Nâng cao chất lượng giải quyết án hình sự, chống oan sai, bỏ lọt tội phạm

Theo thống kê của Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) huyện Thạnh Trị, năm 2019, cơ quan điều tra đã khởi tố mới 22 vụ, giảm so với cùng kỳ nhưng điểm đáng chú ý là tình hình tội phạm về ma túy có chiều hướng gia tăng. Đối với tình hình tội phạm xâm phạm quyền sở hữu vẫn còn diễn biến phức tạp và tình hình vi phạm quy định khi tham gia giao thông đường bộ còn phát sinh nhiều. Riêng trong quý I năm 2020, cơ quan điều tra đã khởi tố mới 2 vụ, 7 bị can gồm: 1 vụ, 2 bị can tội tàng trữ trái phép chất ma túy; 1 vụ, 1 bị can tội hủy hoại tài sản; 3 bị can tội tham ô tài sản; 1 bị can tội trộm cắp tài sản. Việc giải quyết tin báo về tội phạm được các cơ quan tố tụng trên địa bàn giải quyết đạt khoảng 92%, giải quyết án ở cơ quan điều tra đạt 90% và giai đoạn truy tố, xét xử án hình sự đạt 100%.

Tuy nhiên, để thực hiện đạt hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm không để xảy ra oan sai, hạn chế tối đa bỏ lọt tội phạm đòi hỏi các cơ quan tư pháp huyện luôn phải nêu cao tinh thần trách nhiệm và tập trung bằng các giải pháp cụ thể. Đồng chí Lý Chân - Viện trưởng VKSND huyện Thạnh Trị cho biết, năm 2020, đơn vị đã đề ra nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng giải quyết án hình sự. Trước hết, sẽ thực hiện tốt quy chế phối hợp giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm đã được ký kết (giữa 2 cơ quan VKSND, cơ quan điều tra) và duy trì việc mời lãnh đạo tòa án cùng cấp tham gia phân loại, giải quyết các nguồn tin tố giác, tin báo về tội phạm phát sinh. Từ đó, nhằm thống nhất quan điểm xử lý ngay từ đầu, hạn chế tối đa việc trái quan điểm giữa 3 cơ quan. Các trường hợp trái quan điểm, khó khăn, phức tạp sẽ kịp thời xin ý kiến thỉnh thị theo tinh thần chỉ đạo của liên ngành tư pháp cấp tỉnh. Hàng tuần, đột xuất, sẽ họp bàn đối với những vụ án phức tạp nhiều dư luận xã hội quan tâm để phân loại xác định hành vi có dấu hiệu tội phạm với vi phạm hành chính một cách chính xác. Sau khi khởi tố, thường xuyên phối hợp giải quyết những vấn đề khó khăn, phức tạp phát sinh và thực hiện phối hợp trong trao đổi giải quyết án trước khi xét xử.

Các vụ án hình sự trên địa bàn huyện Thạnh Trị được đưa ra xét xử nghiêm minh, kịp thời. Ảnh: C.H

Đối với công tác phối hợp, kiểm sát viên của đơn vị phải thực hiện nghiêm chế độ trực nghiệp vụ, nắm các nguồn tin về tội phạm và phối hợp chặt chẽ với điều tra viên ngay từ khi tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm để thực hiện tốt việc kiểm sát khám nghiệm hiện trường, đánh giá các tài liệu chứng cứ cần thu thập tại hiện trường, đảm bảo cho việc thu thập điều tra, xác minh nguồn tin về tội phạm phát sinh đầy đủ, chính xác. Đồng thời, quan tâm kiểm sát việc tham gia của những người tham gia tố tụng khác, nhất là các trường hợp đại diện hợp pháp, người bào chữa để đảm bảo việc lấy lời khai được khách quan, đúng pháp luật. Kiểm sát viên còn phải thường xuyên liên hệ phối hợp với thẩm phán trao đổi quan điểm về hướng giải quyết vụ án cũng như những vấn đề phát sinh trong giai đoạn xét xử.

VKSND huyện Thạnh Trị còn yêu cầu kiểm sát viên phải thực hiện tốt việc đề ra yêu cầu xác minh nguồn tin về tội phạm và thường xuyên nắm kết quả, tiến độ xác minh. Trước khi xem xét phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, phải tiến hành hỏi cung bị can, nhất là các trường hợp bị can chối hoặc nhận tội rất tốt. Từ đó, làm rõ các chứng cứ buộc tội, gỡ tội và có phân tích, đánh giá lời khai bị can kết hợp với các tài liệu chứng cứ có trong hồ sơ vụ án để xem xét lời khai của bị can có căn cứ hay không. Cần quan tâm làm rõ vai trò đồng phạm trong từng vụ án và chú trọng xem xét vai trò giúp sức của các đồng phạm khi đánh giá mức độ cấu thành tội phạm, tránh bỏ lọt tội phạm cũng như không khởi tố oan, sai những trường hợp bị can nhận tội thay.

Mỗi kiểm sát viên của đơn vị phải thực hiện tốt việc đề ra yêu cầu điều tra, kiểm sát kết quả thu thập tài liệu, chứng cứ. Việc đánh giá chứng cứ, tài liệu phải đảm bảo có các căn cứ xác định rằng các tài liệu, chứng cứ được thu thập là khách quan, phản ánh đúng bản chất, tránh việc thu thập phiến diện, không đúng với sự thật. Trên cơ sở kết quả kiểm tra các tài liệu có trong hồ sơ, kiểm sát viên phải khẩn trương báo cáo, đề xuất đến lãnh đạo tất cả các giai đoạn tố tụng, để lãnh đạo phê duyệt cũng như chỉ đạo thực hiện các hoạt động nghiệp vụ. Sau khi nhận bản kết luận điều tra kèm theo hồ sơ vụ án, cần tiến hành phúc cung bị can và khi cần thiết thì lấy lời khai những người tham gia tố tụng nhằm củng cố hồ sơ vụ án. Việc báo cáo kết quả nghiên cứu hồ sơ kết thúc điều tra vụ án trước lãnh đạo đơn vị phải phản ánh toàn diện diễn biến nội dung vụ án, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ, các vật chứng thu giữ, trách nhiệm dân sự và các vấn đề khác liên quan cần phải giải quyết trong vụ án.

Trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo, kiểm sát viên tiến hành làm rõ các tình tiết cần phải bổ sung và xây dựng dự thảo cáo trạng một cách đầy đủ để quyết định truy tố trước tòa. Trong giai đoạn xét xử, ngoài việc thường xuyên liên hệ với thẩm phán chủ tọa phiên tòa nắm quan điểm về hướng giải quyết vụ án của thẩm phán, trao bổ sung kịp thời tài liệu, chứng cứ đảm bảo cho xét xử vụ án, kiểm sát viên còn phải đặc biệt quan tâm việc áp dụng pháp luật mới có hiệu lực, luật hồi tố phải đảm bảo theo nguyên tắc có lợi đối với người bị buộc tội. Nói chung, kiểm sát viên phải nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao, phát huy nhiệm vụ, quyền hạn đã được pháp luật quy định và thường xuyên nghiên cứu các quy chế nghiệp vụ của ngành. Phải thực hiện triệt để ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo đơn vị, tranh thủ sự hướng dẫn nghiệp vụ đối với những án phức tạp, có khó khăn, vướng mắc.

Những giải pháp trên, hứa hẹn sẽ tạo được sự đột phá cho VKSND huyện Thạnh Trị trong việc giải quyết án hình sự trong năm 2020. Từ đó, góp phần đảm bảo được tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương.

C.H