Nâng hạng, chờ phán quyết từ FTSE

Kỳ vọng chuyển biến vào đầu năm 2020

Ngày 26/9, FTSE dự kiến công bố kết quả xếp hạng thị trường chứng khoán. Ðịnh kỳ hàng năm, tổ chức này tiến hành hai đợt phân loại thị trường chứng khoán (review) vào tháng 3 và tháng 9.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã được FTSE đưa vào danh sách xem xét nâng hạng lên thị trường mới nổi hạng hai (Secondary Emerging Market) từ tháng 9/2018 để cân nhắc cho việc nâng hạng trong các kỳ xếp hạng tiếp theo.

Mặc dù vậy, trong kỳ review tháng 3/2019, đánh giá của FTSE với thị trường chứng khoán trong nước có phần tiêu cực hơn so với các kỳ trước đó, thể hiện qua việc hạ đánh giá đối với ba tiêu chí: “thanh toán”, “cho phép giao dịch ngoài sàn” và “lưu ký”, trong khi chỉ nhìn nhận có cải thiện nhẹ ở tiêu chí “thị trường phái sinh phát triển”.

Ông Trần Ðức Anh, Giám đốc chiến lược và vĩ mô, Công ty Chứng khoán KB Việt Nam cho rằng, từ kỳ xếp hạng tháng 3/2019 cho đến hiện tại, thị trường chứng khoán Việt Nam gần như không có cải thiện gì đáng kể. Ðiều này cho thấy khả năng được nâng hạng trong kỳ xem xét vào ngày 26/9 là tương đối thấp.

“Nếu dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi được thông qua vào kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIII (tháng 10 tới) và đưa vào áp dụng với nhiều điều khoản cởi mở, thông thoáng hơn nhà đầu tư nước ngoài, chúng ta có thể kỳ vọng sẽ tạo được cú huých giúp thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng trong năm 2020”, ông Ðức Anh nhận định.

Xác suất để Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi của FTSE trong tháng 9 này là tương đối thấp.

Bảng đánh giá ftse về ttck việt nam ở kỳ gần nhất ( tháng 3/2019).

Thậm chí, nếu so với năm 2018, thị trường Việt Nam có bước thụt lùi về tiêu chí nâng hạng của FTSE khi tiêu chí “thanh toán” đang bị đặt ra dấu hỏi.

Theo Công ty Chứng khoán TP.HCM (HSC), mặc dù tiêu chí nâng hạng của FTSE không quá khắt khe, nhưng rất tiếc là tổ chức này cho điểm “N/A” với tiêu chí lưu ký và thanh toán trong báo cáo gần nhất (tháng 3/2019), trong khi năm 2018 thì chấm điểm là “Ðạt”.

Vì thế, chúng ta nên kỳ vọng FTSE sẽ đưa ra quan điểm như thế nào về vấn đề thanh toán hơn là việc kỳ vọng thị trường Việt Nam được nâng hạng trong kỳ xem xét này.

Thực tế, quá trình nỗ lực nâng hạng thị trường của Việt Nam đang được MSCI - một trong những công ty cung cấp chỉ số uy tín nhất trên toàn cầu và một trong những chỉ số nổi bật nhất được giới đầu tư tham chiếu là chỉ số thị trường mới nổi (MSCI EM Index) - đánh giá tích cực ở cả góc độ thay đổi chính sách, sản phẩm...

Tuy vậy, triển vọng nâng hạng thị trường Việt Nam vẫn cần thêm nhiều thời gian và nhiều nỗ lực thay đổi nữa, đặc biệt là ở góc độ chất lượng của doanh nghiệp và thị trường, đây là điều nhà đầu tư quan tâm hơn hết.

“Kỳ vọng nâng hạng ngày càng trở nên rõ ràng hơn và điều này là tất yếu. Thị trường chứng khoán là thị trường của kỳ vọng nên dòng tiền sẽ có động lực mua vào cho câu chuyện lớn này. Song nâng hạng chỉ là bước khởi đầu và là vấn đề kỹ thuật, nhưng để giữ chân nhà đầu tư, việc đảm bảo giám sát minh bạch và nâng chất lượng hàng hóa niêm yết còn khẩn thiết hơn, đặc biệt để tạo niềm tin lâu dài với các nhà đầu tư quốc tế”, anh Trần Văn Tuấn, nhà đầu tư tại Hà Nội chia sẻ thêm.

Trong khi đó, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán Yuanta cho rằng, câu chuyện nâng hạng vẫn còn là câu chuyện dài, phải sang năm 2020 mới có thể có những điểm kỳ vọng mới.

Ông Minh phân tích, với FTSE cũng như các quỹ ETF, vấn đề quan tâm nhất vẫn là room cho nhà đầu tư nước ngoài, vì họ rất e ngại thị trường mất thanh khoản, nhất là các thị trường mà lượng cổ phiếu chuyển nhượng tự do (freeloat) thấp, room lại bị giới hạn.

Ví dụ, một doanh nghiệp niêm yết có room 49%, nhưng tỷ lệ freefloat chỉ 5% thì số lượng họ mua được trên thị trường là rất ít. Vừa qua, FTSE ra thêm các tiêu chí mới, trong đó ràng buộc kỹ về tỷ lệ freefloat, điều hướng đến cuối cùng vẫn là có thể mua bao nhiêu, bán bao nhiêu.

“Có nhiều kỳ vọng FTSE xem xét đưa Việt Nam vào danh sách nâng hạng luôn, nhưng thực ra vẫn chờ đợi thêm Luật Chứng khoán sửa đổi. Họ kỳ vọng nhất ở các ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Theo tôi, chắc sẽ có thông tin tích cực hơn ở đợt báo cáo trong đợt đầu của năm 2020”, ông Minh nói.

“Game” ngắn hạn cho các cổ phiếu vốn hóa lớn

Tác động của đợt xem xét xếp hạng định kỳ tháng 9 của FTSE đến thị trường chứng khoán Việt Nam là không đáng kể do hiện tại, thị trường không kỳ vọng nhiều vào cơ hội được nâng hạng ngay trong năm 2019. Dòng vốn đầu cơ, qua các quỹ ETF hoặc trên sàn thường đón đầu cơ hội nâng hạng thị trường, nhưng những yếu tố này hiện nay vẫn chưa xuất hiện.

Top 5 cổ phiếu thành phần chỉ số FTSE Vietnam - index.

Theo nhà đầu tư Trần Duy Khoa, nếu được nâng hạng ngay thì thị trường sẽ có đột biến, nhưng khả năng này không cao. Thị trường nếu không được nâng hạng thì cũng không có gì là bất ngờ, nhà đầu tư cơ bản đã lường trước được nên sẽ không ảnh hưởng.

Nhận định về cơ hội đầu tư khi thị trường được nâng hạng thành công, nhà đầu tư này cho rằng, nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn nằm trong tầm ngắm các quỹ đầu tư chắc chắn sẽ được hưởng lợi.

Ông Bùi Văn Huy, Giám đốc Chiến lược thị trường, Khối Khách hàng cá nhân HSC cho rằng, nếu nói về hiệu ứng từ việc công bố kết quả nâng hạng, các cổ phiếu đang nằm trong rổ danh mục của FTSE Việt Nam ETF sẽ có ảnh hưởng nhiều nhất, nổi bật là VHM, VIC, VNM, MSN, VRE.

SSI cũng chung quan điểm, các cổ phiếu được hưởng lợi nhiều nhất khả năng sẽ là các cổ phiếu dẫn đầu có dư room nước ngoài như VIC, VNM, VHM, NVL, VCB, VRE, VJC, HPG, POW, BVH và PLX.

Tundra Vietnam Fund D - một quỹ đầu tư Thụy Ðiển mà nhiều nhà đầu tư trong nước vẫn thường gọi là “Quỹ đón game nâng hạng thị trường”, trong tháng 8/2019, giá trị tài sản ròng trên mỗi chứng chỉ quỹ (NAV/chứng chỉ quỹ) tăng trưởng 3% (xét bằng đồng SEK), trong khi chỉ số tham chiếu FTSE Vietnam TR (SEK) chỉ tăng trưởng 1,4%.

Các thương vụ mà Tundra đặt cược bên ngoài chỉ số tham chiếu (không thuộc rổ cổ phiếu FTSE Vietnam TR) ở các lĩnh vực hàng tiêu dùng không thiết yếu như DRC, PNJ… công nghệ thông tin như FPT và không thể thiếu là nhóm bất động sản.

Cùng với đó, tỷ trọng của các khoản đầu tư lớn của Tundra cũng có những thay đổi trong tháng 9/2019.

Chưa có thống kê chính thức, nhưng những cổ phiếu như FPT vẫn đang là khoản đầu tư lớn của Tundra khi chiếm khoảng 8% danh mục trong tháng 9; tỷ trọng VIC, VHM cũng đang được nâng lên đáng kể.

Trong bối cảnh Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) và hàng loạt ngân hàng trung ương các nước trên thế giới cắt giảm lãi suất, dòng tiền đang dần quay trở lại nhóm thị trường mới nổi và thị trường cận biên, yếu tố nâng hạng tạo thêm sức hút với dòng vốn ngoại vào thị trường chứng khoán Việt Nam.

Ở góc nhìn tích cực, ông Nguyễn Thế Minh cho rằng, với câu chuyện nâng hạng, sự đột biến của dòng tiền thuộc câu chuyện “đầu cơ”hơn là dựa vào các yếu tố vĩ mô tốt, ổn định.

Nhiều quỹ sẽ đầu cơ với câu chuyện này và khi kết thúc, rất có thể dòng tiền rút lui.

Thị trường Argentina là ví dụ. Vì vậy, câu chuyện nâng hạng còn kéo dài, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn còn cơ hội tăng trưởng.

Hoàng Anh