Nặng lòng với cây cà phê

Người dân bản Co Hắm, xã Ẳng Cang (huyện Mường Ảng) thu hoạch cà phê.

Một thời, người dân Mường Ảng đua nhau chặt phá vườn cà phê để chuyển đổi cây trồng, một số người còn bỏ đất hoang để đi làm thuê kiếm sống. Đứng trước thực trạng ấy, cấp ủy, chính quyền huyện Mường Ảng phải gấp gáp vào cuộc. Kết quả là gần 3.000ha cà phê được giữ lại. Năm nay, cà phê Mường Ảng được mùa, được giá, người trồng cà phê thêm tin tưởng vào sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền.

Nói về những thăng trầm của cây cà phê trong những năm qua, ông Mùa Súa Tòng lập luận: Nếu không giữ lập trường, thấy người ta trồng bưởi thì mình chặt cà phê trồng bưởi, thấy người ta trồng chanh leo cũng muốn chặt cà phê trồng chanh leo; đến khi chanh leo, bưởi mất giá lại chặt đi để trồng cam… Cứ như thế sẽ chẳng bao giờ có kết quả tốt được. Nhiều hôm đi thăm vườn, nghe người ta bàn chuyện chặt cà phê để trồng cây khác, rồi đi đến đâu cũng thấy nói chuyện cà phê không còn là cây chủ lực, không còn là cây xóa đói giảm nghèo, nhưng tôi không hề nao núng. Cà phê đã nuôi sống nhiều người dân Mường Ảng bao đời nay. Để có vườn cà phê xanh ngút ngàn như bây giờ là bao mồ hôi, công sức của thế hệ cha ông đã dày công tâm huyết nghiên cứu, tạo dựng đâu phải muốn bỏ là bỏ ngay được. Mà chắc gì trồng cây khác đã tốt hơn! Với diện tích trên 2ha cà phê, năm nay gia đình tôi thu về trên 200 triệu đồng. Số tiền ấy là niềm mơ ước của bao đời người Mông ở Co Hắm.

Hàng xóm của ông Mùa Súa Tòng, bà Nguyễn Thị Sáng cũng là người tâm huyết, gắn bó với cây cà phê. Bà Sáng phấn khởi tiết lộ: “Ông nhà tôi vừa tậu bộ giường cao cấp thay thế cái cũ, đấy là ước nguyện lâu lắm rồi, nhưng phải vụ cà phê này mới thực hiện được.” Với bà Sáng, cây cà phê là cả một ký ức, bà chưa bao giờ có ý định thay thế cà phê bằng cây trồng khác. Gia đình bà có trên 3ha, thời điểm này cà phê có giá 17.000 đồng/kg quả tươi. “Chỉ cần cà phê được giá như thế này trong 3 năm liền là gia đình tôi xây được nhà mới và mua được ô tô” - bà Sáng bày tỏ.

Trên đường từ xã Ẳng Nưa ra phố huyện, hai bên đường là những nương cà phê xanh ngát, dù thời điểm cuối vụ nhưng vẫn rất đông người đi thu hái. Chúng tôi hỏi chuyện một nhóm có cả người Thái và Mông đang hái cà phê vừa nói chuyện rôm rả. Một chị nhanh nhảu cho biết tên là Vàng Thị Sú, nhà ở bản Vàng Sua, xã Sính Phình (huyện Tủa Chùa). Chị Sú đến Mường Ảng hái cà phê thuê từ cuối tháng 9. Cùng đi với chị còn có hơn 20 người nữa. Thông thường vào chính vụ chị hái được 80kg đến 1 tạ quả tươi/ngày, và được chủ vườn trả công từ 2.200 - 2.500 đồng/kg. Thời điểm này, cà phê ít, hái mất thời gian hơn, mỗi ngày chỉ hái 40 - 50kg, nên được trả 3.000 đồng/kg. Tính trung bình mỗi ngày được trả công từ 170 - 250.000 đồng.

Rời Ẳng Nưa chúng tôi đến bản Mánh Đanh, xã Ẳng Cang. Trưởng bản Lường Văn Minh cho biết: “Năm nay cà phê được mùa được giá, nhiều nhà sắm xe mới. Cả bản đã có thêm 20 chiếc xe máy mới mua”.

Theo danh sách, bản Mánh Đanh còn 48/111 hộ nghèo. Trong cuộc họp bản hôm ấy, nhiều người đã xin ra khỏi danh sách hộ nghèo. Có mặt từ rất sớm tại buổi họp bản, ông Lường Văn Suấn, người có uy tín bản Mánh Đanh chia sẻ: Cả bản Mánh Đanh chỉ có khoảng 3ha lúa nước, còn lại là trồng 400ha cà phê. Những năm trước đây cà phê mất giá, niềm tin vào cây cà phê bị lung lay, nhiều người đã nghĩ đến chuyện phá bỏ để trồng cây khác, tìm hướng thoát nghèo. Thấy vậy tôi động viên bà con cố gắng giữ lại cà phê, trồng cây khác chắc gì đã đem lại hiệu quả hơn? Gia đình tôi có 5, 6ha cà phê, có vụ chỉ thu về 40 triệu đồng nhưng tôi chưa bao giờ bỏ cuộc. Năm nay, cũng với diện tích ấy, trừ chi phí tôi thu trên 500 triệu đồng, đấy là số tiền lớn nhất nhà tôi có được. Hôm qua tôi vừa làm cơm mời anh em họ hàng đến ăn mừng. Chưa bao giờ có vụ cà phê thắng lợi như năm nay, phấn khởi lắm!

Rời Mường Ảng trong tiết trời hửng nắng, hình ảnh những con người nặng lòng với cây cà phê in đậm trong tôi. Những người trồng cà phê trên đất Mường Khoe hân hoan đón mùa xuân mới, tràn đầy niềm tin.

Hiện toàn huyện Mường Ảng có 2.939ha cà phê, sản lượng ước đạt trên 4.000 tấn, doanh thu trên 400 tỷ đồng đã giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho hàng trăm lao động trên địa bàn và vùng lân cận.

Mai Khôi