Nâng cao chất lượng điều trị cai nghiện ma túy

Tham gia điều trị methadone từ năm 2020, mỗi ngày, ông Đàm Văn P. ở xã Bản Lầu (Mường Khương) phải đi hơn 50 km (cả đi lẫn về) để đến cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện uống thuốc methadone. Nhà xa, đi lại khó khăn nhưng ông P. vẫn quyết tâm điều trị, tuân thủ đúng quy định và chưa bỏ một ngày uống thuốc nào. Nhờ đó, năm 2022, ông P. là một trong những trường hợp đầu tiên được tham gia chương trình cấp thuốc methadone nhiều ngày cho bệnh nhân điều trị của cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện. Ông P. cho biết: "Hiện tại, tôi được cấp mang về với liều 10 ngày/lần. Như vậy, 1 tháng, tôi chỉ phải đi lấy thuốc 3 lần".

Theo bà Nguyễn Thị Thắng, Giám đốc Cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội), cơ sở đang điều trị cho 440 bệnh nhân, trong đó có 132 bệnh nhân đủ điều kiện được thực hiện cấp thuốc methadone nhiều ngày, dao động số liều từ 2 - 10 ngày/lần cấp thuốc (tùy vào tình trạng của bệnh nhân).

Ngày 23/6/2022, tỉnh Lào Cai ban hành kế hoạch triển khai thí điểm cấp thuốc methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện tại 6 cơ sở điều trị methadone trong tỉnh, gồm 5 cơ sở trực thuộc Sở Y tế, 1 cơ sở trực thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội. Ngoài ra, còn có 7 cơ sở cấp phát thuốc trực thuộc Bệnh viện Đa khoa các huyện Bát Xát, Văn Bàn, Bảo Thắng, Bảo Yên và thị xã Sa Pa. Hiện toàn tỉnh có 603 bệnh nhân đang được cấp thuốc methadone nhiều ngày mang về.

Bà Hà Thị Hồng, cán bộ Cơ sở cấp phát thuốc methadone Võ Lao (Văn Bàn) cho biết: Chúng tôi tạo điều kiện tốt nhất cho các trường hợp uống thuốc duy trì ổn định và lâu dài. Phòng cấp thuốc đảm bảo có đủ trang - thiết bị phục vụ điều trị, như bơm chia liều methadone, chai đựng thuốc methadone cấp phát cho người bệnh mang về, túi đựng để bảo quản thuốc khi mang ra khỏi cơ sở, sổ theo dõi cấp phát thuốc...

Việc cấp thuốc methadone nhiều ngày cho người bệnh sẽ giúp giảm thời gian đi lại và các chi phí liên quan; tạo điều kiện thuận lợi cho người bệnh được tiếp cận, duy trì điều trị mà vẫn bảo đảm thời gian cho công việc, sinh hoạt; giảm tình trạng quá tải công việc của cán bộ y tế tại cơ sở điều trị methadone. Tuy nhiên, để đảm bảo quá trình bệnh nhân sử dụng thuốc methadone nhiều ngày tại nhà và bảo quản thuốc đúng quy định, không để xảy ra tình trạng uống nhầm thuốc, buôn bán hay chia sẻ thuốc, các tổ giám sát của cơ sở điều trị và cấp phát thuốc đã thực hiện nhiều lượt giám sát trực tiếp tại nhà hoặc qua các thiết bị công nghệ thông tin (gọi video trực tiếp). Khi phát hiện người bệnh vi phạm các quy định sẽ lập tức tiến hành giảm số liều thuốc, hoặc dừng việc cấp thuốc methadone cho người bệnh mang về.

Chị Hoàng Thị Cúc, cán bộ Phòng Tư vấn - Truyền thông (Cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện) cho biết: Quá trình cán bộ của cơ sở kiểm tra, giám sát tại nhà và qua thiết bị công nghệ thông tin nhận được sự hợp tác tích cực của bệnh nhân. Qua kiểm tra cho thấy nhiều bệnh nhân tuân thủ tốt các quy định, như để thuốc đúng quy định trong tủ có khóa, các lọ thuốc được cấp phát nhưng chưa sử dụng đều còn nguyên, tem niêm phong vẫn đầy đủ...

Theo báo cáo của cơ quan chức năng, từ khi chương trình cấp methadone nhiều ngày mang về được triển khai tại Lào Cai, các cơ sở điều trị và cấp phát thuốc methadone đã giám sát, kiểm tra và phát hiện, tiến hành dừng chương trình mang thuốc về đối với 152 bệnh nhân vi phạm (trong đó 125 bệnh nhân phải chấm dứt tạm thời và 18 bệnh nhân phải chấm dứt vĩnh viễn...). Các lý do tạm dừng việc cấp thuốc methadone nhiều ngày chủ yếu là người bệnh chủ động xin dừng cấp phát thuốc để chuyển giai đoạn hoặc xin dừng điều trị; người bệnh vi phạm các tiêu chí chương trình mang thuốc về; có xét nghiệm dương tính với ma túy trong quá trình mang thuốc về nhà điều trị…

Tháng 8/2023, UBND tỉnh tiếp tục ban hành kế hoạch triển khai cấp thuốc methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2023 - 2024. Đây chính là cơ sở pháp lý để các đơn vị có thể triển khai tốt nhất và đảm bảo an toàn trong quá trình triển khai.

Việc cấp phát thuốc methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng methadone là phù hợp với mong đợi của người bệnh, giúp họ cải thiện về sức khỏe, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế gia đình, giữ gìn an ninh, trật tự tại địa phương. Tuy nhiên, để chương trình đạt hiệu quả như mong đợi, các cơ sở cần tiếp tục rà soát số lượng bệnh nhân đang điều trị đủ tiêu chí được cấp thuốc nhiều ngày. Bên cạnh đó, người bệnh cần nâng cao tinh thần tự giác, tuân thủ điều trị và sự hỗ trợ, nhắc nhở từ phía gia đình.

Từ tháng 4/2021, Cục Phòng chống HIV/AIDS, Bộ Y tế đã triển khai thực hiện Đề án thí điểm cấp phát thuốc methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện về sử dụng tại nhà. 3 địa phương đầu tiên thực hiện là Lai Châu, Điện Biên và Hải Phòng. Đến năm 2022, Bộ Y tế mở rộng thêm chương trình thí điểm tại 3 địa phương khác, trong đó có tỉnh Lào Cai.

Thi Khanh