Nâng cao sức khỏe cho đất

Giảng viên Trường Đại học Cần Thơ - PGS.TS Nguyễn Quốc Khương (bên phải) cho biết: Giải pháp nâng cao sức khỏe của đất chính là tăng cường sản xuất theo hướng sinh học

Quyền Giám đốc Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ Nông nghiệp tỉnh Long An - Dương Văn Tuấn cho biết: “Đất là tư liệu sản xuất không thể thay thế được trong nông nghiệp. Khoảng 60% nông dân sống dựa vào đất, vai trò của đất rất quan trọng đối với sự phát triển của nền nông nghiệp. Theo đó, đất giữ nước, phân bón và cung cấp nước, chất khoáng cho cây trồng; giá thể cho cây bám vào và sinh trưởng; môi trường sống của vi sinh vật có lợi; nơi điều hòa không khí cho rễ cây; ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng nông sản. Do đó, cần hiểu rõ về sức khỏe đất và dinh dưỡng trong đất, góp phần giúp nông dân quản lý sự hấp thu dinh dưỡng của cây trồng đạt hiệu quả”.

Tuy nhiên, hiện nay, đất nông nghiệp đang bị suy thoái, bạc màu. Nguyên nhân, đất vườn cây ăn trái, rau màu thiếu hữu cơ, rửa trôi dinh dưỡng; đất lúa do đốt rơm rạ, nhiệt độ cao làm mất dưỡng chất và hữu cơ trong đất. Ngoài ra, nông dân quen tập quán canh tác truyền thống, cứ thấy ruộng kế bên phun, xịt thuốc thì cũng phun, xịt thuốc theo. Nông dân chưa dựa vào khả năng cung cấp dinh dưỡng của đất và nhu cầu dinh dưỡng của cây, do vậy nơi thừa, nơi thiếu. Bởi thế, năng suất cây trồng có khả năng cao nhưng chất lượng, hiệu quả kinh tế chưa hẳn cao, sâu, bệnh phát sinh nhiều và tác động đến môi trường.

Ông Huỳnh Văn Nam (xã Bình Hòa Hưng, huyện Đức Huệ) chia sẻ: “Gia đình tôi trồng 5ha dừa và chanh. Ban đầu sử dụng phân, thuốc hóa học, cây phát triển nhanh, mau lấy trái. Sau hai năm, tôi phải tăng lượng phân, thuốc hóa học lên gấp 2 lần nhưng cây vẫn không phát triển tốt, thường xuyên xuất hiện nhiều loại dịch bệnh, nhất là bệnh xì mủ”.

Tương tự ông Nam, ông Lê Văn Minh (xã Mỹ Thạnh Đông, huyện Đức Huệ) cũng lạm dụng phân, thuốc hóa học vào trồng lúa. Theo ông Minh, Đức Huệ là vùng đất phèn nên chi phí sản xuất cao hơn so với những vùng đất khác. Vụ lúa Đông Xuân, chi phí sản xuất từ 22-25 triệu đồng/ha, so với vùng đất khác cao hơn từ 7-10 triệu đồng/ha.

Ông Minh nói: “Sử dụng phân, thuốc hóa học thường xuyên, tôi thấy đất bị cằn cỗi, bạc màu, nhất là dễ xuất hiện các loại dịch bệnh như đạo ôn lá, sâu đục thân,... Trong khi đó, nước xung quanh bị phèn nặng buộc tôi phải tăng cường bón các loại phân, thuốc hóa học để bảo vệ diện tích sản xuất. Biết rằng phân, thuốc hóa học ảnh hưởng đến sức khỏe người sản xuất và người tiêu dùng nhưng phải chấp nhận”.

Nhằm thay đổi nhận thức của nông dân, thời gian qua, ngành Nông nghiệp khuyến cáo sản xuất theo hướng hữu cơ, hạn chế sử dụng phân, thuốc hóa học. Điều này góp phần bảo vệ sức khỏe mọi người, môi trường sống xung quanh và sức khỏe của đất. Và thực tế khẳng định, nhiều nông dân đã hiểu được giá trị của đất trong sản xuất nông nghiệp.

Ông Trần Văn Lù (xã Tân Bình, huyện Tân Thạnh) cho biết: “Tham gia vùng lúa ứng dụng công nghệ cao giảm được 30% lượng phân, thuốc hóa học, tăng cường bón các loại phân hữu cơ, thuốc vi sinh. Qua thời gian thực hiện, tôi thấy dịch bệnh ít phát sinh, chi phí giảm, năng suất bằng với trước đây”.

Giảng viên Trường Đại học Cần Thơ - PGS, TS Nguyễn Quốc Khương cho biết: “Phát triển nông nghiệp bền vững, nông dân cần hướng đến sản xuất sinh học. Hướng sinh học chính là sử dụng phân bón hữu cơ, chế phẩm vi sinh để cải thiện đặc tính đất thông qua các chu trình trong đất như hòa tan đạm, kali, lân, góp phần cung cấp lại dưỡng chất cho đất dưới dạng sinh học sẽ tốt hơn. Về lâu dài, bón phân hóa học kali, lân vẫn lưu tồn trong đất nên nông dân cần tìm các loại vi sinh vật phân giải các hợp chất bất động của kali, lân để cung cấp lại dinh dưỡng cho cây trồng”.

Đất khỏe sẽ giúp cây trồng khỏe mạnh, tăng năng suất, góp phần bảo đảm an ninh lương thực. Đất khỏe cũng lưu trữ carbon từ khí quyển, làm giảm biến đổi khí hậu./.

Lê Ngọc