Nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, tiếp nhận và xử lý đơn trong ngành Kiểm sát nhân dân

Hướng dẫn việc tiếp công dân của lãnh đạo

Đối với công tác tiếp công dân, Hướng dẫn nêu rõ các nội dung như: Một số văn bản quy định trực tiếp về công tác tiếp công dân, phân loại, xử lý đơn trong ngành Kiểm sát nhân dân; một số nội dung trong công tác tiếp công dân (Việc tiếp công dân của lãnh đạo; về đón tiếp, xác định nhân thân của công dân; nghe, ghi chép nội dung khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh vào Sổ tiếp công dân; việc cử người đại diện khi tiếp đoàn đông người; giải thích, hướng dẫn công dân; tiếp nhận đơn và tài liệu liên quan).

Trong đó, liên quan đến việc tiếp công dân của lãnh đạo; khi công dân có đề nghị được lãnh đạo Viện kiểm sát tiếp công dân, cán bộ tiếp công dân thực hiện theo trình tự quy định tại Điều 5, Điều 6 Quy chế tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp ban hành kèm theo Quyết định số 222/QĐ-VKSTC ngày 22/6/2023 của Viện trưởng VKSND tối cao (Quy chế số 222) và theo trình tự quy định tại mục 3 Phần II Kế hoạch số 123/KH-VKSTC ngày 22/5/2024 về tiếp công dân của Viện trưởng VKSND tối cao (Kế hoạch số 123).

Xác định rõ thẩm quyền của đơn vị (hoặc các đơn vị) xem xét xử lý, giải quyết đối với vụ việc của công dân.

Về nguyên tắc: Khi công dân có yêu cầu, trường hợp vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của đơn vị nghiệp vụ nào thì lãnh đạo đơn vị đó cử cán bộ, công chức tiếp để giải thích, hướng dẫn hoặc bổ sung các thủ tục cần thiết (nếu có) để đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của công dân.

Về trình tự tiếp công dân: Cán bộ, công chức, Điều tra viên được phân công thụ lý hồ sơ hoặc được phân công xử lý, giải quyết vụ việc; lãnh đạo cấp phòng và tương đương; lãnh đạo cấp đơn vị: Lãnh đạo VKSND khu vực, lãnh đạo VKSND cấp tỉnh; lãnh đạo cấp Vụ và tương đương.

Tại VKSND tối cao: Phó Viện trưởng VKSND tối cao (phụ trách đơn vị) tiếp công dân khi đã thực hiện hết trình tự được quy định (Cán bộ, công chức, Điều tra viên được phân công thụ lý hồ sơ hoặc được phân công xử lý, giải quyết vụ việc; lãnh đạo cấp phòng và tương đương; lãnh đạo cấp Vụ và tương đương).

Viện trưởng VKSND tối cao sẽ xem xét, quyết định tiếp công dân khi đã thực hiện hết trình tự (Cán bộ, công chức, Điều tra viên được phân công thụ lý hồ sơ hoặc được phân công xử lý, giải quyết vụ việc; lãnh đạo cấp phòng và tương đương; lãnh đạo cấp Vụ và tương đương; Phó Viện trưởng VKSND tối cao (phụ trách đơn vị).

Quang cảnh một buổi tiếp công dân của lãnh đạo VKSND tối cao. (Ảnh minh họa)

Hướng dẫn phân loại và xử lý đơn

Nội dung này, theo Vụ 12, thực hiện theo Hướng dẫn số 13/HD-VKSTC ngày 11/6/2024 của VKSND tối cao về hướng dẫn phân loại, xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh trong ngành Kiểm sát nhân dân.

Khi tiếp nhận, phân loại, lập danh sách chuyển đơn đến các đơn vị: Đối với tất cả đơn nhận qua các nguồn đều phải nhập vào phần mềm quản lý đơn khiếu nại tố cáo trong Ngành.

Công chức phân loại, xử lý đơn phải đọc kỹ văn bản ủy quyền của đương sự để xác định người được ủy quyền có được ủy quyền hay không có quyền được ghi trong phạm vi, nội dung Văn bản ủy quyền của đương sự như: Đương sự chỉ ủy quyền để nộp bổ sung tài liệu chứng cứ; đương sự chỉ ủy quyền đi nộp đơn mà không ủy quyền được ký đơn khiếu nại, kiến nghị, phản ánh, yêu cầu, đề nghị… Trường hợp người gửi đơn không được ủy quyền theo quy định thì trả lại đơn và hướng dẫn thực hiên đúng phạm vi, nội dung được ủy quyền.

Lập danh sách riêng đối với việc tiếp nhận, phân loại đơn qua các nguồn: Tiếp công dân và qua dịch vụ bưu chính. Trong mỗi nguồn tiếp nhận, phải lập danh sách đơn đối với từng đơn vị. Cụ thể: Đối với đơn có cấp Giấy xác nhận đơn, xây dựng dự thảo Giấy xác nhận và lập danh sách từng đơn vị (Vụ 9, Vụ 10), mỗi đơn vị 2 bản có chữ ký của người lập gửi VKSND tối cao (Vụ 12) (đối với Tổ tiếp công dân tại Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh).

Đối với đơn không phải trình ký tại VKSND tối cao (Vụ 12), đơn không cấp Giấy xác nhận: Lập danh sách và chuyển đến các đơn vị tương ứng (đối với Tổ tiếp công dân tại Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh).

Đối với đơn nhận qua dịch vụ bưu chính: Nếu đơn thuộc thẩm quyền của VKSND cấp tỉnh, nhập đơn vào phần mềm quản lý đơn và lập Danh sách chuyển đơn đến các VKSND cấp tỉnh tương ứng.

Nếu xác định chuyển đơn hoặc Thông báo chỉ dẫn thì xây dựng dự thảo Phiếu chuyển đơn hoặc Thông báo chỉ dẫn kèm theo đơn gửi VKSND tối cao (Vụ 12) (đối với Tổ tiếp công dân tại Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh).

Về thẩm quyền kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, người có thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm: Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật số 85/2025/QH15 ngày 1/7/2025 về sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án.

Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng VKSND tối cao có thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của TAND cấp tỉnh; bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án khác khi xét thấy cần thiết, trừ quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao.

Chánh án TAND cấp tỉnh, Viện trưởng VKSND cấp tỉnh có quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của TAND khu vực thuộc phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ.

Về tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm và thủ tục đặc biệt, việc cấp Giấy xác nhận đơn cho đương sự: Thực hiện theo Hướng dẫn số 15/HD-VKSTC ngày 3/8/2023 của VKSND tối cao về hướng dẫn một số một số nội dung trong công tác tiếp nhận, phân loại, thụ lý, xử lý và giải quyết đơn đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm và thủ tục đặc biệt.

Cấp Giấy xác nhận đơn cho đương sự đối với đơn đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm trong lĩnh vực dân sự, hành chính, lao động, kinh doanh thương mại… theo quy định, trừ trường hợp vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan khác theo quy định của pháp luật.

Không cấp Giấy xác nhận đơn đối với các trường hợp sau: Đơn đề nghị giám đốc thẩm trong lĩnh vực Tố tụng hình sự; Đơn đã quá thời hiệu gửi đơn theo quy định tại khoản 1 Điều 327 Bộ luật Tố tụng dân sự, khoản 1 Điều 256 Luật Tố tụng hành chính, trừ trường hợp vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan khác theo quy định của pháp luật và người gửi đơn phải xuất trình được tài liệu, chứng cứ chứng minh.

Đơn đã được VKSND cấp cao 1, 2, 3 trước đây hoặc VKSND tối cao cấp Giấy xác nhận hoặc đã có văn bản trả lời đơn.

Người làm đơn chỉ là người làm chứng hoặc không phải là đương sự trong vụ việc dân sự, hành chính, lao động, kinh doanh thương mại… hoặc không được ủy quyền hợp lệ theo quy định của pháp luật.

Xác định người được ủy quyền có được ủy quyền hay không có quyền được ghi trong phạm vi, nội dung Văn bản ủy quyền của đương sự như: Đương sự chỉ ủy quyền để nộp bổ sung tài liệu chứng cứ theo Thông báo yêu cầu của TAND có thẩm quyền (mà không được đương sự ủy quyền ký đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm và nộp đơn đến VKSND có thẩm quyền); đương sự chỉ ủy quyền trong giai đoạn xét xử sơ thẩm, phúc thẩm và thi hành án mà không ủy quyền trong giai đoạn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; đương sự chỉ ủy quyền nộp đơn mà không ủy quyền được ký đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; đương sự được ghi ủy quyền trong bản án sơ thẩm hoặc phúc thẩm mà không có văn bản ủy quyền trong giai đoạn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm…

Trường hợp đương sự gửi bổ sung đơn và tài liệu, chứng cứ theo Thông báo yêu cầu sửa đổi, bổ sung của TAND mà không phải Thông báo yêu cầu sửa đổi, bổ sung của VKSND và đơn của đương sự không đề nghị VKSND kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm thì trả lại đơn, hướng dẫn công dân (nếu qua công tác tiếp công dân) hoặc chuyển TAND có thẩm quyền (nếu nhận qua dịch vụ bưu chính).

Trường hợp đơn đề nghị giám đốc thẩm, nhưng đơn ghi kính gửi TAND tối cao thì xử lý như sau: Trường hợp đơn hết thời hiệu thì trả lại đơn và hướng dẫn người gửi đơn theo dõi kết quả giải quyết của TAND nếu trong nội dung đơn trình bày trước đó đã gửi đơn đến TAND.

Trường hợp đơn còn thời hiệu, thì yêu cầu công dân sửa đổi bổ sung (phần kính gửi và phần đề nghị ghi Viện trưởng VKSND tối cao, vì VKSND tối cao cũng có thẩm quyền giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm).

P.V