Nâng cao trách nhiệm trong quản lý đất

Lãnh đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Bát Xát xác định vị trí các thửa đất trên bản đồ phục vụ công tác cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Phóng viên: Đề nghị ông cho biết việc quy hoạch và hiện trạng sử dụng đất trên địa bàn tỉnh?

Ông Đỗ Văn Duy: Quy hoạch sử dụng đất tỉnh Lào Cai giai đoạn đến 2020 được Chính phủ phê duyệt theo Nghị quyết số 65 ngày 30/5/2013. Việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 được Chính phủ phê duyệt tại Nghị quyết số 63 ngày 17/5/2018. Theo đó, UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của 9/9 huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh, với 533.508 ha đất nông nghiệp, 50.497 ha đất phi nông nghiệp, 52.398 ha đất chưa sử dụng.

Kết quả thống kê tại thời điểm 1/1/2019, có 492.322 ha đất nông nghiệp, 33.995 ha đất phi nông nghiệp, 110.085 ha đất chưa sử dụng.

Phóng viên: Công tác quản lý, sử dụng đất tại một số địa phương trong tỉnh còn những hạn chế, ông cho biết cụ thể về vấn đề này?

Ông Đỗ Văn Duy: Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với UBND các huyện, thành phố rà soát, thống kê toàn bộ số hộ, cá nhân đang sử dụng đất có nhà ở và các công trình khác trên đất nhưng chưa phù hợp với mục đích sử dụng đất. Mặc dù UBND các huyện, thành phố đã có báo cáo sơ bộ gửi Sở Tài nguyên và Môi trường, nhưng số liệu báo cáo mới là kết quả sơ bộ, mang tính thống kê, kiểm đếm các hộ chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) và chưa sát với thực tế; chưa có đánh giá, phân loại cụ thể về thời điểm xây dựng công trình, nguồn gốc sử dụng đất để đối chiếu với Luật Đất đai từng thời kỳ và làm rõ có phù hợp với quy định của pháp luật hay không.

Theo thống kê và thực tế cho thấy, phần lớn các hộ đang sử dụng đất ở mặc dù chưa có GCNQSDĐ nhưng cơ bản phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Theo quy định của pháp luật về đất đai qua các thời kỳ, thì quy hoạch sử dụng đất cấp mới chỉ quy định phải lập kỳ đầu tiên (giai đoạn 2001 - 2010) theo Luật Đất đai năm 2003; kỳ tiếp theo được lập cho kỳ (giai đoạn 2011 - 2020) theo Luật Đất đai năm 2013. Còn theo thống kê của các huyện, thành phố thì nhiều hộ sử dụng đất, làm nhà ở và tài sản trên đất từ trước những năm 2000.

Để có số liệu chính xác, ngày 23/9/2019, UBND tỉnh thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Dự án tổng thể xây dựng hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai; rà soát các trường hợp hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có tài sản là nhà ở và các công trình trên đất chưa phù hợp với mục đích sử dụng đất để chỉ đạo UBND các huyện, thành phố rà soát chuẩn hóa số liệu, xác định chính xác thời gian sử dụng đất, thời gian hình thành nhà ở và tài sản trên đất, đối chiếu với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được cấp có thẩm quyền phê duyệt...

Trên cơ sở số liệu sau rà soát (dự kiến hoàn thành trước ngày 15/12/2019), Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với UBND các huyện, thành phố tham mưu cho UBND tỉnh phương án giải quyết cho từng hộ theo quy định của pháp luật.

Phóng viên: Vậy đâu là nguyên nhân và công tác quản lý đất trên địa bàn đang gặp những khó khăn nào, thưa ông?

Ông Đỗ Văn Duy: Luật Đất đai năm 2013 và các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành còn một số điểm bất cập, chưa đồng bộ và chưa phù hợp với thực tế dẫn đến việc áp dụng các quy định gặp khó khăn. Công tác đo đạc, lập và điều chỉnh hồ sơ địa chính gặp khó khăn do kinh phí hạn hẹp.

Cấp ủy đảng, chính quyền một số địa phương chưa quan tâm đúng mức đến công tác chỉ đạo, điều hành về quản lý đất đai; có lúc, có nơi còn buông lỏng quản lý dẫn đến người dân chưa thực hiện các thủ tục đề nghị cấp GCNQSDĐ đối với nhà đang ở, không làm thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất khi xây dựng công trình trên đất hoặc để xảy ra trường hợp cố ý xây dựng công trình, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất trái quy định.

Đội ngũ cán bộ thực hiện công tác quản lý nhà nước về đất đai còn thiếu và yếu, đặc biệt đội ngũ cán bộ địa chính - xây dựng cấp xã. Mặt khác, do trình độ dân trí không đồng đều nên việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật còn khó khăn.

Việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở hầu hết các địa phương còn chậm.

Phóng viên: Việc cấp GCNQSDĐ ở một số địa phương còn chậm là do đâu, thưa ông?

Ông Đỗ Văn Duy: Với thẩm quyền và trách nhiệm được giao thì sở, phòng tài nguyên và môi trường các huyện, thành phố tham mưu cho UBND các cấp thực hiện quy định về công tác giao đất, cho thuê đất, cấp GCNQSDĐ. Tuy nhiên, vẫn còn một số tổ chức, hộ, cá nhân chưa thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất; chưa hoàn thiện hồ sơ theo quy định và hướng dẫn của cơ quan chuyên môn, dẫn đến nhiều hồ sơ xin giao đất, cho thuê đất tồn đọng, chưa được giải quyết.

Việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để thực hiện các dự án đầu tư thuộc về UBND cấp huyện. Nhiều dự án được triển khai nhưng công tác giải phóng mặt bằng chậm so với tiến độ. Nguyên nhân do vướng mắc trong các quy định của pháp luật, người sử dụng đất chưa chấp hành chủ trương thu hồi đất; việc tham mưu thực hiện các trình tự, thủ tục đất của các phòng, ban chuyên môn thuộc UBND cấp huyện chưa theo đúng quy định, gây bức xúc cho người dân, dẫn đến tình trạng đơn, thư khiếu kiện của một số người dân bị thu hồi đất.

Phóng viên: Để công tác quản lý đất được chặt chẽ, hiệu quả, đảm bảo sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, ngành có những giải pháp cụ thể nào, thưa ông?

Ông Đỗ Văn Duy: Sở Tài nguyên và Môi trường chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh các văn bản chỉ đạo, chỉ thị để thực hiện tốt các nhóm giải pháp sau:

Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về đất đai và các văn bản dưới luật, hướng dẫn thi hành của Chính phủ, các bộ, ngành trung ương nhằm làm chuyển biến nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể, cán bộ và người dân trên địa bàn tỉnh.

Rà soát, nắm tình hình thực tế để kiến nghị với Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị Chính phủ, Quốc hội sửa đổi Luật Đất đai và các nghị định hướng dẫn thi hành cho phù hợp với thực tế.

Yêu cầu UBND các huyện, thành phố thực hiện đầy đủ trách nhiệm quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn; kiểm tra, phát hiện, xử lý kịp thời những hành vi vi phạm sử dụng đất như lấn chiếm xây dựng công trình trái phép, chuyển mục đích sử dụng đất; chịu trách nhiệm trước pháp luật và trước Chủ tịch UBND tỉnh khi để tình trạng vi phạm sử dụng đất xảy ra trên địa bàn mình quản lý mà không kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý dứt điểm.

Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai trên địa bàn.

VIẾT VINH (thực hiện)