Nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể

Điểm sáng từ những mô hình

Được xem là điểm sáng trong phát triển kinh tế tập thể, nhiều năm qua, HTX Hồng Phước, xã Nà Tấu đang từng bước mở rộng quy mô, xây dựng vùng nguyên liệu, liên kết với các hộ dân, tổ chức chế biến miến dong đặc sản và cung ứng ổn định cho thị trường. Mô hình này tạo việc làm thường xuyên cho hàng chục lao động địa phương với mức thu nhập dao động từ 5 - 10 triệu đồng/người/tháng.

HTX Hồng Phước với các sản phẩm miến dong đạt chuẩn OCOP, mang lại thu nhập ổn định cho hàng chục lao động địa phương.

Ông Lò Văn Pâng, Giám đốc HTX Hồng Phước cho biết: Trước đây, việc tiêu thụ dong riềng phụ thuộc thương lái, lợi nhuận rơi vào tay một bộ phận tiểu thương khiến hiệu quả thấp, nông dân không thiết tha đầu tư trồng, chăm sóc dong riềng. Khắc phục tình trạng đó, HTX đã liên kết sản xuất với người dân, cung ứng giống, tập huấn kỹ thuật, trang bị kiến thức về an toàn lao động... Trong trường hợp dong riềng mất giá, HTX vẫn thu mua với mức giá tối thiểu bảo đảm người dân có lãi.

Nhờ cách làm linh hoạt, liên kết sản xuất với tiêu thụ, hiệu quả sản xuất cải thiện, nhiều hộ đã có thu nhập ổn định từ cây dong riềng. Anh Lò Văn Thanh, thành viên liên kết HTX Hồng Phước chia sẻ: So với ngô, sắn thì dong riềng được giá hơn, vụ nào giá cao thì hiệu quả sản xuất tăng gấp 3 - 4 lần. Tham gia HTX, chúng tôi được tập huấn kỹ thuật và trang bị kiến thức bảo đảm sản xuất an toàn, hiệu quả.

HTX Dịch vụ và Sản xuất nông nghiệp Hà Ân, xã Nậm Kè là một điển hình mới trong phát triển kinh tế tập thể ở vùng biên. HTX thành lập năm 2021 với 7 thành viên, tổng vốn điều lệ 5 tỷ đồng. Dù ra đời chưa lâu, số lượng thành viên không nhiều, song với sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, ngành liên quan, HTX đã chủ động mở rộng sản xuất theo hướng tập trung sản phẩm chủ lực, có lợi thế vùng miền. Nhờ đó, thu nhập bình quân của thành viên không ngừng tăng, đạt trung bình từ 15 - 17 triệu đồng/người/tháng.

Ông Nguyễn Tiến Nghĩa, Giám đốc HTX Dịch vụ và Sản xuất nông nghiệp Hà Ân, cho biết: Để nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ và tăng thu nhập cho thành viên, HTX đã liên kết với người dân trên địa bàn và vùng lân cận trồng bí xanh cung ứng cho thị trường Hà Nội. Hiện nay, với diện tích 1,2 ha (trồng 2 vụ/năm), HTX thu hoạch khoảng 150 tấn. Giá bán trung bình từ 4.000 - 5.000 đồng/kg, có thời điểm lên tới 18.000 - 20.000 đồng/kg đã tạo nguồn thu ổn định, giúp thành viên yên tâm sản xuất.

Không dừng lại ở đó, HTX Dịch vụ và Sản xuất nông nghiệp Hà Ân đẩy mạnh chế biến, đa dạng hóa sản phẩm từ nông sản địa phương. Hiện nay, 3 sản phẩm gồm: Cực Tây hoa hồng trà, Cực Tây tô mộc trà và Cực Tây bí xanh trà của HTX đã được công nhận đạt chuẩn OCOP.

HTX Dịch vụ và Sản xuất nông nghiệp Hà Ân liên kết với người dân trồng bí xanh cung ứng cho thị trường Hà Nội.

Theo ông Nguyễn Tiến Nghĩa, việc chế biến, xây dựng thương hiệu là bước đi quan trọng nâng cao giá trị nông sản, tạo việc làm cho người dân; đồng thời giữ các giống cây trồng bản địa. HTX từng bước mở rộng vùng nguyên liệu, đầu tư máy móc, hoàn thiện quy trình sản xuất để nâng cao chất lượng, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường. HTX hướng phát triển sản phẩm đặc trưng gắn với bản sắc địa phương vừa nâng hiệu quả kinh tế vừa khẳng định vị thế của sản phẩm mang thương hiệu Điện Biên trên thị trường.

Đổi mới để thích ứng

Với vai trò là tổ chức đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khu vực kinh tế tập thể, thời gian qua, Liên minh HTX tỉnh đã chủ động triển khai nhiều chương trình hỗ trợ chuyển đổi số, tập huấn thương mại điện tử và quản lý tiêu thụ nông sản cho cán bộ HTX. Năm 2025, tỉnh đã tổ chức 5 lớp tập huấn về ứng dụng chợ trực tuyến và kỹ năng kinh doanh số cho hơn 260 học viên đến từ các HTX vùng dân tộc thiểu số; đồng thời hỗ trợ một số HTX thí điểm áp dụng mô hình quản lý sản xuất bằng phần mềm, đăng ký nhãn hiệu và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Với việc tham gia liên kết với các HTX, nông dân Mường Nhà không còn nỗi lo về khâu tiêu thụ dứa mật.

Chương trình phối hợp giữa Liên minh HTX với các sở, ngành và doanh nghiệp viễn thông đã mở ra hướng đi mới trong chuyển đổi số nông nghiệp, giúp HTX kết nối thị trường. Việc ký kết thỏa thuận hợp tác giữa Liên minh HTX tỉnh và Viettel Điện Biên nhằm hỗ trợ giải pháp công nghệ thông tin cho HTX được xem là bước tiến quan trọng đưa kinh tế tập thể tiến gần hơn với nền kinh tế số.

Tuy đạt được kết quả tích cực, khu vực kinh tế tập thể vẫn đối mặt không ít thách thức. Hơn 98% HTX hiện có quy mô siêu nhỏ, nguồn vốn hạn hẹp, năng lực quản trị yếu, chưa hình thành nhiều mô hình liên kết chuỗi giá trị quy mô lớn. Việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ chế biến và chuyển đổi số chậm; một bộ phận cán bộ quản lý HTX thiếu kiến thức kinh tế thị trường. Điều kiện đặc thù của tỉnh miền núi, địa hình phân tán, giao thông khó khăn khiến hoạt động hỗ trợ, kết nối thị trường và xúc tiến thương mại của HTX gặp nhiều trở ngại.

Nông dân xã Mường Nhà chăm sóc dứa.

Ông Phí Văn Dương, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết: Để nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, Điện Biên xác định tiếp tục tập trung củng cố, phát triển HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực như gạo, dứa, dong riềng, các loại dược liệu và sản phẩm OCOP. Liên minh HTX tỉnh đặt mục tiêu đến cuối năm 2025 tư vấn, hỗ trợ thành lập ít nhất 10 HTX và 10 tổ hợp tác mới, trong đó ưu tiên HTX nông nghiệp công nghệ cao, HTX dược liệu và HTX trồng rừng. Đồng thời khuyến khích các HTX chủ động đăng ký nhãn hiệu, truy xuất nguồn gốc và tham gia các chương trình tôn vinh sản phẩm tiêu biểu cấp tỉnh và Trung ương.

Tỉnh tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn Luật HTX 2023, nâng cao năng lực quản trị cho đội ngũ cán bộ HTX; đẩy mạnh chuyển đổi số trong sản xuất - kinh doanh, hướng tới mô hình HTX số hóa toàn diện. Tăng cường phối hợp với các ngân hàng, quỹ hỗ trợ và các chương trình mục tiêu quốc gia để mở rộng nguồn vốn cho HTX vay ưu đãi.

Toàn tỉnh hiện có hơn 350 HTX với gần 10.000 thành viên, 7.900 lao động thường xuyên. Trong đó, các HTX nông nghiệp chiếm gần 70%, tập trung vào trồng trọt, chăn nuôi, dịch vụ nông nghiệp và chế biến nông sản. Dù đa phần có quy mô nhỏ và siêu nhỏ, khu vực kinh tế tập thể đã và đang phát huy hiệu quả trong đời sống người dân nông thôn, nhất là ở vùng sâu, vùng xa. 6 tháng đầu năm 2025, doanh thu bình quân của mỗi HTX đạt hơn 1 tỷ đồng, lợi nhuận bình quân xấp xỉ 100 triệu đồng, thu nhập người lao động thường xuyên đạt khoảng 31 triệu đồng/người.

Quang Long