Năng lực quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng ngày càng được nâng cao

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: Trúc Hà

Sau gần 5 năm triển khai Đề án, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương, nhận được sự đồng hành của các tổ chức quốc tế và sự hưởng ứng tích cực từ người dân. Đề án đã lan tỏa mạnh mẽ tinh thần chủ động phòng chống thiên tai ngay từ cơ sở, nâng cao rõ rệt năng lực của cán bộ và cộng đồng trong quản lý rủi ro. Đề án đã được các tỉnh, thành lồng ghép nội dung nâng cao nhận thức cộng đồng vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Trong giai đoạn 2021-2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các địa phương và tổ chức quốc tế đã tổ chức hơn 743.000 đợt tập huấn, truyền thông với trên 8,4 triệu lượt người tham gia, cùng 1.176 cuộc diễn tập thu hút hơn 180.000 người. Hàng triệu người dân, học sinh và cán bộ cơ sở đã được trang bị kiến thức, kỹ năng ứng phó, góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

Công tác thông tin, truyền thông được triển khai mạnh mẽ và sáng tạo qua các cơ quan báo chí, mạng xã hội, tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực. Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai cũng phối hợp với Trung tâm Khuyến nông Quốc gia triển khai mô hình sinh kế cộng đồng tại nhiều tỉnh, giúp người dân thích ứng với biến đổi khí hậu và chủ động phòng tránh thiên tai, giúp nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro.

Công tác hợp tác quốc tế và ứng dụng khoa học công nghệ trong lĩnh vực giảm nhẹ rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng được đẩy mạnh, góp phần nâng cao năng lực, huy động nguồn lực và hiện đại hóa công tác phòng, chống thiên tai ở Việt Nam. Nhờ những nỗ lực đồng bộ, nhận thức của cộng đồng đã thay đổi rõ rệt - từ bị động sang chủ động phòng ngừa, từ “ứng phó khi xảy ra” sang “giảm thiểu trước khi đến”, tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam hướng tới một xã hội an toàn, thích ứng và phát triển bền vững trước thiên tai.

Đại tá Phạm Hùng, Phó Trưởng phòng Phòng, chống thiên tai, Cục Cứu hộ - Cứu nạn, Bộ Quốc phòng phát biểu tham luận tại hội nghị. Ảnh: Trúc Hà

Tại hội nghị, đại diện Cục Cứu hộ-Cứu nạn Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục, Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành, Trung ương Hội Chữ thập Đỏ, Hội Người cao tuổi đã có ý kiến tham luận, chỉ ra những kết quả đã đạt cũng như cách làm hay, sáng tạo. Tuy nhiên, các đại biểu cũng thẳn thắn cho rằng, việc triển khai Đề án vẫn còn khó khăn, như: thiệt hại về người và tài sản vẫn cao, công tác tuyên truyền và tập huấn chưa đồng đều do hạn chế về kinh phí, đội ngũ cán bộ kiêm nhiệm nhiều việc, tài liệu truyền thông chưa hấp dẫn và chưa phù hợp đặc thù vùng miền.

Trên cơ sở kết quả giai đoạn 2021-2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các địa phương tiếp tục bám sát mục tiêu Đề án giai đoạn 2026-2030, tập trung hoàn thiện tài liệu hướng dẫn, nâng cao năng lực cho cán bộ và lực lượng xung kích, đa dạng hóa hình thức đào tạo (trực tuyến, mô phỏng 3D, học liệu số...). Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, huy động người dân tham gia trực tiếp vào công tác phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai, kết hợp xã hội hóa nguồn lực từ ngân sách, Quỹ phòng chống thiên tai, doanh nghiệp và cộng đồng.

Bên cạnh đó, các địa phương cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng về giảm nhẹ rủi ro thiên tai; hướng dẫn và huy động người dân tham gia trực tiếp vào các hoạt động phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả tại cấp xã. Các địa phương cần huy động, sắp xếp và xã hội hóa nguồn lực từ ngân sách nhà nước, quỹ phòng chống thiên tai, các tổ chức, doanh nghiệp và người dân để bảo đảm thực hiện hiệu quả các hoạt động nâng cao nhận thức và kỹ năng ứng phó thiên tai trong giai đoạn tới…

Trúc Hà