Nâng mức giảm trừ gia cảnh từ năm 2026, tăng khoảng 40,9 % so với mức hiện hành

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, Tại khoản 4 Điều 1 Luật Thuế TNCN số 26/2012/QH13 quy định: "Trường hợp chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% so với thời điểm Luật có hiệu lực thi hành hoặc thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất thì Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh quy định tại khoản này phù hợp với biến động của giá cả để áp dụng cho kỳ tính thuế tiếp theo”.

Theo tính toán, đến hết năm 2025, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã biến động trên 20% so với thời điểm điều chỉnh mức GTGC gần nhất (năm 2020) là 21,24%. Vì vậy đảm bảo cơ sở pháp lý của việc điều chỉnh mức GTGC. Việc điều chỉnh mức GTGC cần phù hợp với biến động của giá cả, ngoài chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là chỉ số phản ảnh sự biến động chung của giá cả thì có các yếu tố khác cũng tác động tới giá cả như thu nhập bình quân đầu người, GDP bình quân, mức chi tiêu bình quân đầu người trong một giai đoạn nhất định. Đối với nước ta, mức GTGC hiện hành được áp dụng từ năm 2020 đến nay nên cần thiết phải rà soát, đánh giá lại để đề xuất điều chỉnh cho phù hợp.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi báo cáo tại phiên họp (Ảnh: Phạm Thắng)

Theo đó, tại hồ sơ kèm công văn lấy ý kiến số 10898/BTC-CST ngày 17/7/2025, Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án điều chỉnh mức GTGC.

Cụ thể, Phương án 1: Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo tốc độ tăng CPI.

Theo số liệu của Cục Thống kê thì trong giai đoạn từ năm 2020 đến hết năm 2025, chỉ số CPI lũy kế dự kiến biến động 21,24%, do đó, có thể xem xét để điều chỉnh tương ứng với mức tăng của chỉ số CPI, cụ thể như sau: Mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 13,3 triệu đồng/tháng (tăng khoảng 21,24% so với mức hiện hành). Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 5,3 triệu đồng/tháng (tăng khoảng 21,24% so với mức hiện hành).

Thực hiện phương án này, dự kiến ngân sách nhà nước giảm khoảng 12.000 tỷ đồng/năm so với mức thu và số lượng người nộp thuế theo quy định hiện hành.

Còn Phương án 2: Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người.

Theo số liệu của Cục Thống kê thì biến động về thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người từ năm 2020 đến nay khoảng 40-42%, do đó, căn cứ theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người năm 2025 so với năm 2020 nêu trên thì mức GTGC có thể điều chỉnh như sau: Mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 15,5 triệu/tháng (tăng khoảng 40,9 % so với mức hiện hành). Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên khoảng 6,2 triệu đồng/tháng (tăng khoảng 40,9 % so với mức hiện hành).

Theo Phương án này, cá nhân là người nộp thuế (nếu không có người phụ thuộc) có mức thu nhập là 17 triệu đồng/tháng thì sau khi trừ các khoản bảo hiểm là 10,5% (8% bảo hiểm xã hội + 1,5% bảo hiểm y tế + 1% bảo hiểm thất nghiệp) là 1,785 triệu đồng (17 triệu đồng x 10,5%) + 15,5 triệu đồng (giảm trừ cho bản thân người nộp thuế) = 17,285 triệu đồng, do đó, với mức thu nhập 17 triệu đồng/tháng thì người này vẫn chưa phải nộp thuế (Phần thu nhập vượt trên 17,285 triệu đồng/tháng mới bắt đầu chịu thuế với mức thuế suất bắt đầu từ 5%).

Trường hợp cá nhân người nộp thuế có 1 người phụ thuộc với mức thu nhập là 24 triệu đồng/tháng thì sau khi trừ các khoản bảo hiểm là 10,5% x 24 = 2,52 triệu đồng + 15,5 triệu đồng (giảm trừ cho bản thân người nộp thuế) + 6,2 triệu đồng (giảm trừ cho 1 người phụ thuộc) = 24,22 triệu đồng, do đó, với mức thu nhập 24 triệu đồng/tháng thì người này vẫn chưa phải nộp thuế (Phần thu nhập vượt trên 24,22 triệu đồng/tháng mới bắt đầu chịu thuế với mức thuế suất bắt đầu từ 5%).

Trường hợp cá nhân người nộp thuế có 2 người phụ thuộc với mức thu nhập là 31 triệu đồng/tháng thì sau khi trừ các khoản bảo hiểm là 10,5% x 31 = 3,255 triệu đồng + 15,5 triệu đồng (giảm trừ cho bản thân người nộp thuế) + 12,4 triệu đồng (giảm trừ cho 2 người phụ thuộc (6,2 triệu đồng x2)) = 31,155 triệu đồng, do đó, với mức thu nhập 31 triệu đồng/tháng thì người này vẫn chưa phải nộp thuế (Phần thu nhập vượt trên 31,155 triệu đồng/tháng mới bắt đầu chịu thuế với mức thuế suất bắt đầu từ 5%).

Thực hiện phương án này, dự kiến ngân sách nhà nước giảm khoảng 21.000 tỷ đồng/năm so với mức thu và số lượng người nộp thuế theo quy định hiện hành.

“Qua tổng hợp, đa số các ý kiến tham gia đồng tình theo Phương án 2 nêu trên. Do đó, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh GTGC theo Phương án 2 là GTGC cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu/tháng; Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng, và dự thảo Nghị quyết theo Phương án 2”, ông Chi cho hay.

Thẩm tra vấn đề trên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban thẩm tra thống nhất với định hướng nâng mức GTGC theo tiêu chí tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người và cơ bản nhất trí với mức GTGC Chính phủ đề xuất. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, mức GTGC đề xuất có thể là phù hợp tại thời điểm hiện nay nhưng do mới chỉ tính toán theo tốc độ tăng của các chỉ tiêu năm 2025 so với năm 2020 là chưa đáp ứng thực tiễn; do đó, đề nghị Chính phủ cân nhắc để có khoảng dư địa cần thiết, theo đó có thể cân nhắc phương án tính toán tỷ lệ tăng theo tốc độ tăng của mức thu nhập hoặc GDP bình quân đầu người dự kiến ước thực hiện năm 2025 hoặc dự kiến năm 2026 và các năm tới so với thực hiện năm 2020.

Qua thảo luận, 100% các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết nhất trí thông qua Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân như Chính phủ trình, áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.

Việt Thắng