Nâng mức giảm trừ gia cảnh từ năm 2026, tăng gần 41% so với hiện nay

Sáng ngày 17/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân.

Đề xuất 2 phương án điều chỉnh

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh, việc ban hành Nghị quyết nhằm đảm bảo thu nhập khả dụng sau khi nộp thuế của người nộp thuế phù hợp với biến động của giá cả từ thời điểm năm 2020.

Việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh sẽ đảm bảo chính sách động viên một cách hợp lý, công bằng, góp phần nâng cao đời sống của người nộp thuế, tạo động lực khuyến khích lao động, đồng thời, kích thích tăng mức chi tiêu hộ gia đình, tăng tiêu dùng của xã hội, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi trình bày 2 phương án điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Ảnh tư liệu.

Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nêu rõ, Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh.

Theo đó, phương án 1, điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo tốc độ tăng CPI. Theo số liệu của Cục Thống kê, trong giai đoạn từ năm 2020 đến hết năm 2025, chỉ số CPI lũy kế dự kiến biến động 21,24%. Do đó, có thể xem xét để điều chỉnh tương ứng với mức tăng của chỉ số CPI.

Cụ thể, mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 13,3 triệu đồng/tháng (tăng khoảng 21,24% so với mức hiện hành). Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 5,3 triệu đồng/tháng (tăng khoảng 21,24% so với mức hiện hành).

Thực hiện phương án này, dự kiến ngân sách nhà nước giảm khoảng 12.000 tỷ đồng/năm so với mức thu và số lượng người nộp thuế theo quy định hiện hành.

Phương án 2, điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người.

Theo số liệu của Cục Thống kê, biến động về thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người từ năm 2020 đến nay khoảng 40 - 42%.

Thực hiện phương án này, dự kiến ngân sách nhà nước giảm khoảng 21.000 tỷ đồng/năm so với mức thu và số lượng người nộp thuế theo quy định hiện hành.

Chính phủ đề xuất, Nghị quyết này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026. Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 ngày 02/6/2020 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân hết hiệu lực kể từ ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành.

Hiện mức giảm trừ đối với người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm); mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng. Theo đó, người có thu nhập từ tiền lương, tiền công ở mức 17 triệu đồng/tháng (nếu có 1 người phụ thuộc) hay mức 22 triệu đồng/tháng (nếu có 2 người phụ thuộc) sau khi trừ các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp... thì hiện nay cũng chưa phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

Luật Thuế thu nhập cá nhân quy định về giảm trừ cho bản thân người nộp thuế, giảm trừ cho người phụ thuộc mà người nộp thuế phải nuôi dưỡng. Quy định này thể hiện nguyên tắc "công bằng" và “khả năng nộp thuế”, có tính đến đặc thù, hoàn cảnh của người nộp thuế: người có thu nhập cao hơn thì nộp thuế nhiều hơn, người có thu nhập như nhau nhưng có hoàn cảnh khó khăn, nhiều người phụ thuộc hơn thì nộp thuế ít hơn, người có thu nhập thấp chưa phải nộp thuế.

Cân nhắc mức giảm trừ gia cảnh, thời gian áp dụng

Trình bày báo cáo thẩm tra về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi nhấn mạnh, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhất trí về sự cần thiết phải điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân đối với người nộp thuế và người phụ thuộc để phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội, biến động của giá cả, góp phần động viên hợp lý, công bằng các khoản thu nhập, tạo động lực để người nộp thuế tích lũy, tiêu dùng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân, một số ý kiến của Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị quy định mức giảm trừ gia cảnh cao hơn so với phương án dự kiến của Chính phủ.

Về hiệu lực thi hành, nhiều ý kiến cho rằng, nếu áp dụng cho kỳ tính thuế 2025, cần ban hành Nghị quyết ngay tháng 10/2025 để người dân sớm hưởng chính sách; còn nếu áp dụng từ 2026 thì chỉ cần quy định trực tiếp trong Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) để đảm bảo thống nhất và thuận lợi quản lý.

Góp ý về dự thảo Nghị quyết, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, năm 2025 dự kiến vượt thu ngân sách, song nhiều tỉnh, thành vừa chịu thiệt hại nặng nề do bão lũ, khoảng vài chục nghìn tỷ đồng. Về hiệu lực thi hành và thẩm quyền ban hành, ông Định cho rằng, Nghị quyết đúng chương trình công tác, thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và áp dụng từ năm 2026. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua ngay tại phiên họp vì không có gì vướng mắc.

Giải trình, làm rõ thêm các nội dung, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi nêu rõ, khoản thuế này vốn từ người có thu nhập cao phải tính thuế, nếu điều chỉnh ngay sẽ được hoàn trả khi quyết toán thuế. Còn việc thông qua điều chỉnh ngay trong năm 2025 sẽ được khi có quyết tâm chính trị. Tuy nhiên, trong bối cảnh dự phòng ngân sách còn eo hẹp, dù được bổ sung song sau bão lũ vẫn khó khăn, do đó, đề nghị xem xét áp dụng từ năm 2026 và thông qua Nghị quyết tại phiên họp này./.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu tại phiên họp. Ảnh tư liệu.

Ánh Tuyết