần làm rõ các điều kiện thành lập, hoạt động của tổ chức, chuyên gia, quy định cụ thể trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong hoạt động này. Đồng thời, cần bảo đảm sự công bằng trong việc thành lập, hoạt động và công nhận tổ chức, chuyên gia thuộc khu vực công và khu vực tư trong nền kinh tế thị trường.

Minh Trang; Ảnh: Khánh Duy