Nàng công chúa khơi dậy cuộc tranh luận kéo dài nhiều năm ở Nhật Bản

Công chúa Aiko phát biểu trong bữa tối do Phó chủ tịch nước Lào Pany Yathotou tổ chức tại Viêng Chăn hôm 18/11. Ảnh: Kyodo News.

Công chúa Nhật Bản Aiko thường được chào đón không khác gì một ngôi sao nhạc pop, AP nhận định.

Trong chuyến thăm Nagasaki cùng Nhật hoàng Naruhito và Hoàng hậu Masako, người dân hô vang tên công chúa khắp dọc đường, thậm chí còn lấn át cả tiếng reo hò dành cho cha mẹ cô.

Trong bối cảnh công chúa tròn 24 tuổi hôm 1/12, nhiều người ủng hộ muốn thay đổi luật kế vị chỉ dành cho nam giới, vốn cấm con gái duy nhất của Nhật hoàng Naruhito lên ngôi. Cháu trai 19 tuổi của Nhật hoàng Naruhito là người duy nhất thuộc thế hệ trẻ đủ điều kiện thừa kế.

Nhiều chuyên gia cho rằng lệnh cấm phụ nữ lên ngôi cần được dỡ bỏ, song các nhà lập pháp bảo thủ - trong đó có Thủ tướng Sanae Takaichi - phản đối.

Nổi tiếng từ khi ra mắt

Công chúa Aiko sinh ngày 1/12/2001.

Ngay sau khi sinh Aiko, Hoàng hậu Masako phải ngừng đảm nhiệm các công việc Hoàng gia một thời gian để điều trị căn bệnh trầm cảm trước áp lực từ truyền thông vì không thể sinh con trai.

Aiko được biết đến là một đứa trẻ thông minh và hâm mộ sumo khi cô thuộc lòng tên các đô vật. Tuy nhiên, công chúa cũng gặp nhiều khó khăn. Khi còn là học sinh tiểu học, cô nghỉ học một thời gian ngắn vì bị bắt nạt. Sau đó, khi trở thành thiếu niên, Aiko rất gầy và phải nghỉ học một tháng.

Năm 2024, Aiko tốt nghiệp Đại học Gakushuin, nơi cha cô và nhiều thành viên Hoàng gia khác từng theo học. Kể từ đó, cô tham gia vào các nhiệm vụ chính thức và nghi lễ cung điện, đồng thời làm việc tại Hội Chữ thập đỏ. Vào cuối tuần, công chúa thích đi dạo cùng cha mẹ và chơi bóng chuyền, quần vợt và cầu lông với các quan chức trong cung điện.

Công chúng ấn tượng với sự thông minh, thân thiện, chu đáo và hài hước của Công chúa Aiko. Ảnh: Kyodo News.

Aiko được yêu mến ngay từ khi ra mắt với tư cách thành viên Hoàng gia trưởng thành vào năm 2021, khi công chúng ấn tượng với sự thông minh, thân thiện, chu đáo và hài hước của công chúa.

Mức độ ủng hộ Aiko trở thành Nhật hoàng tương lai tăng lên sau chuyến công du nước ngoài chính thức tới Lào hồi tháng 11, đại diện cho Nhật hoàng Naruhito. Trong chuyến thăm kéo dài 6 ngày, cô gặp gỡ các quan chức cấp cao của Lào, tham quan các địa điểm văn hóa - lịch sử, đồng thời giao lưu với người dân địa phương.

Hồi đầu năm, Aiko cùng cha mẹ đến Nagasaki và Okinawa. Cô noi gương người cha luôn coi trọng hòa bình và nhắc nhở về bài học trong Thế chiến II cho thế hệ trẻ.

“Tôi luôn ủng hộ Công chúa Aiko lên ngôi. Tôi thích mọi thứ về cô ấy, đặc biệt là nụ cười”, bà Setsuko Matsuo, 82 tuổi, người sống sót sau vụ đánh bom nguyên tử, chia sẻ. Bà đã đến công viên hòa bình Nagasaki vài giờ trước khi Aiko và cha mẹ đến khu vực này theo lịch trình.

Mari Maehira, nhân viên văn phòng 58 tuổi, khi đó cũng chờ đợi chào đón công chúa ở Nagasaki. Bà cho biết mình đã chứng kiến Aiko trưởng thành và “giờ muốn thấy cô bé trở thành người đứng đầu Hoàng gia tương lai”.

Vấn đề cấp bách

Một số người đang gây áp lực thay đổi luật lên các nhà lập pháp.

Họa sĩ truyện tranh Yoshinori Kobayashi viết những bộ truyện thúc đẩy thay đổi luật pháp cho phép Aiko thành vua. Trong đó, có người còn lập kênh Youtube và phát tờ rơi thu hút sự chú ý của công chúng.

Bà Ikuko Yamazaki, 62 tuổi, đã sử dụng mạng xã hội vận động cho luật con đầu lòng của Nhật hoàng được lên ngôi bất kể giới tính. Bà cho rằng việc Aiko không được kế vị và chỉ nam giới mới làm vua sẽ khiến chế độ quân chủ suy yếu.

Nhật Bản từng có 8 nữ Thiên hoàng, gần đây nhất là Gosakuramachi trị vì từ năm 1762-1770. Quy tắc kế vị riêng cho nam giới trở thành luật vào năm 1889 và được chuyển tiếp sang Luật Hoàng gia sau chiến tranh năm 1947.

Luật Hoàng gia năm 1947 còn buộc các thành viên nữ trong Hoàng tộc kết hôn với thường dân phải từ bỏ tước vị. Quy mô Hoàng gia Nhật Bản ngày càng thu hẹp khi hiện có 16 thành viên, giảm so với con số 30 của ba thập niên trước.

Theo danh sách kế vị, phía sau Nhật hoàng Naruhito là em trai 60 tuổi - Thái tử Akishino, và con trai 19 tuổi của thái tử - Hoàng tử Hisahito. Hoàng tử Hitachi - em trai của cựu Nhật hoàng Akihito và là người thứ ba trong danh sách - hiện đã 90 tuổi.

Gia đình Nhật hoàng Naruhito. Ảnh: Kyodo News.

Chính phủ đề xuất đổi luật vào năm 2005, nhưng những người theo chủ nghĩa dân tộc đã bác bỏ đề xuất sau khi Hoàng tử Hisahito ra đời.

Năm 2022, một hội đồng chuyên gia kêu gọi chính phủ duy trì quyền kế vị cho nam giới nhưng cho phép các thành viên nữ giữ nguyên địa vị hoàng gia sau khi kết hôn và tiếp tục các nhiệm vụ chính thức. Nhóm bảo thủ cũng đề xuất tìm kiếm con cháu là nam từ những nhánh xa xôi để duy trì luật hiện hành.

Việc Hoàng gia Nhật Bản “neo người” là mối lo ngại nghiêm trọng với chế độ quân chủ đã kéo dài 1.500 năm.

“Tình hình rất trầm trọng”, Hideya Kawanishi - giáo sư Đại học Nagoya và chuyên gia về chế độ quân chủ - cho biết.

Ông nhận định tương lai của chế độ quân chủ hoàn toàn phụ thuộc vào khả năng sinh con trai của Hisahito và vợ tương lai. “Ai muốn gánh vác trách nhiệm nặng nề này chứ? Cô ấy phải chịu áp lực rất lớn sinh con nối dõi trong khi vẫn thực hiện các nhiệm vụ chính thức với năng lực phi thường”, ông kết luận.

Trí Ân