Nâng cao chất lượng nông sản để hướng tới xuất khẩu

Các sản phẩm nông sản của tỉnh được quảng bá trong một hội nghị kết nối tiêu thụ sản phẩm - Ảnh: T.L

Để nâng cao chất lượng nông sản, việc thực hiện quy hoạch phát triển nông nghiệp, cơ cấu lại các ngành sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp được quan tâm thực hiện tốt. Ngành Nông nghiệp và PTNT cùng các địa phương đẩy mạnh phát triển các vùng chuyên canh tập trung gắn với chế biến như cao su, cà phê, hồ tiêu, lúa, cây ăn quả, cây rau màu các loại... Nhiều sản phẩm chủ lực được liên kết với doanh nghiệp sản xuất theo chuỗi giá trị, góp phần tạo thương hiệu và nâng cao giá trị cho nông sản Quảng Trị. Các tiến bộ kỹ thuật và công nghệ mới theo hướng nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ áp dụng ngày càng nhiều. Chú trọng xây dựng thương hiệu cho một số nông sản. Điển hình như xây dựng và nhân rộng các mô hình sản xuất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu. Từ năm 2016 - 2020, toàn tỉnh đã xây dựng được trên 5.500 ha mô hình canh tác nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu (CSA) trên các loại cây trồng chủ yếu như lúa, ngô, lạc, đậu xanh, rau, hồ tiêu. Năng suất lúa đạt bình quân 58 - 62 tạ/ha, hiệu quả kinh tế cao hơn sản xuất truyền thống 6 - 10 triệu đồng/ha. Đối với cây lạc, năng suất bình quân đạt 26,2 tạ/ha, cao hơn năng suất đại trà 5,8 tạ/ha, lợi nhuận kinh tế ở ruộng mô hình cao hơn ruộng đại trà 8 - 9 triệu đồng/ha. Hay mô hình ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ, công nghệ cao vào sản xuất cũng đem lại những kết quả tích cực. Đến năm 2020, toàn tỉnh có 19 nhà màng, nhà lưới ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất; có 20 cơ sở, sản xuất rau củ quả được chứng nhận đảm bảo an toàn thực phẩm; 16,05 ha được chứng nhận VietGAP bao gồm các sản phẩm như rau, thanh long, nhãn, vải; 103,04 ha được chứng nhận hữu cơ theo tiêu chuẩn Việt Nam và quốc tế.

Đồng thời, ngành Nông nghiệp và PTNT đã chủ động mời gọi các tổ chức, doanh nghiệp đến khảo sát tìm kiếm cơ hội đầu tư sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh. Trong giai đoạn từ 2011-2020, ngành đã tham mưu, mời gọi nhiều doanh nghiệp đến liên kết đầu tư sản xuất; đã quy hoạch vùng sản xuất theo hướng hữu cơ, có chứng nhận và truy xuất nguồn gốc để phục vụ xuất khẩu và xây dựng thương hiệu một số sản phẩm trên địa bàn. Đến năm 2020, nhiều nông sản chủ lực của tỉnh đã được cấp chứng nhận, nhãn hiệu như chỉ dẫn địa lý cho hồ tiêu Quảng Trị; nhãn hiệu tập thể đối với cam K4 Hải Phú, cà phê Khe Sanh, gạo sạch Hải Lăng, ném Vĩnh Linh, ném Hải Lăng, khoai môn Vĩnh Linh, chuối Hướng Hóa, rau Đông Hà, dưa hấu Gio Linh; chứng nhận hữu cơ với tiêu Vĩnh Linh, tiêu Gio An (Gio Linh), gạo Triệu Phong; sản phẩm được chứng nhận OCOP với gạo sạch Triệu phong, hạt tiêu Cùa, cà gai leo An Xuân...

Bên cạnh đó, các HTX nông nghiệp trên địa bàn đã thể hiện được vai trò “hạt nhân” trong việc thúc đẩy liên kết, sản xuất hàng hóa, tạo việc làm và tăng thu nhập cho thành viên và nông dân trong tỉnh. Đến nay, toàn tỉnh có 294 HTX nông nghiệp với tổng số gần 73.000 thành viên. Số HTX tham gia liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm ngày càng tăng. Cụ thể, có 12 HTX liên kết với Công ty TNHH Đại Nam sản xuất lúa hữu cơ, 3 HTX liên kết với Công ty Nafood xây dựng mô hình trồng chanh leo; 4 HTX liên kết với các công ty như CP, Golden Star, Thái Việt... và nhiều mô hình tổ hợp tác, liên kết quy mô nhỏ giữa HTX với doanh nghiệp. Thực hiện chương trình OCOP giai đoạn 2018 - 2020, có 53 sản phẩm được tỉnh cấp giấy chứng nhậnsản phẩm OCOP, trong đó có 7 sản phẩm 4 sao và 46 sản phẩm 3 sao với 36 chủ thể OCOP. Số HTX sở hữu sản phẩm OCOP trên địa bàn tỉnh là 7 HTX với nhiều sản phẩm đa dạng như cà phê, gạo chất lượng cao, hồ tiêu, dược liệu, mỹ phẩm. Có 16 HTX ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất.

Để tiếp tục nâng cao chất lượng nông sản, hướng tới mục tiêu xuất khẩu, trong thời gian tới, ngành Nông nghiệp và PTNT tiếp tục khuyến khích phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và nông nghiệp hữu cơ, thúc đẩy liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn. Xây dựng các mô hình sản xuất hàng hóa theo chuỗi liên kết ngành hàng mà tỉnh có lợi thế như lúa chất lượng cao, hồ tiêu, cà phê, chế biến thủy sản. Đồng thời chú trọng khai thác tiềm năng, lợi thế các vùng, miền, tập trung đẩy mạnh phát triển bộ sản phẩm chủ lực của địa phương, nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị nông sản trên một đơn vị diện tích. Bên cạnh đó chú trọng ưu tiên nguồn lực và tăng cường hỗ trợ các HTX tiếp cận các chính sách hỗ trợ của nhà nước, nhất là các chính sách hỗ trợ về máy móc, thiết bị trong sản xuất, sơ chế, chế biến sản phẩm và chính sách hỗ trợ cơ sở hạ tầng cho HTX nông nghiệp. Qua đó nhằm thúc đẩy các HTX tham gia vào chế biến, chế biến sâu, nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng cho sản phẩm nông nghiệp của tỉnh. Về lâu dài, ngành chú trọng đầu tư nâng cấp cơ sở nhà xưởng, đảm bảo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn chung để được cấp phép bổ sung doanh nghiệp xuất khẩu vào các thị trường lớn như Trung Quốc, Châu Âu...

Cùng với nỗ lực của ngành nông nghiệp, tỉnh cần quy hoạch các vùng chuyên canh tập trung sản xuất các loại nông sản đặc sản như lúa hữu cơ, cây ăn quả VietGAP, rau VietGAP, rau hữu cơ, hồ tiêu hữu cơ… Đồng thời có chính sách để mời gọi, liên kết các tập đoàn, doanh nghiệp lớn đến hợp tác đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là nông nghiệp công nghệ cao. Đẩy mạnh công tác truyền thông, xây dựng thương hiệu các sản phẩm chủ lực, tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường; chú trọng công tác truy xuất nguồn gốc, cấp mã số vùng trồng, thương mại điện tử... để các sản phẩm nông sản được tiếp cận và quảng bá rộng rãi hơn ở thị trường trong nước và quốc tế.

Thanh Lê